Mikroklimat

MIKROKLIMAT- kompleks czynników klimatycznych na niewielkim obszarze (Klimat lokalny)

CZYNNIKI MIKROKLIMATYCZNE

1.FIZYCZNE

-temperatura

-wilgotność

-prędkość ruchu powietrza

-ochładzanie

-promieniowanie

-ciśnienie

2. CHEMICZNE

-skład gazowy powietrza - zawartość szkodliwych gazów

3.BIOLOGICZNE

-zawartość drobnoustrojów

-pasożytów

-owadów

4.MECHANICZNE

-kurze

-pyły

Wymiana ciepła pomiędzy organizmem a środowiskiem może zachodzić na drodze:

Promieniowania- zachodzi , gdy istnieją różnice temp. Miedzy skóra zwierzęcia a obiektami otoczenia (ściany, sufity, podłogi)

Konwekcji- unoszenia ogrzanego powietrza do góry i napływanie na to miejsce zimnego.

Przewodzenia (kondukcji) - zachodzi przy zetknięciu się zwierzęcia z legowiskiem, ścianą;

Parowania (ewaporacja fizjologiczna)- odbywa się na powierzchni skóry i dróg oddechowych. Utrata ciepła zależy od parowania niewidocznego i parowania wydzielanego potu. Parowanie

zachodzi gdy prężność pary wodnej na powierzchni skóry/płuc jest wyższa, niż w otaczającym powietrzu.

*Straty ciepła tą drogą wynoszą 21-25% wszystkich strat ciepła.

Strefa obojętności cieplnej

• To zakres temperatur środowiskowych, przy których straty ciepła z organizmu są w równowadze z minimalną produkcja ciepła (tzn. w warunkach przemiany podstawowej). Strefy te ograniczają temperatury krytyczne: górna i dolna.

• W strefie obojętności cieplej wydajność energetyczna organizmu jest najwyższa i wynosi 25-36% energii pobranej z paszy. Uzyskanie wydajności energetycznej maksymalnej (36%) jest możliwe w węższym zakresie temperatur czyli w tzw. strefie komfortu cieplnego

Akty prawne

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 września 2003 r. (Dz. U. Nr 167, poz.1629) w sprawie minimalnych warunków utrzymania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich.

RozporządzenieMinistra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 czerwca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (Dz. U. z dnia 28 czerwca 2002 r.)

POMIESZCZENIA PRACY

Pomieszczenia pracy to pomieszczenia przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca.

Pomieszczenia pracy dzielą się na:
• pomieszczenia stałej pracy - jeżeli łączny czas przebywania tego samego pracownika w pomieszczeniu w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny,

• pomieszczenia czasowej pracy - jeżeli łączny czas przebywania tego samego pracownika w pomieszczeniu w ciągu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin.

Środowisko w pomieszczeniu pracy

warunki mikroklimatu:

- temperatura powietrza w pomieszczeniach pracy siedzącej - latem około 20-24^oC , zimą (może być niższa) - ok. 18-22^oC.

- osoby starsze - zaleca się nieco wyższą temp., ze względu na często upośledzoną funkcję krążenia obwodowego.

W każdym przypadku, temperatura w pomieszczeniach stałej pracy siedzącej nie może być niższa niż 18^oC, do czego zobowiązuje zapis w rozporządzeniu o ogólnych warunkach bhp.

Temperatura powietrza w pomieszczeniach

Gatunki lub grupy gatunków	Optymalny przedział temperatury w °C
Mysz Szczur Chomik syryjski Myszoskoczek Świnka morska Przepiórka Królik Kot Pies Łasica Drób Gołąb Trzoda chlewna Koza Owca Bydło Koń	20 — 24 20 — 24 20 — 24 20 — 24 20 — 24 20 - 24 15 — 21 15 — 21 15 — 21 15 — 21 15 — 21 15 — 21 10 — 24 10 — 24 10 — 24 10 — 24 10 — 24

Układ termoregulacji u zwierząt gospodarskich składa się z :

Termoreceptorów-umieszczone są m.in. w skórze, mięśniach, drogach oddechowych i podwzgórzu ( reagują na zmiany temperatury rzędu 0,3°C)

Ośrodka termoregulacji- leży w przedniej( ośrodek termoregulacji fizycznej) i tylnej części podwzgórza ( ośrodek termoregulacji chemicznej)

Efektorów układu

Termoregulacja fizyczna - odpowiada za utratę ciepła z organizmu. Zachodzą wówczas zmiany w skórnym przepływie krwi, wydzielanie potu, wentylacji płuc itp.

