Pedagogika pracy - egzamin

1. Przedmiot zainteresowania (badań) pedagogiki pracy.

Przedmiotem badań pedagogiki pracy są pedagogiczne aspekty relacji

człowiek - wychowanie - praca

lub

człowiek - obywatel - praca.

2. Obszary problemowe pedagogiki pracy wg Z.Wiatrowskiego:

• Kształcenie przedzawodowe

• Edukacja, kształcenie prozawodowe

• Kształcenie zawodowe

• Kształcenie ustawiczne

Elementy, które weszły do kształcenia przedzawodowego:

• Kształcenie ogólne

• Wychowanie przez pracę

3. Miejsce pedagogiki pracy wśród nauk o pracy. Podaj 3 przykłady.

Pedagogika pracy współpracuje z :

• Filozofią pracy

• Ekonomią

• Psychologią pracy

• Socjologią pracy

• Naukową organizacją pracy

• Prakseologią

4. Podstawowe formy działalności człowieka:

• Zabawa

• Nauka

• Praca

5. Konteksty myślenia o pracy.

1. uniwersalistyczny:

• praca jest wartością, dzięki której powstają inne wartości

• p. stanowi miernik wartości człowieka

• każdy człowiek ma prawo do pracy, a państwo powinno mu to umożliwić

• każdy człowiek powinien uzyskać potrzebne do pracy kompetencje , które pozwolą mu wykonywać daną pracę

• każdy pracujący ma prawo dostać godne wynagrodzenie

• bezrobocie godzi w istotę człowieka, który ma prawo do pracy

2. chrześcijański

• Księga Rodzaju - pracujcie na ziemi, przystosujcie ją do swoich potrzeb

• Encyklika papieża Leona XII „Rerum nowarum” (1891)

• Encyklika Jana Pawła II - Encyklika o pracy ludzkiej „Laborem exercens” (1981)

• Rozprawa Kardynałą St.Wyszyńskiego „Duch pracy ludzkiej” (1957)

3. pragmatyczny

• praca jako źródło zarobkowania

• dzięki pracy człowiek zaspokaja potrzeby egzystencji

• zasoby materialne stanowią o pozycji społecznej człowieka

• praca jest koniecznością człowieka

6. Zawód i praca zawodowa.

Praca zawodowa - działalność ludzi zorganizowana w taki sposób, aby prowadziła do powstania wytworów społecznie użytecznych (wartościowych) i stanowiła źródło utrzymania pracownika.

Zawód - wg Nowackiego to wykonywanie czynności społecznie użytecznych wyodrębnionych na skutek społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiedniej wiedzy i umiejętności powtarzanych systematycznie i również będących źródłem utrzymania dla pracownika i jego rodziny.

7. Kwalifikacje i kompetencje zawodowe.

WIADOMOŚCI

KWALIFIKACJE UPRAWNIENIA

UMIEJĘTNOŚCI

POSTAWY

KOMPETENCJE

Wiadomości + Umiejętności = Kwalifikacje

Kwalifikacje + Postawy = Kompetencje

Trójkąt kwalifikacji wg Nowackiego:

• Kwalifikacje społeczno - moralne

• Kwalifikacje fizyczno - zdrowotne

• Kwalifikacje wykonawcze

k. społeczno - moralne

k. wykonawcze k. fizyczno - zdrowotne

8. Pojęcie i zadania kształcenia przedzawodowego.

Kształcenie przedzawodowe to oddziaływanie pedagogiczne realizowane w okresie poprzedzającym systematyczne kształcenie zawodowe.

Kształcenie przedzawodowe realizowane jest w domu rodzinnym, przedszkolu, i szkole ogólnokształcącej.

Zadania kształcenia przedzawodowego (omówić jedno):

• wyposażenie w wiedzę o pracy

• kształtowanie umiejętności związane z wykonywaniem różnych prac

• kształtowanie właściwego stosunku do pracy i do ludzi pracy

• wyposażenie dzieci i młodzieży w wiedzę o zawodach

• kształcenie umiejętności technicznych niezbędnych w codziennym życiu.

9. Przykłady wychowania przez pracę w środowisku rodzinnym, przedszkolnym, szkole ogólnej, organizacjach młodzieżowych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

Czynności w ramach wychowania przez pracę:

• czynności samoobsługowe (mycie się, ubieranie, jedzenie)

• czynności porządkowe (sprzątanie)

• czynności usługowe (pomaganie innym)

• czynności badawcze ( dzieci sadzą fasolkę i obserwują jak rośnie)

• czynności organizacyjne (organizowanie własnej nauki, imprezy szkolnej)

• czynności twórcze (malowanie)

Przykłady:

• Przedszkole: dziecko myje się, ubiera, je samodzielnie, sprząta liście, czyści groby, sadzi, pielęgnuje, organizuje zabawy, rysuje.

10. Kształcenie ogólnotechniczne (politechniczne). Podaj przykłady.

Kształcenie ogólnotechniczne to zamierzony i celowo zorganizowany rodzaj działalności pedagogicznej, którego cechą szczególną stanowi wykorzystanie roli techniki w procesach oddziaływania na jednostkę, dokonywania zmian w jej osobowości i kształtowania kultury technicznej, warunkującej prawidłowe i swobodne uczestnictwo w świecie nasyconym techniką.

