WYKŁAD 1 8.10.2012
Czynniki rozwoju człowieka
Rozwój to-
- nieodwracalny spontaniczny monotoniczny ciąg zmian
- wzrastające zróżnicowanie danego układu i jednocześnie wzrastające uporządkowanie i integracje
- jakaś cecha rośnie jakaś maleje
CZYNNIKI ROZWOJU CZŁOWIEKA
Biologiczne
Ewolucyjne ( genetyczne , paragenetyczne)
Środowiskowe ( biograficzne i kulturowe psychospołeczne)
Udział własny jednostki
Wychowanie
W trakcie ewolucji dobór natury sprzyjał
Dwunożności
Encefalizacji - wzrost wielkości mózgu
Pojawieniu się języka , sprzyja nawiązywaniu kontaktu
Pojawieniu się słowa pisanego , przechowywanie wiedzy
Czynniki genetyczne :
Addytywny składnik genetyczny ( sumujący się / suma genów od ojca suma genów)
Selektywny dobór rodziców
Nieaddytywny czynnik genetyczny ( odnosi się do podobieństwa dzieci ze sobą a nie pomiędzy rodzicami)
Selektywny dobór rodziców :
Pozytywny dobór partnerów ( oparty na podobieństwie cech ) zwiększa zmienność cechy w kolejnych pokoleniach
Dopełniający ( komplementarny dobór partnerów oparty na przeciwnych cechach np. inteligentny - nieinteligentny zmniejsza zmienność cechy w populacji co oznacza że ludzie w kolejnych pokoleniach będą zbliżać się do średniej
NIEADDYTYWNY CZYNNIK FENETYCZNY
Przyczyny depresji . Interakcja gen- stres.
Modele wyjaśniające interakcję gen- środowiska
Model wyznaczania granic
- geny współdziałające ze środowiskiem wyznaczając górne i dolne granice rozwoju środowisko i doświadczenie determinuje ostateczny zakres reakcji
Model wyboru niszy - aktywny jest tu gen który próbuje przejąć kontrolę nad rozwojem . Dziecko dzięki określonym genom aktywnie stwarza sobie środowisko
Model genetyki środowiskowej - dziecko ma wiele wspólnych genów z rodzicami . Dzieci wywołują więc takie zachowania rodziców , które odpowiadają ich genom . Ważne jest też środowisko specyficzne
Model bioekologiczny - większe znaczenie ma środowisko niż gen. Geny mogą wywierać wpływ tylko wtedy gdy określone doświadczenie ( procesy proksymalne) prowadzi do ich aktywacji . Gdy nie ma procesów proksymalnych gen nie ma szans na ekspresję.
Środowiskowe FAZY PRZYWIĄZANIA
Niezróżnicowane reagowanie społeczne ( do 2 mcy życia) początkowo uwaga skupiona na matce z czasem na kimkolwiek
Zróżnicowanie reagowanie społeczne ( 2-7 mcy życia) zainteresowanie jest opiekunem i innymi znaczącymi osobami
Ukierunkowane przywiązanie ( 8-24 mcy życia) bardzo silna więź z matką i znanymi osobami lęk przed osobami obcymi i przed tym co nie jest znane
Czynnik paragenetyczny
Ważne jest to co się dzieje w czynnikach genetycznych
Czynniki środowiskowe
STYLE PRZYWIĄZANIA:
Przywiązanie bezpieczne ( matka wychodzi dziecko płacze. Matka wraca dziecko cieszy się i biegnie do mamy.
Przywiązanie ambiwalentne - dziecko jest z matka , matka wychodzi wraca i dziecko jest obrażone na matkę
Przywiązanie unikające - gdy matka wychodzi dziecko jest obojętnę i gdy matka wraca też. Dziecko uczy się że poprzez ujawnianie emocji czeka go kara.
WYOBRAŻENIOWY SUBSTYTUT MATKI- pełni regulacyjną rolę gdy matki nie ma myśl która zastępuje dziecku matkę gdy jej nie ma
Udział własny jednostki :
Dziecko w sposób świadomy wprowadza pozytywne / negatywne cechy
Włącza się w okresie dojrzewania . Może się wyłączyć ale są ludzie którzy całe życie doskonalą się.
WYCHOWANIE :
Celowe - świadome kształtowanie cech
T: Procesy mechaniczny organizacji organizmu 22.10.2012
Zjawisko homeostazy
Układ nerwowy
Układ hormonalny
Ad. 1, Zjawisko homeostazy - środowisko wewnętrzne organizm mówi pozostańcie bez względu na to co się dzieje w środowisku zewnętrznym. Walter wprowadził pojęcie homeostazy (1928) Cannon homoios ( podobny) statis ( pozycja) czyli „ moc pozostania”
Homeostaza jest utrzymywana bez względu na to co się dzieje w środowisku na zewnątrz w tych samych parametrach . Funkcjonujemy według odpowiednich parametrów.
