ADOPCJA
Obecnie sprawy adopcji reguluje Ustawa z dnia 25 maja 1995r. , o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 1995, nr. 83, poz. 417)
Adopcja (przysposobienie) - polega na nawiązaniu między przysposabiającym a przysposobionym stosunku prawnorodzinnego. W adopcji powstają związki pokrewieństwa, takie jak w rodzinie biologicznej, z odpowiednimi skutkami prawnymi. Rodzina adopcyjna jest rodziną przyjmującą na mocy prawnej czyli decyzji sądu dziecko, które uzyskuje taki status prawny, jak gdyby było ich rodzonym dzieckiem. Dziecko zyskuje także prawa w stosunku do krewnych swoich nowych rodziców, natomiast traci wszelkie więzi z rodziną pochodzenia. Dziecko przyjmuje nazwisko rodziców, którzy je adoptowali, a na ich prośbę może mieć zmienione także imiona. Przysposobić można osobę małoletnią (od 6 tyg. życia do 18r.ż) tylko dla jej dobra. Przysposobić może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych i gwarantującą właściwą opiekę powierzonemu jej dziecku. Między adoptowanym, a adoptującym powinna istnieć odpowiednia różnica wieku.
Rodzaje adopcji:
całkowita, nierozwiązywalna
w rodzinie adoptującej powstają stosunki prawnorodzinne jak w rodzinie biologicznej, ze wszystkimi skutkami w zakresie praw i obowiązków, a zniesione stosunki prawne adoptowanego z rodziną biologiczną. Wymagane jest całkowite zrzeczenie się dziecka przez jego rodziców biologicznych. Matka biologiczna ma 6 tygodni na podjęcie decyzji i może zmienić swoją decyzję. Pełna tajemnica adopcji czyli akt urodzenia ulega kasacji i nie podlega nigdy ujawnieniu i nie wydaje się jego duplikacji.
pełna rozwiązywalna,
ma takie same skutki prawne co całkowita, tylko może być rozwiązana, w momencie orzeczenia ustają wszystkie prawa do rodziny pochodzenia, a dziecko nabywa wszystkie prawa do rodziny adopcyjnej. Zerwane są wszelkie kontakty z rodziną pochodzenia.
niepełna
dziecko zachowuje kontakt oraz więzi z rodziną biologiczna, jest rzadko orzekana.
Organy udzielające pomocy:
Instytucją odpowiedzialną za proces adopcji jest ośrodek adopcyjno-opiekuńczy. Zadania takiego ośrodka dotyczą całości procesu adopcyjnego czyli przygotowania i kwalifikacji kandydatów na rodziców adopcyjnych, przygotowania dziecka do adopcji, doboru właściwej rodziny dla dziecka oraz towarzyszenia rodzinie adopcyjnej w jej cyklach rozwojowych, gromadzenie informacji o dzieciach, które mają być adoptowane. Ponadto ośrodki powinny prowadzić szkolenia i kwalifikowanie kandydatów na rodziców adopcyjnych i zastępczych. Po ukończeniu szkoleń powinny wydawać zaświadczenia o nabytych kwalifikacjach.
Odpowiedzialnymi za te zadania są pracownicy ośrodków : pedagog, psycholog, terapeuta oraz pracownicy socjalni.
Model przysposobienia w Kodeksie Rodzinnym Opiekuńczym oparty jest na trzech podstawowych założeniach :
niemajątkowym charakterze adopcji,
realizacji postulatu dobra dziecka,
równym traktowaniu dzieci przysposobionych i naturalnych.
Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym Opiekuńczym (dokładnie art. 114 § 1 KRO i art. 117 § 2, art. 118 KRO) zasady jakie koniecznie są po stronie przysposobionego w procesie adopcji to:
Dobro dziecka jest jednym z głównych celów przysposobienia. Przepis ten stanowi wyraz naczelnej dla prawa rodzinnego zasady dobra dziecka. O tym, że przysposobienie jest zgodne z dobrem dziecka, decyduje możliwość powstania między przysposabiającym i przysposabianym silnej więzi uczuciowej - takiej jaka istnieje między dziećmi a rodzicami w rodzinie naturalnej oraz możliwość zapewnienia adoptowanemu prawidłowego wychowania.
Małoletnośc w chwili składania wniosku. Przesłanka ta wynika z celu przysposobienia, tj. zapewnienia dziecku rodzinnych warunków wychowania i rozwoju. Przesłanka ta jest spełniona, jeśli dziecko jest małoletnie w dniu złożenia wniosku. Postępowanie sądowe może się zakończyć orzeczeniem o przysposobieniu już po uzyskaniu pełnoletniości przez przysposobionego.
Pozostawanie przysposabianego przy życiu
Przysposobić można tylko taką osobę, która w chwil przysposobienia żyje. Nie można orzec przysposobienia po śmierci przysposobionego, nawet gdy śmierć nastąpiła w toku postępowania o przysposobienie.
Zgoda małoletniego
Zgoda małoletniego na przysposobienie jest konieczna, jeśli ukończył on 13 lat, to związane jest z granicą wieku, której osiągniecie przez dziecko powoduje uzyskanie ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Wyrażenie zgody na przysposobienie jest uprawnieniem dziecka, co wyklucza możliwość zastąpienia go w tym zakresie przez przedstawiciela ustawowego.
Zgoda od małoletniego poniżej 13 roku życia nie jest wymagana, jednakże sąd jest zobowiązany wysłuchać przysposabianego, jeśli może on pojąc znaczenia przysposobienia
Wyjątkowo sąd opiekuńczy może orzec przysposobienie bez żądania zgody przysposabianego (powyżej 13 lat) lub bez jego wysłuchania (poniżej 13 lat), jeśli nie jest od zdolny do wyrażania zgody (np. z powodu choroby) lub jeśli z oceny stosunku miedzy adoptującym a przysposabianym wynika, ze uważa się on za dziecko przysposabiające, a żądanie takiej zgody byłoby sprzeczne z dobrem przysposabiającego
Zgoda rodziców
Do przysposobienia potrzebna jest zgoda rodziców, których władza rodzicielska jest ograniczona albo zawieszona, jak również rodziców nie mających władzy rodzicielskiej ze względu na brak pełnej zdolności do czynności prawnych.
Z punktu widzenia psychologii adopcja nie jest jednorazowym aktem, lecz jest dynamicznym procesem, w który zaangażowani są przede wszystkim rodzice adopcyjni i dziecko adoptowane, ale także rodzice biologiczni dziecka oraz organizacje pośredniczące, czyli ośrodki adopcyjno-opiekuńcze. Proces adopcyjny rozpoczyna się w czasie, gdy małżonkowie podejmują decyzję przysposobienia osieroconego dziecka. Trudno natomiast określić, kiedy ów proces się kończy. Można
zaryzykować stwierdzenie, że zamyka się on w momencie, gdy następuje koniec cyklu życia rodziców adopcyjnych, rodziców biologicznych i dzieci adoptowanych.
Bibliografia:
J. Brągiel, S. Badora., Formy opieki, wychowania i wsparcia. Opole 2005
S. Badora, Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej, Tarnobrzeg 2006,
Ustawa z dnia 26 maja 1996r, o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 1995, nr 83, poz. 417).
Red J. Brągiel, S. Badora., Formy opieki, wychowania i wsparcia. Opole 2005, s. 258
Tamże, s. 258-259
S. Badora, Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej, Tarnobrzeg 2006, s. 178-179
Red J. Brągiel, S. Badora., Formy opieki, wychowania i wsparcia. Opole 2005, s.269