Rodzina z problemem alkoholowym

STRATEGIE POMOCY RODZINIE Z PROBLEMEM ALKOHOLOWYM

• W polskich rodzinach alkoholowych żyje

ponad 4 miliony ludzi

• Jakie są podstawowe zagrożenia i

szkody występujące w tych rodzinach

• Czy potrafimy pomagać całej rodzinie ?

• Pomaganie osobom uzależnionym

• Pomaganie dorosłym członkom rodziny

• Pomaganie dzieciom żyjącym w

rodzinach alkoholowych

• Pomaganie Dorosłym Dzieciom

Alkoholików

Podstawowe zagrożenia i szkody w rodzinie

• Samoniszczenie osób uzależnionych

• Chroniczny i traumatyczny stres

• Destrukcja więzi i poczucia bezpieczeństwa

• Przemoc i demoralizacja

• Problemy bytowe

• Piętnowanie społeczne

Czy możemy pomagać całej rodzinie ?

• Leczenie osób uzależnionych

• Pomaganie dorosłym członkom rodziny

• Pomaganie dzieciom żyjącym w rodzinach

• Pomaganie Dorosłym Dzieciom Alkoholików

• Przeciwdziałanie przemocy domowej

• Udzielanie wsparcia i zmiana postaw

Leczenie i inne formy pomocy dla osób uzależnionych
2% populacji

• Interwencje motywujące do leczenia

• Odtruwanie i leczenie zespołów abstynencyjnych

• Podstawowa terapia uzależnienia

• Pogłębiona psychoterapia

• Terapia małżeńska

• Leczenie zaburzeń somatycznych

• Uczestnictwo w grupach samopomocy (AA i kluby abstynenckie)

• Programy psychokorekcyjne dla sprawców przemocy

Pomaganie dorosłym członkom rodziny - 4 % populacji

• Współuzależnienie jako pułapka osobista

- Przystosowanie do niszczącej sytuacji rodzinnej ograniczające swobodę wyboru postępowania

- prowadzące do pogorszenia własnego stanu

- i utrudniające zmianę na lepsze

• edukacja

• Programy pomocy psychologicznej i psychoterapii dla osób współuzależnionych

• Grupy wzajemnej pomocy i Al-anon

• Interwencje i wsparcie dla ofiar przemocy domowej

• Programy psychoterapeutyczne dla ofiar przemocy domowej

• Pomoc socjalna

Pomaganie dzieciom żyjącym w rodzinach A
4% populacji

• Rozpoznawanie i kierowanie

• Placówki socjoterapeutyczne

• Placówki wychowawcze i opiekuńcze

• Programy psychoterapeutyczne

• Kolonie i obozy

• Praca z dorosłymi członkami rodziny

• Interwencje

Pomaganie Dorosłym Dzieciom Alkoholików

• DDA jako osoba uzależniona

• DDA jako małżonek osoby uzależnionej

• DDA jako osoba poszukująca pomocy

• DDA jako osoba pomagająca

• DDA jako ofiary i jako sprawcy przemocy

Lokalny system pomocy rodzinom

• Diagnoza potrzeb i zasobów

• Zespoły ds. pomocy rodzinie i przeciwdziałania przemocy

• Wspieranie placówek odwykowych i programów pomocy psychologicznej dla rodzin

• Tworzenie placówek dla ofiar przemocy i systemu interwencji

• Tworzenie świetlic socjoterapeutycznych i klubów

• Szkolenia profesjonalistów

• 
  
  

SZKODY ZDROWOTNE
U DZIECI I MŁODZIEŻY
POWODOWANE PRZEZ NIETRZEŹWOŚĆ
RODZICÓW

• Istotnym źródłem wielu zaburzeń i szkód zdrowotnych występujących u dzieci i młodzieży są patologiczne zjawiska występujące w środowisku rodzinnym.

• Należą do nich różne formy zachowań ryzykownych, agresywnych i represyjnych rodziców i opiekunów oraz zaniedbywanie potrzeb dziecka i obowiązków opiekuńczych, które wywierają destrukcyjny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz na proces rozwoju.

• Nadużywanie alkoholu przez dorosłych członków rodziny, choć nie jest jedyną przyczyną tych zjawisk, bardzo często im towarzyszy i potęguje ich rozmiary i skutki.

• Z badań amerykańskich wynika, ze ogólne koszty opieki zdrowotnej dla dzieci alkoholików są o 32% większe niż dzieci z innych rodzin.
  

• Alkoholizm jest chorobą obejmującą cała rodzinę.

• Podstawowym źródłem zagrożenia dla dzieci jest stan chronicznego napięcia i stresu, któremu towarzyszą traumatyczne sytuacje związane z przemocą, awanturami, destrukcją ról rodzicielskich, chaosem i awanturami.

• Często zdarza się również przemoc seksualna i demoralizacja.

• Dzieci muszą przystosowywać się do patologicznego środowiska rodzinnego, co powoduje destrukcyjne zmiany w ich psychice związane z urazami emocjonalnymi.