ZASADY HOMEOSTAZY:
Samoregulacji
Współdziałania procesów przeciwstawnych - wzajemnie się równoważą
Ujemnego sprężenia zwrotnego ( działa na zasadzie homeostazy w lodówkach, jeżeli jeden parametr wzrasta to włączają się procesy przeciwstawne , jeżeli temperatura jest zbyt niska włącza się górna granica włącza się parametr regulujący , a gdy zbyt niska to też odpowiedni parametr regulujący do normy.)
Przedziałowość homeostazy - organizm może poświęcić mniej ważne narządy , aby przeżyły narządy ważniejsze do zachowania życia.
Ważne neuroprzekaźniki
Neuron- najmniejsza komórka
Dendryty zbierają informacje ( krótkie wypustki)
Akson przekazuje dalej wypustka zwana Akson
Dopamina - kontroluje ruchy
Dopamina - kontroluje ruchy dowolne wywołuje przyjemność i odcienie nagrody
Serotonina - reguluje sen, marzenia senne , nastrój ból apetyt i zachowania seksualne
Noradrenalina - kontroluje rytm serca , sen stres reakcje seksualne czujność i apetyt
Acetylocholina - używana przez neurony eferentne do przekazywania informacji ośrodkowego układu nerwowego odpowiada za uczenie się i pamięć
GABA- pełni funkcje hamujące w neuronach ośrodkowego układu nerwowego
Glutaminian- pełni funkcje pobudzające w ośrodkowym układzie nerwowym . Odpowiada z pamięć i uczenie się
Najogólniej wyróżniamy następujące neurony:
Neurony aferentne (czuciowe) niosą ze ogromne ilości informacje do komórki
Neurony eferentne ( ruchowe ) niosą informacje żeby wykazać pewną sekwencję ruchową
Interneuronowy -( pośredniczące pomiędzy aferentynami a eferentnymi czuciowo - ruchowe
\
Ośrodkowy układ nerwowy ( mózg i rdzeń nerwowy ) -- układ nerwowy -obwodowy układ nerwowy
Nie poddaje się siłą woli - autonomiczny układ nerwowy (komunikuje się z organami i gruczołami)-somatyczny układ nerwowy( komunikuje się z organami zmysłów i mięśniami poprzecznie prążkowymi)
Autonomiczny układ nerwowy:
Układ sympatyczny ( pobudza)
Układ parasympatyczny( uspokaja )
Somatyczny układ nerwowy :
Czuciowy ( aferentny ) układ nerwowy wejście sensoryczne zbiera mnóstwo informacji
Ruchowy ( eferentny) układ nerwowy wejście motoryczne
METODY KOMPUTEROWEGO SKANOWANIA MÓZGU :
Tomografia komputerowa CT tworzy cyfrowy obraz mózgu dzięki promieniom rtg przechodzącym pod różnymi kątami przez mózg
Pozytywna tomografia emisyjna PET pokazuje , które części mózgu są aktywne podczas wykonywania zadania
Rezonans magnetyczny MRI wykorzystuje krótkie impulsy energii magnetycznej by tworzyć szczegółowe trójwymiarowe obrazy struktur mózgu
Przekrój mózgu :
Pień mózgu
Płat potyliczny
Płat czołowy
Płat ciemniowy
Płat skroniowy
Móżdżek
TRZY WARSTWY MÓZGU:
Pień ( rdzeń przedłużony most twór siatkowaty
Układ limbiczny (hipokomp. Ciało migdałowate „ ośrodek przyjemności” podwzgórze; odpowiada emocje i pamięć
Pamięć mózgowa ( dwa płaty pofałdowane)
NAJWAŻNIEJSZE FUNKCJE PŁATÓW KOROWYCH :
Czołowy - kontrolowanie ruchu wytworzenie mowy , myślenia abstrakcyjnego
Ciemniowy - kontrola wrażeń dotykowych pozycja ciała , rozumienie mowy
Skroniowy - słyszenie rozpoznawanie zapachów , rozpoznawanie twarzy
Potyliczny- widzenie
Wszystkie działają jako jedna całość np. rozmowa telefoniczna
PRZEDNI PŁAT PRZYSADKI WYTWARZA HORMONY , KTÓRE REGULUJĄ:
Pracę jajników i jąder
Laktację ( produkcję mleka w piersiach)
Metabolizm
Reakcje na stres
TYLNI PŁAT PRZYSADKI WYTWARZA HORMONY , KTÓRE REGULUJĄ:
Zatrzymanie wody w organizmie
Wydzielanie się mleka
Skurczenie macicy
