10 tez o schizofrenii*

1. Schizofrenia jest chorobą
- jest zaburzeniem czynności psychicznych i somatycznych
- powoduje obiektywne lub subiektywne cierpienie
- wymaga leczenia
- jest wydarzeniem losowym, jak każda choroba
- nikomu nie można przypisywać winy za zachorowanie, zwłaszcza samemu choremu i jego rodzinie

2. Schizofrenia jest chorobą o wielu wymiarach
- niejasna pozycja: jedna choroba (monogeniczność) lub grupa chorób o podobnych mechanizmach powstania (poligeniczność) lub grupa różnych chorób (hetrogeniczność)
- przyczyny nieznane, najprawdopodobniej wieloczynnikowe
- jest nie tylko chorobą mózgu
- podstawowe zaburzenie dotyka mózgu, tzn. ośrodkowych struktur lub mechanizmów neuronalnych, wywierających rozległy wpływ na wiele czynności neuropsychicznych - stanowi ono o podatności na zachorowanie
- zaburzenie to może być skutecznie kompensowane przez naturalne mechanizmy
- ich załamanie wyzwala ostre kryzysy chorobowe
- wysiłek kompensacyjny i ostre kryzysy mogą wywierać wpływ utrwalający zaburzenia
- objawy i przebieg choroby są różnorodne, kształtowane przez: trwały czynnik podatności, okresowego załamywania się mechanizmów kompensacyjnych i wpływ czynników utrwalających
- poza mechanizmami chorobowymi, są zachowane liczne mechanizmy zdrowe

3. Schizofrenia jest nie tylko chorobą
- jest także doświadczeniem chorej osoby i grupy bliżej otaczającej tę osobę (zwłaszcza rodziny), ponieważ wiąże się z różnorodnymi kryzysami:
u osoby: poczucia rzeczywistości, poczucia tożsamości, poczucia autonomii, poczucia sprawności, poczucia nadziei, poczucia sensu, poczucia istnienia
w grupie: więzi, wolności, zaufania, współdziałania, aktywności, powinności, pozycji, (statusu)
- nierzadko łatwiej unieść ciężar choroby niż wyzwolonych jej przebiegiem doświadczeń
- to doświadczenie miewa własną dynamikę, może prowadzić do rozwoju lub do regresji

4. Schizofrenia nie jest chorobą dziedziczną
- stopień pokrewieństwa nie determinuje zachorowania, lecz koreluje z jego ryzykiem,
- nie wiadomo co jest przenoszone - najprawdopodobniej sprzyjająca zachorowaniu cecha podatności, a nie sama choroba,
- nieznany jest model przenoszenia - najprawdopodobniej poligeniczny i wieloczynnikowy
- analiza asocjacji i sprzężeń genetycznych - dotąd bez konkluzji

5. Schizofrenia nie jest chorobą nieuleczalną
- rokowanie jest zróżnicowane i indywidualnie trudne
- znane są postacie ograniczone do jednego epizodu, późne poprawy i późne wyzdrowienia
- można skutecznie pomóc w uwolnieniu chorego od objawów lub w ich ograniczeniu, a także w ograniczeniu następstw indywidualnych i społecznych
- wymagana jest pomoc wszechstronna, wytrwała, ofiarna

6. Jest schizofrenia - nie ma „schizofreników”
- można dostrzec i chore, i zdrowe aspekty funkcjonowania u każdej chorej osoby
- nie ma następstw bezwzględnie trwałych
- nie ma podstaw ani potrzeby uniformizacji osób chorych przez zastępowanie ich indywidualności etykietą diagnostyczną, negatywnie brzmiącym stereotypem, nazwa cechach piętna (stygmatu)

7. Chory na schizofrenię nie przestaje być człowiekiem, osobą, obywatelem - jak każdy z nas
- choroba nie podważa człowieczeństwa chorych
- choroba nie narusza ludzkiej godności osoby
- choroba nie ogranicza praw (poza wyjątkowymi sytuacjami)
- choroba nie pozbawia ani słabości, ani talentów, choć może je uwypuklać lub ograniczać

