WYKŁAD 1 8.10.2012

Czynniki rozwoju człowieka

Rozwój to-

- nieodwracalny spontaniczny monotoniczny ciąg zmian

- wzrastające zróżnicowanie danego układu i jednocześnie wzrastające uporządkowanie i integracje

- jakaś cecha rośnie jakaś maleje

CZYNNIKI ROZWOJU CZŁOWIEKA

1. Biologiczne

2. Ewolucyjne ( genetyczne , paragenetyczne)

3. Środowiskowe ( biograficzne i kulturowe psychospołeczne)

4. Udział własny jednostki

5. Wychowanie

W trakcie ewolucji dobór natury sprzyjał

• Dwunożności

• Encefalizacji - wzrost wielkości mózgu

• Pojawieniu się języka , sprzyja nawiązywaniu kontaktu

• Pojawieniu się słowa pisanego , przechowywanie wiedzy

Czynniki genetyczne :

• Addytywny składnik genetyczny ( sumujący się / suma genów od ojca suma genów)

• Selektywny dobór rodziców

• Nieaddytywny czynnik genetyczny ( odnosi się do podobieństwa dzieci ze sobą a nie pomiędzy rodzicami)

Selektywny dobór rodziców :

1. Pozytywny dobór partnerów ( oparty na podobieństwie cech ) zwiększa zmienność cechy w kolejnych pokoleniach

2. Dopełniający ( komplementarny dobór partnerów oparty na przeciwnych cechach np. inteligentny - nieinteligentny zmniejsza zmienność cechy w populacji co oznacza że ludzie w kolejnych pokoleniach będą zbliżać się do średniej

NIEADDYTYWNY CZYNNIK FENETYCZNY

Przyczyny depresji . Interakcja gen- stres.

Modele wyjaśniające interakcję gen- środowiska

1. Model wyznaczania granic

- geny współdziałające ze środowiskiem wyznaczając górne i dolne granice rozwoju środowisko i doświadczenie determinuje ostateczny zakres reakcji

2. Model wyboru niszy - aktywny jest tu gen który próbuje przejąć kontrolę nad rozwojem . Dziecko dzięki określonym genom aktywnie stwarza sobie środowisko

3. Model genetyki środowiskowej - dziecko ma wiele wspólnych genów z rodzicami . Dzieci wywołują więc takie zachowania rodziców , które odpowiadają ich genom . Ważne jest też środowisko specyficzne

4. Model bioekologiczny - większe znaczenie ma środowisko niż gen. Geny mogą wywierać wpływ tylko wtedy gdy określone doświadczenie ( procesy proksymalne) prowadzi do ich aktywacji . Gdy nie ma procesów proksymalnych gen nie ma szans na ekspresję.

Środowiskowe FAZY PRZYWIĄZANIA

Niezróżnicowane reagowanie społeczne ( do 2 mcy życia) początkowo uwaga skupiona na matce z czasem na kimkolwiek

• Zróżnicowanie reagowanie społeczne ( 2-7 mcy życia) zainteresowanie jest opiekunem i innymi znaczącymi osobami

• Ukierunkowane przywiązanie ( 8-24 mcy życia) bardzo silna więź z matką i znanymi osobami lęk przed osobami obcymi i przed tym co nie jest znane

Czynnik paragenetyczny

• Ważne jest to co się dzieje w czynnikach genetycznych

• Czynniki środowiskowe

STYLE PRZYWIĄZANIA:

• Przywiązanie bezpieczne ( matka wychodzi dziecko płacze. Matka wraca dziecko cieszy się i biegnie do mamy.

• Przywiązanie ambiwalentne - dziecko jest z matka , matka wychodzi wraca i dziecko jest obrażone na matkę

• Przywiązanie unikające - gdy matka wychodzi dziecko jest obojętnę i gdy matka wraca też. Dziecko uczy się że poprzez ujawnianie emocji czeka go kara.

WYOBRAŻENIOWY SUBSTYTUT MATKI- pełni regulacyjną rolę gdy matki nie ma myśl która zastępuje dziecku matkę gdy jej nie ma

Udział własny jednostki :

• Dziecko w sposób świadomy wprowadza pozytywne / negatywne cechy

• Włącza się w okresie dojrzewania . Może się wyłączyć ale są ludzie którzy całe życie doskonalą się.