Przykłady:

- przygotowanie uczniów do obsługi odtwarzacza DVD,

- wyposażenie uczniów w wiadomości, umiejętności i sprawności ogólnotechniczne pomocne im w funkcjonowaniu we współczesnym świecie techniki.

11. Edukacja prozawodowa. Gdzie jest realizowana?

Edukacja prozawodowa - celowo organizowany proces edukacyjny realizowany głównie w liceum profilowanym, zakładający przygotowanie ogólnozawodowe w powiązaniu z wybranym układem zawodów i specjalności, stanowiący etap wstępny w dążeniu do kwalifikacji i kompetencji zawodowych.

Wyróżniamy na dzień dzisiejszy 15 profili ogólnozawodowych.

12. Formy kształcenia zawodowego. Przykłady.

Szkolne formy:

- ZSZ

- Technikum

- Edukacja na poziomie policealnym

Pozaszkolne:

- kursy kwalifikacyjne.

13. Proces kształcenia zawodowego.

Proces kształcenia zawodowego to logiczny układ czynności nauczyciela i ucznia prowadzący do zmian w osobowości i w postawach ucznia, głównie w zakresie jego wiadomości ogólnych i zawodowych oraz umiejętności stanowiących o jego przygotowaniu zawodowym.

Aby proces kształcenia zawodowego zaistniał, muszą istnieć następujące elementy:

• podmiot uczący się - uczeń

• podmiot nauczający - nauczyciel

• cele ogólne i zawodowe

• treści

• zasady nauczania

• metody nauczania

• formy organizacyjne (plan lekcji)

• środki dydaktyczne

• czynniki środowiskowe

14. Wynik kształcenia zawodowego:

• wykształcenie,

• nabycie formalnych kwalifikacji zawodowych,

• nabycie wiadomości i umiejętności niezbędnych do wykonywania danego zawodu.

15. Podstawowe założenia reformy kształcenia zawodowego.

• upowszechnienie szkolnictwa na poziomie średnim

• wyrównanie szans edukacyjnych

• poprawa jakości kształcenia, m.in. poprzez stosowanie ciekawych metod i technik nauczania

• większa autonomia szkół (np. wybór podręczników i programów nauczania)

• zmiana finansowania szkół

• integracja środowiska rodzinnego ze środowiskiem szkolnym

16. Zewnętrzny egzamin zawodowy.

W ZSZ to egzamin państwowy przeprowadzony przez CKE/OKE. Jest on 2-etapowy:

1. dzień - test (120 min.), 50 pytań (w tym samym czasie w całej Polsce)

2. dzień - egzamin praktyczny zwany „próbą pracy” przeprowadzony w specjalnych placówkach egzaminacyjnych (wyznaczonych prze CKE) przed komisją składającą się z 2 - 3 osób, czas - 180 - 240 min.

Po zaliczeniu dostają dyplom robotnika wykwalifikowanego.

Egzamin w Technikum (uczeń nie musi go zdawać) jest też 2-etapowy:

1. test (jak w ZSZ) - 120 min.

2. egzamin praktyczny (180 - 240 min) lub sama teoria i pisze się projekt prac (180 min.), albo projekt i ćwiczenia praktyczne (w małym zakresie) - 240 min.

Na koniec dostaje dyplom technika.

17. Co stanowić będzie o tym, że uczeń nie będzie musiał zdawać egzaminu zewnętrznego.

Jeżeli uczeń jako młodociany pracownik terminował u Mistrza Cechu Rzemiosł Polskich.

18. Koncepcja osobowości zawodowych wg Hollanda.

Typy osobowości:

1. realistyczny

2. badawczy

3. artystyczny

4. społeczny

5. przedsiębiorczy

6. konwencjonalny

Zauważam u siebie najwięcej cech osobowości artystycznej. Uzasadnienie:

• Lubie posługiwać się słowem oraz pędzlem. Nawet nudne protokoły ubarwiałabym ciekawym zestawieniem słów dla podratowania tej nudnej formy. Nie lubie rzeczy szablonowych. Praca biurowa mnie nudzi, zbyt ogranicza moją wolność, jest zbyt poukładana. Należę do osób niekonformistycznych, niezależnych, ale jestem jednocześnie delikatna, śmiało wyrażam swoje uczucia. Uwielbiam tworzyć! I nie ważne, czy jest to napisanie wiersza, namalowanie obrazu, czy też stworzenie oryginalnej broszury lub kartki świątecznej. W życiu kieruję się intuicją i jak na razie, nie zawodzi mnie ona. Wiem, że życie ze mną nie należy do najłatwiejszych, ale na pewno zarówno mój mąż, jak i mój szef nie mogą powiedzieć, że się ze mną nudzą.