8. Chorzy na schizofrenię nie zagrażają innym bardziej niż osoby zdrowe
- większości czynów agresywnych i zabronionych przez prawo dopuszczają się zdrowi, a nie chorzy
- względna częstość czynów przeciw zdrowiu i życiu jest w grupie chorych prawdopodobnie większa niż w populacji ogólnej, pozostaje ona jednak na podobnym poziomie od dziesiątków lat, a ofiarami są najczęściej osoby

bliskie
- wielu zagrażającym czynom osób chorych można by zapobiec, gdyby problem wcześniej rozpoznano i wcześniej podjęto odpowiednie postępowanie
- ryzyko samobójstwa znacznie przewyższa ryzyko agresji

9. Chorzy na schizofrenię oczekują szacunku, zrozumienia i pomocy
- szacunku - od wszystkich. Przeciw: zabobonom, stereotypom, stygmatom, odtrąceniu, marginalizacji
- zrozumienia - od środowisk opiniotwórczych i kulturotwórczych. Przeciw: niewiedzy, bezduszności, obojętności, pozorom i fałszowi
- pomocy - od środowisk samarytańskich. Przeciw: uprzedmiotowieniu, instrumentalizacji i porzucaniu

10. Schizofrenia rzuca światło na pytania egzystencjalne wspólne chorym i zdrowym
- o granice poznawalności świata i własnych przeżyć
- o granice między złudzeniem a rzeczywistością
- o kryteria prawdy i fałszu
- o relacje między wolnością a odpowiedzialnością
- o granice i determinanty tożsamości
- o sens życia
- o jego metafizyczne odniesienia

Kraków, 24-25 listopada 2000


* Przygotowane w toku prac polskiej grupy międzynarodowego programu zapoczątkowanego przez Światowe Stowarzyszenie Psychiatryczne, skierowanego przeciw piętnu i dyskryminacji pod hasłem: „Schizofrenia - otwórzcie drzwi” (Schizophrenia - Open the Doors).
Zapis stanowi próbę sformułowania wspólnego stanowiska, które wychodząc z dobrze uzasadnionych twierdzeń współczesnej psychiatrii, stanowić może jednocześnie podstawę wielostronnej dyskusji społecznej nad postawami społecznymi wobec schizofrenii, a zwłaszcza wobec osób, które na te chorobę cierpią.


Autor:
Krajowy Koordynator programu: dr.med Andrzej Cechnicki
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej
Kraków, pl. Sikorskiego 2/8, tel: 012 - 422 56 74

Program Schizofrenia - otwórzcie drzwi

Jest programem obejmującym cały świat , został zainicjowany i prowadzony jest przez Światowe Towarzystwo Psychiatryczne (WPA) od 1996r. Obecnie wiele państw jest aktywnie włączonych w program; Kanada, Hiszpania, Wielka Brytania, Niemcy, Brazylia, Maroko, a także Polska i Słowacja.

Głównym celem programu jest walka z piętnem i dyskryminacją osób cierpiących na schizofrenię. Ta walka toczy się głównie poprzez dostarczanie ludziom wiedzy na temat schizofrenii, jej leczenia i rehabilitacji, a także poprzez tworzenie dla osób po kryzysie psychicznym warunków do tego aby mogli godnie żyć i funkcjonować w środowisku.

Najważniejsze jest aby zapamiętać:

· schizofrenia nie jest chorobą dziedziczną
· schizofrenię można leczyć
· chory na schizofrenię nie zagraża ludziom bardziej niż ktokolwiek inny


Chcemy dotrzeć do pacjentów i ich rodzin, do lekarzy, psychologów i pracowników pomocy społecznej, a także do księży, polityków, dziennikarzy. Poprzez nich chcielibyśmy się podzielić wiedzą i doświadczeniem na temat nie tylko samej choroby ale też stworzenia możliwości twórczego życia dla osób, które kiedyś chorowały.