• Przeżywają strach i przerażenie, złość i smutek, poczucie winy i wstydu. Czują się odizolowane od normalnego świata i napiętnowane.

• Stale towarzyszy im poczucie napięcia i zagrożenia, niepewności i chaosu.

• Często również są niedożywione i zaniedbywane w sprawach higieny i opieki zdrowotnej.

• Wiele z nich boryka się z trudnościami w nauce.
  

Typowe rodzaje zaburzeń i problemów osobistych występujących u dzieci z rodzin alkoholowych

• Życie w chronicznym stresie, któremu towarzyszy poczucie bezsilności upośledza funkcjonowanie systemu immunologicznego i powoduje choroby psychosomatyczne.

• Dzieci alkoholików w porównaniu z dziećmi ze zdrowych rodzin mają więcej problemów zdrowotnych z powodu obniżenia odporności biologicznej, częściej cierpią z powodów bólów głowy, bezsenności, osłabienia, nudności, nerwobólów zębów oraz problemów związanych z odżywianiem.

• Mają bardzo wiele problemów i zaburzeń emocjonalnych (podwyższony poziom lęku i nerwowości przejawiający się w ogryzaniu paznokci, drżeniach, tikach nerwowych oraz rozstroju żołądka), zaburzeń zachowania i problemów szkolnych

• Tworzą grupę bardzo wysokiego ryzyka nadużywania alkoholu i substancji psychoaktywnych oraz uzależniania się od tych substancji

Zaburzenia dzieci spowodowane spożywaniem alkoholu przez matki w okresie ciąży i po urodzeniu

• Działanie alkoholu w okresie prenatalnym może prowadzić do alkoholowego zespołu płodowego FAS(fetal alcohol syndrom) lub do alkoholowych uszkodzeń płodu FAE (fetal alcohol effects)

• Styl życia i nietrzeźwości matki ( np..stres, upadki czy niedożywienie) mogą mieć negatywny wpływ na płód, przebieg ciąży czy rozwój dziecka

• Alkohol pity w czasie ciąży jest jedną z najczęstszych przyczyn wad wrodzonych, którym można zapobiec a skutki jego działania mogą się przejawiać jako długotrwale zaburzenia rozwoju fizycznego i psychicznego.

• Dzieci z FAS mają niską wagę urodzeniową, anomalie w budowie ciała, opóźnione tempo rozwoju fizycznego, zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego.

• Uszkodzenia, często drobne, układu nerwowego przejawiają się drażliwością, nadpobudliwością oraz opóźnieniami i deficytami rozwoju umysłowego, trudnościami w koncentracji uwagi i uczeniu się.

• Mogą również występować wady serca, zaburzenia dobowego rytmu snu, małe rozmiary głowy i wiele innych objawów.

• U większości tych dzieci można zaobserwować negatywną samoocenę, tendencje autodestrukcyjne lub agresywne zachowania oraz zaburzenia kompulsywne związane z jedzeniem lub nadużywaniem alkoholu i innych substancji chemicznych.
  

Pożądane formy pomocy i interwencji oraz ich dostępność w Polsce

Istniejące na świecie formy pomocy służącej poprawie sytuacji dzieci z rodzin alkoholowych można podzielić na cztery grupy;

• Rożne formy interwencji prawnej i społecznej ukierunkowane na powstrzymanie przemocy domowej i stworzenie podstawowych warunków bezpieczeństwa.

• Terapia uzależnionych rodziców i pomoc psychologiczna dla ich współmałżonków u których często rozpoznaje się zaburzenia określane jako współuzależnienie.

• Pomoc medyczna, psychoterapeutyczna i socjo-terapeutyczna skierowana bezpośrednio do krzywdzonych dzieci.

• Edukacja publiczna i profesjonalna pracowników służby zdrowia i instytucji wychowawczych

• Od kilku lat w Polsce podejmowane są rożne formy działań w każdym z tych obszarów ale są one dalece niewystarczające.
  

Wyzwanie dla pediatrów i lekarzy rodzinnych.

• Nietrzeźwość rodziców jako przyczyna szkód zdrowotnych dzieci bardzo rzadko jest rozpoznawana w polskim systemie ochrony zdrowia.

• Ogranicza to dostępność i jakość świadczeń zdrowotnych dla tej populacji pacjentów.

• Szczególnie istotne jest zwiększenie wrażliwości diagnostycznej lekarzy na specyfikę szkodliwych czynników środowiskowych i rozwijanie współpracy z psychoterapeutami i służbami psychospołecznymi.

• Konieczne jest przyjęcie i upowszechnianie zasady, że nie istnieje „bezpieczny” poziom konsumpcji alkoholu przez kobiety w ciąży i zalecanie im pełnej abstynencji w tym okresie

• Używanie i nadużywanie alkoholu przez pacjenta i członków jego rodziny powinno być stałym przedmiotem zainteresowania lekarzy rodzinnych i innych specjalności

• Przedmiotem szczególnej uwagi służb medycznych powinno być rozpoznawanie zjawisk związanych z przemocą w rodzinie

WYZWANIA DLA PSYCHOLOGOW

• CDN

1

---