19. Kategorie planowania kariery zawodowej.

Podstawą planowania kariery zawodowej wg Dale'a Predigera są obszary aktywności człowieka ujęte w 4 kategorie:

• Ludzie

• Przedmioty

• Dane

• Idee

20. Podstawowe nurty działań edukacyjnych w edukacji permanentnej.

Wychowanie naturalne	Edukacja szkolna	Edukacja równoległa	Edukacja ustawiczna dorosłych
Dom rodzinny	Przedszkole	Zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne	samokształcenie
Środowisko rówieśnicze	Szkoła podstawowa i gimnazjum	Placóki kulturalno - oświatowe	Dokształcanie
Środowisko lokalne	Szkoła ponadgimnazjalna	Organizacje i stowarzyszenia społeczne	Doskonalenie
Środowisko pracy	Szkoła wyższa	Środki masowego przekazu	Kształcenie bezinteresowne

21. Kształcenie ustawiczne.

W znaczeniu szerokim to edukacja całożyciowa obejmująca formalne i nieformalne uczenie się.

W znaczeniu węższym to kształcenie poszkolne, charakterystyczne dla okresu dorosłego człowieka. Kształcenie ustawiczne to proces systematycznego uczenia sie następujący po zakończeniu obowiązku szkolnego lub wydłużonej edukacji stacjonarnej i trwający przez cały okres aktywności zawodowej, a często także dłużej, w okresie tzw. „trzeciego wieku”.

Formy kształcenia ustawicznego:

• Formy szkolne:

• Szkoła podstawowa dla dorosłych

• Gimnazjum dla dorosłych

• Liceum dla dorosłych

• Formy pozaszkolne

• Kursy kwalifikacyjne lub doskonalące

• Konferencje

• Kurso - konferencje

• Sympozja

• Seminaria

• Szkolenie przywarsztatowe

• Warsztaty metodyczne

• Staże

• Studia doktoranckie w toku indywidualnym

22. Podaj przykłady form kształcenia bezinteresownego.

Uczymy się tego, czego sami chcemy, dla przyjemności pogłębiamy swoją wiedzę.

Przykład - Uniwersytet III Wieku.

23. Linia rozwoju zawodowego pracownika wg Z.Wiatrowskiego.

Etapy:

1. Przygotowanie zawodowe (staże, wolontariat)

2. Adaptacja społeczno - zawodowa.

3. Identyfikacja i stabilizacja zawodowa.

4. Sukcesy zawodowe.

5. Mistrzostwo w zawodzie.

24. Pojęcie i zadania humanizacji pracy.

Humanizacja pracy - całokształt przemian w traktowaniu pracy ludzkiej, uwarunkowanych współczesną kulturą pracy i postępemnaukowo - technicznym, prowadzącym do nadania warunkom pracy człowieka charakteru w pełni humanistycznego.

Zadania:

• Podmiotowe traktowanie człowieka

• Zadbanie o ergonomikę pracy

• Bezpieczeństwo podczas pracy

• Podnoszenie kultury pracy

• Skracanie czasu pracy, by zwiększyć czas przeznaczony na wypoczynek

• Stosowanie wymiany stanowisk pracy w przypadku pracy z maszynami by zapewnić dobrą relacje na poziomie człowiek - maszyna

25. Charakterystyka grup pracowniczych.

Grupy pracownicze:

1. Pracownicy okresowo związani z zakładem pracy.

Do grupy tej najczęściej zalicza się:

• Uczniów własnych szkół przyzakładowych

• Uczniów różnych szkół zawodowych odbywających zajęcia praktyczne

• Uczniów szkół zawodowych i studentów uczelni wyższych odbywających praktyki zawodowe

• Stażystów

• Pracowników sezonowych.

2. Pracownicy nowo przyjęci.

Do grupy tej należą:

• Absolwenci szkkół zawodowych

• Absolwenci szkół wyższych

• Pracownicy o dłuższym oraz bogatszym doświadczeniu zawodowym i społecznym, którzy zmienili miejsce pracy lub się przekwalifikowali

• Pracownicy podejmujący pracę zawodową po raz pierwszy, lecz nie posiadający wymaganych kwalifikacji zawodowych

• Uczniów szkół zawodowych przyjmowanych do szkół przyzakładowych w celu odbywania praktycznej nauki zawodu

3. Pracownicy ze śrenim i dłuższym stażem pracy.

Cenni, dużo mogą zrobić. To grupa także zróżnicowana pod względem:

• Stanowiska pracy i zadań zawodowych

• Poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych

• Aktywności zawodowej i społecznej.

4. Pracownicy w okresie przedemerytalnym.

Obejmuje osoby w wieku 56 - 65 lat. Cechuje je wyraźny spadek sprawności psychicznej i fizycznej, często pogarszający się stan zdrowia, stopniowe słabnięcie aktywności zawodowej.

26. Pedagog pracy (profesjonalny i nieprofesjonalny).

Profesjonalny pedagog pracy - pracownik prowadzący działalność pedagogiczną, legitymujący się specjalnym wykształceniem w zakresie pedagogiki pracy i dyscyplin z nią związanych oraz zajmującym odpowiednie do posiadanych kwalifikacji stanowisko pracy, tj. stanowisko pedagoga pracy.

Nieprofesjonalny pedagog pracy - każda osoba, która wpaja szacunek do pracy, ale nie posiada kwalifikacji pedagoga pracy.

3

---