My wszyscy, zdrowi i chorzy chcemy tego samego dla nas samych:

· zrozumienia i akceptacji - środowiska przyjaciół, znajomych, sąsiadów.
· godnych warunków życia - mieszkania
· aktywności i możliwości zarobku - pracy

Krajowy Koordynator programu: dr.med Andrzej Cechnicki
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej
Kraków, pl. Sikorskiego 2/8, tel: [phone]


15 Wrzesień 2002 - Dzień Solidarności z osobami chorymi na schizofrenię

W tym dniu w całej Polsce będą się odbywać różne wydarzenia i akcje, które mają zwrócić uwagę na problemy osób cierpiących z powodu schizofrenii.
Obecnie, kiedy leki skutecznie pomagają w przezwyciężeniu najtrudniejszych objawów choroby, większość osób chorych psychicznie wraca do swojego domu, sąsiadów, na uczelnię lub do pracy. Jednakże wielu z nich ze względu na przebytą chorobę nie może znaleźć zatrudnienia odpowiedniego dla siebie, a krąg znajomych i przyjaciół się zmniejsza.
Dzień 15 września ma zwrócić uwagę ludzi w Polsce na problematykę schizofrenii poprzez głównie wydarzenia artystyczne takie jak wystaw prac plastycznych, przedstawienia teatralne, koncerty, ale też wspólną rozmowę i zabawę.

Przyłączcie się do nas!

Lista koordynatorów programu Schizofrenia. Otwórzcie drzwi

mailto:[e-mail]1. Region śląski
Krzysztof Czuma
II Oddział Psychiatryczny, Szpital Miejski nr 520-340 Katowice, ul. Korczaka 27,
tel.: [phone], fax: [phone], e-mail: [e-mail]

2. Region małopolski
Anna Bielańska
Dzienny Oddział Kliniki Psychiatrii Dorosłych, 31-115 Kraków, ul. Sikorskiego2/8,
tel.: [phone],email: [e-mail]

3. Region mazowiecki
Joanna Meder
Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa, ul. Sobieskiego 1/3,
tel.: [phone] w. 216, fax: [phone], kom. 0602-777-504, e-mail: [e-mail]

4. Region podlaski
Sławomir Rogowski
Samodzielny Niepubliczny Psychiatryczny ZOZ 15-157 Białystok, ul. Boruty 19,
tel.fax: [phone]kom. 0603/385367,
e-mail: [e-mail], [e-mail]

5. Region lubuski
Władysław Sterna
Psychiatryczno-Wielospecjalistyczny ZZOZ66-400 Gorzów Wielkopolski, ul. Walczaka 42,
tel.: [phone] (sekretariat), fax: [phone],
e-mail: [e-mail], [e-mail]

6. Region wielkopolski
Barbara Trafarska
Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych, Gniezno, ul. Poznańska 15,
tel.: [phone], fax: [phone],
e-mail: [e-mail]

7. Region kujawsko - pomorski
Aleksander AraszkiewiczMarzena Żak
Klinika Psychiatrii Akademii Medycznej w Bydgoszczy, Bydgoszcz, ul. Kurpińskiego 19,
tel. [phone], fax: [phone],
e-mail: [e-mail] [e-mail]; kom. 0502412452

8. Region opolski
Krzysztof Nazimek
Wojewódzki Zespół Neuropsychiatryczny 45-255 Opole, ul. Wodociągowa 4,
tel.: [phone]

9. Region łódzki
Edwarda Patura - Szost, Danuta Gosłowska, Agnieszka Niedźwiedzka
Towarzystwo Przyjaciół Niepełnosprawnych,
91-844 Łódź, ul. Czarneckiego 4
lub Ośrodek Rehabilitacyjno-Opiekuńczy, 95-073 Jedlicze, woj. łódzkie
tel./fax: [phone]
[e-mail];
Grotniki tel. [phone], Łódź: 042/616 06 20

10. Region lubelski
Tadeusz Młynarczyk
Specjalistyczny Psychiatryczny ZOZ20-442 Lublin, ul. Abramowicka 2,
tel./fax: [phone], e-mail: [e-mail]

11. Region pomorski
Roman Ludkiewicz
Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Kryzysami Psychicznymi „Przyjazna Dłoń“Gdańsk
e-mail: [e-mail]

12. Region dolnośląski
p. Bartecka - Piłasiewicz
Szpital Psychiatryczny we Wrocławiu, III Oddział Dzienny,
tel.: [phone], kom. 0600/375180,
e-mail: [e-mail]

---