WYCHOWANIE :

• Celowe - świadome kształtowanie cech

T: Procesy mechaniczny organizacji organizmu 22.10.2012

1. Zjawisko homeostazy

2. Układ nerwowy

3. Układ hormonalny

Ad. 1, Zjawisko homeostazy - środowisko wewnętrzne organizm mówi pozostańcie bez względu na to co się dzieje w środowisku zewnętrznym. Walter wprowadził pojęcie homeostazy (1928) Cannon homoios ( podobny) statis ( pozycja) czyli „ moc pozostania”

Homeostaza jest utrzymywana bez względu na to co się dzieje w środowisku na zewnątrz w tych samych parametrach . Funkcjonujemy według odpowiednich parametrów.

ZASADY HOMEOSTAZY:

• Samoregulacji

• Współdziałania procesów przeciwstawnych - wzajemnie się równoważą

• Ujemnego sprężenia zwrotnego ( działa na zasadzie homeostazy w lodówkach, jeżeli jeden parametr wzrasta to włączają się procesy przeciwstawne , jeżeli temperatura jest zbyt niska włącza się górna granica włącza się parametr regulujący , a gdy zbyt niska to też odpowiedni parametr regulujący do normy.)

Przedziałowość homeostazy - organizm może poświęcić mniej ważne narządy , aby przeżyły narządy ważniejsze do zachowania życia.

Ważne neuroprzekaźniki

Neuron- najmniejsza komórka

Dendryty zbierają informacje ( krótkie wypustki)

Akson przekazuje dalej wypustka zwana Akson

Dopamina - kontroluje ruchy

Dopamina - kontroluje ruchy dowolne wywołuje przyjemność i odcienie nagrody

Serotonina - reguluje sen, marzenia senne , nastrój ból apetyt i zachowania seksualne

Noradrenalina - kontroluje rytm serca , sen stres reakcje seksualne czujność i apetyt

Acetylocholina - używana przez neurony eferentne do przekazywania informacji ośrodkowego układu nerwowego odpowiada za uczenie się i pamięć

GABA- pełni funkcje hamujące w neuronach ośrodkowego układu nerwowego

Glutaminian- pełni funkcje pobudzające w ośrodkowym układzie nerwowym . Odpowiada z pamięć i uczenie się

Najogólniej wyróżniamy następujące neurony:

• Neurony aferentne (czuciowe) niosą ze ogromne ilości informacje do komórki

• Neurony eferentne ( ruchowe ) niosą informacje żeby wykazać pewną sekwencję ruchową

• Interneuronowy -( pośredniczące pomiędzy aferentynami a eferentnymi czuciowo - ruchowe

\

Ośrodkowy układ nerwowy ( mózg i rdzeń nerwowy ) -- układ nerwowy -obwodowy układ nerwowy

Nie poddaje się siłą woli - autonomiczny układ nerwowy (komunikuje się z organami i gruczołami)-somatyczny układ nerwowy( komunikuje się z organami zmysłów i mięśniami poprzecznie prążkowymi)

Autonomiczny układ nerwowy:

• Układ sympatyczny ( pobudza)

• Układ parasympatyczny( uspokaja )

Somatyczny układ nerwowy :

• Czuciowy ( aferentny ) układ nerwowy wejście sensoryczne zbiera mnóstwo informacji

• Ruchowy ( eferentny) układ nerwowy wejście motoryczne

METODY KOMPUTEROWEGO SKANOWANIA MÓZGU :

• Tomografia komputerowa CT tworzy cyfrowy obraz mózgu dzięki promieniom rtg przechodzącym pod różnymi kątami przez mózg

• Pozytywna tomografia emisyjna PET pokazuje , które części mózgu są aktywne podczas wykonywania zadania

• Rezonans magnetyczny MRI wykorzystuje krótkie impulsy energii magnetycznej by tworzyć szczegółowe trójwymiarowe obrazy struktur mózgu

Przekrój mózgu :

• Pień mózgu

• Płat potyliczny

• Płat czołowy

• Płat ciemniowy

• Płat skroniowy

• Móżdżek

TRZY WARSTWY MÓZGU:

• Pień ( rdzeń przedłużony most twór siatkowaty

• Układ limbiczny (hipokomp. Ciało migdałowate „ ośrodek przyjemności” podwzgórze; odpowiada emocje i pamięć

• Pamięć mózgowa ( dwa płaty pofałdowane)

NAJWAŻNIEJSZE FUNKCJE PŁATÓW KOROWYCH :

• Czołowy - kontrolowanie ruchu wytworzenie mowy , myślenia abstrakcyjnego

• Ciemniowy - kontrola wrażeń dotykowych pozycja ciała , rozumienie mowy

• Skroniowy - słyszenie rozpoznawanie zapachów , rozpoznawanie twarzy

• Potyliczny- widzenie

Wszystkie działają jako jedna całość np. rozmowa telefoniczna

PRZEDNI PŁAT PRZYSADKI WYTWARZA HORMONY , KTÓRE REGULUJĄ:

• Pracę jajników i jąder

• Laktację ( produkcję mleka w piersiach)

• Metabolizm

• Reakcje na stres

TYLNI PŁAT PRZYSADKI WYTWARZA HORMONY , KTÓRE REGULUJĄ:

• Zatrzymanie wody w organizmie

• Wydzielanie się mleka

• Skurczenie macicy

TARCZYCA WYTWARZA HORMONY REGULUJĄCE:

- metabolizm

-fizyczny wzrost i rozwój

• Gruczoły przytarczyczne wytwarzają hormony regulujące : poziom wapnia w organizmie

• Trzustka wytwarza hormony , które regulują : metabolizm cykliczny

• Nadnercza wytwarzają hormony , które regulują :

• Reakcje : „ walki lub ucieczki”

• Metabolizm

• Pożądanie seksualne ( zwłaszcza u kobiet)

• Jajniki wytwarzają hormon regulujący:

• Rozwój żeńskich organów płciowych

• Produkcji jajeczek

• Jądra wytwarzają hormon regulujący:

• Rozwój męskich organów płciowych

• Produkcję spermy

• Seksualne pożądanie ( u mężczyzn)

T: Odporność organizmu: 5.11. 2012

ODPORNOŚĆ

Swoista (nabyta) Nieswoista czyli wrodzona

Czynna ( organizm ją wytwarza ) Bierna ( organizm ją otrzymuje)

Naturalna sztuczna (po szczepieniu) Naturalna ( w łonie matki z mlekiem)

( po chorobie )

Sztuczna ( po podaniu surowicy)

Szczepionki - > preparaty zawierające żywe drobnoustroje bądź ich martwe elementy lub toksyny

Antygen jest to dowolna substancja ( bakteria toksyna itd.) z zewnątrz bądź wewnątrz organizmu która jest odbierana jako obca i która zapoczątkowuje reakcję układu odpornościowego

Bariery naturalne:

Morfologiczne= skóra , błony śluzowe

Fizjologiczne- enzymy trawienne ,łzy , kaszel kichanie bieganie gorączka

Immunologiczne- komórki ziarna ,rodzaj komórek makrofagi pożerają wszystko co rozpoznają jako biologiczne obie bariery nieswoiste działają na oślep

Odporność hormonalna- polega wytworzeniu i uwalnianiu do płynów organizmu przeciwciał produkowanych przez limfocyty typu B (od hormonu)

Odporność komórkowa - polega na gromadzeniu wokół antygenu komórek głównie limfocytów T które bezpośrednio reagują z antygenem . Jeśli zawsze hormonalne wokół antygenu gromadzą się limfocyty typu B

Przeciwciała- ( inaczej immunoglobuliny ( lg) lub gamma - gluboliny są to cząsteczki białka wytwarzane przez wyspecjalizowaną grupę limfocytów limfocyty B , które chronią organizm przed określonym typem antygenu

Neutralizacja antygenu przez przeciwciała -

- przetwierdzenie siędo antygenu i zwolnienie jego ruchu lub unieruchomienie . Pozwala to na wchłonięcie przez fogocyty

-rozsadzanie antygenu od środka

Likwidacja toksyn wydzielanych przez antygen

Aglutynacja-związanie antygenu w bezwładną plątaninę

Precypitacja- uniemożliwienie rozpuszczeniu antygenu w płynach ustrojowych tak by stał się ciałem stałym które łatwo usunąć z organizmu

Różne rodzaje komórek pod względem funkcji':

- komórki pomocnicze informują one układ immunologiczny , kiedy rozpocząć akcję

-komórki K zabójcy ( killer - NT natural killer ) uczestniczą w rozpracowaniu guza neutralizują go

- komórki T - informują układ immunologiczny kiedy zakończyć akcję

Zaburzenia układu immunologicznego:

• Aktywność układu może być nadmierna w stosunku do zapotrzebowania -alergie

• Aktywność tego układu może była zbyt mała w stosunku do zapotrzebowania choroby nowotworowe

• Aktywność tego układu może być ukierunkowane atrakcje własne tkanki na je za biologiczne obce i je atakuje ,bielactwo reumatoidalne zapalenie stawów, AIDS syndrom nabytego braku odporności , wirus wywołujący chorobę (Human Immunodefiency Virus HIV} sa to retrowirusy wstrzykujące swoje dane do komórki CO-4 specyficzny układ komórek . dochodzi szybko do zakażenia całego organizmu

Psychoneuroimmunologia nowa specjalizacja zajmujaca się badaniem zależności miedzy czynnikami psychospołecznymi z układami odpornościowym nerwowym i hormonalnym

---