TARCZYCA WYTWARZA HORMONY REGULUJĄCE:
- metabolizm
-fizyczny wzrost i rozwój
Gruczoły przytarczyczne wytwarzają hormony regulujące : poziom wapnia w organizmie
Trzustka wytwarza hormony , które regulują : metabolizm cykliczny
Nadnercza wytwarzają hormony , które regulują :
Reakcje : „ walki lub ucieczki”
Metabolizm
Pożądanie seksualne ( zwłaszcza u kobiet)
Jajniki wytwarzają hormon regulujący:
Rozwój żeńskich organów płciowych
Produkcji jajeczek
Jądra wytwarzają hormon regulujący:
Rozwój męskich organów płciowych
Produkcję spermy
Seksualne pożądanie ( u mężczyzn)
T: Odporność organizmu: 5.11. 2012
ODPORNOŚĆ
Swoista (nabyta) Nieswoista czyli wrodzona
Czynna ( organizm ją wytwarza ) Bierna ( organizm ją otrzymuje)
Naturalna sztuczna (po szczepieniu) Naturalna ( w łonie matki z mlekiem)
( po chorobie )
Sztuczna ( po podaniu surowicy)
Szczepionki - > preparaty zawierające żywe drobnoustroje bądź ich martwe elementy lub toksyny
Antygen jest to dowolna substancja ( bakteria toksyna itd.) z zewnątrz bądź wewnątrz organizmu która jest odbierana jako obca i która zapoczątkowuje reakcję układu odpornościowego
Bariery naturalne:
Morfologiczne= skóra , błony śluzowe
Fizjologiczne- enzymy trawienne ,łzy , kaszel kichanie bieganie gorączka
Immunologiczne- komórki ziarna ,rodzaj komórek makrofagi pożerają wszystko co rozpoznają jako biologiczne obie bariery nieswoiste działają na oślep
Odporność hormonalna- polega wytworzeniu i uwalnianiu do płynów organizmu przeciwciał produkowanych przez limfocyty typu B (od hormonu)
Odporność komórkowa - polega na gromadzeniu wokół antygenu komórek głównie limfocytów T które bezpośrednio reagują z antygenem . Jeśli zawsze hormonalne wokół antygenu gromadzą się limfocyty typu B
Przeciwciała- ( inaczej immunoglobuliny ( lg) lub gamma - gluboliny są to cząsteczki białka wytwarzane przez wyspecjalizowaną grupę limfocytów limfocyty B , które chronią organizm przed określonym typem antygenu
Neutralizacja antygenu przez przeciwciała -
- przetwierdzenie siędo antygenu i zwolnienie jego ruchu lub unieruchomienie . Pozwala to na wchłonięcie przez fogocyty
-rozsadzanie antygenu od środka
Likwidacja toksyn wydzielanych przez antygen
Aglutynacja-związanie antygenu w bezwładną plątaninę
Precypitacja- uniemożliwienie rozpuszczeniu antygenu w płynach ustrojowych tak by stał się ciałem stałym które łatwo usunąć z organizmu
Różne rodzaje komórek pod względem funkcji':
- komórki pomocnicze informują one układ immunologiczny , kiedy rozpocząć akcję
-komórki K zabójcy ( killer - NT natural killer ) uczestniczą w rozpracowaniu guza neutralizują go
- komórki T - informują układ immunologiczny kiedy zakończyć akcję
Zaburzenia układu immunologicznego:
Aktywność układu może być nadmierna w stosunku do zapotrzebowania -alergie
Aktywność tego układu może była zbyt mała w stosunku do zapotrzebowania choroby nowotworowe
Aktywność tego układu może być ukierunkowane atrakcje własne tkanki na je za biologiczne obce i je atakuje ,bielactwo reumatoidalne zapalenie stawów, AIDS syndrom nabytego braku odporności , wirus wywołujący chorobę (Human Immunodefiency Virus HIV} sa to retrowirusy wstrzykujące swoje dane do komórki CO-4 specyficzny układ komórek . dochodzi szybko do zakażenia całego organizmu
Psychoneuroimmunologia nowa specjalizacja zajmujaca się badaniem zależności miedzy czynnikami psychospołecznymi z układami odpornościowym nerwowym i hormonalnym