Termoregulacja chemiczna- odpowiedzialna jest za produkcje ciepła, gdy zwierze znajduje się w zimnym środowisku.

Produkcja ciepła następuję w wyniku:

-drżenia mięśniowego

-wzrostu tonusu mięsni

-zwiększenia przemiany materii (termogeneza pozadrżeniowa)

Podwzgórze

• Część przednia -bodźce ciepła

Układ przywspółczulny

-oddawanie ciepła

-rozszerzenie naczyń

krwionośnych

-zmniejszenie

aktywności mięsni

-zwiększone

wydzielanie potu

-zwiększenie ilości

oddechów

-obniżenie procesów

metabolicznych;

• Część tylna -bodźce zimna

Układ współczulny

-tworzenie ciepła

-wzrost procesów metabolicznych przez wzmożone wydzielanie hormonu nadnerczy oraz hormonu tarczycy

-zwężenie naczyń krwionośnych

-zwiększenie aktywności mięsni, dreszcze;

W badaniach zoohigienicznych do pomiaru temperatury używa się termometrów:

• Maksymalnego i minimalnego

• Klinicznego/weterynaryjnego

• ( termometry maksymalny)

• Termografów- do stałej rejestracji temperatury

• Elektryczne (Np. termistorowy)

Niestykowe -pomiar temperatury radiacyjnej, pirometr, termowizja i termografia ( oparte o rejestracje promieniowania podczerwonego wysyłanego przez obiekt)

Wilgotność powietrza w zoohigienie określa się następującymi wskaźnikami:

• Wilgotność bezwzględna-/e/- aktualna zawartość pary wodnej wyrażona w g/m3, lub jako aktualna prężność pary wodnej w mmHg w 1m3 powietrza.

• optymalna dla zwierząt -5-9g/m3 ( w praktyce 15g/m3)

• Wilgotność maksymalna-/E/- największa ilość pary wodnej, jaką może być wysycane powietrze przy danej temperaturze. Wyrażamy ja w g/m3 lub jako prężność w mmHg.

• Wilgotność względna-/f/-stosunek wilgotności bezwzględnej do maksymalnej wyrażany w procentach w odniesieniu do aktualnej temperatury powietrza.

• Optymalne wartości wilgotności względnej w pomieszczeniach inwentarskich:

• -bydło - 75%

• -świnie - 65-75%

• -konie - 80%

• -owce - 75%

• -tuczniki- 75-80%

• Optymalne wartości wilgotności względnej w pomieszczeniach inwentarskich:

• -bydło - 75%

• -świnie - 65-75%

• -konie - 80%

• -owce - 75%

• -tuczniki- 75-80%

• Niedosyt fizyczny wilgotności-/Df/- różnicą miedzy wilgotnością maksymalna a wilgotnością bezwzględna powietrza w danej temperaturze

Df=E-e

• Informuje nas ile gramów pary wodnej może zmieścić się w 1m^{3 ,} aby uzyskać stan nasycenia. Im większy niedosyt tym większe parowanie.

Optymalne Df= 0,4-4,5g/m³

• Niedosyt fizjologiczny wilgotności /Nf/ - różnicą miedzy wilgotnością maksymalna w temp. 39°C ( średnia ciepłota ciała zwierząt) a wilgotnością bezwzględną ( aktualna). Informuje nas o intensywności parowania organizmu

• Punkt rosy-/T/- temperatura w której wilgotność aktualna jest równa wilgotności maksymalnej. Poniżej tej temperatury następuje skraplanie się pary w postaci pary wodnej.

Wpływ wilgotności na organizm zwierząt w zależności od układu termiczno wilgotnościowego:

Wysoka temperatura i wysoka wilgotność

-utrudnione oddawanie ciepła z organizmu (upośledzone parowanie)

- Zatrzymanie ciepła powoduje początkowo złe samopoczucie, zaburzenia termoregulacji, przegrzanie organizmu (hipertermia) a nawet udar cieplny.

*U świń może dojść do tzw. śmierci sercowej czyli przegrzania organizmu na skutek utrudnionego oddawania ciepła i denaturacji białka mięśnia sercowego.

Niska temperatura i wysoka wilgotność:

-zwiększona utrata ciepła z organizmu przez przewodzenie i promieniowanie

-spadek produkcji ( mleczności, przyrostów) wynika z zachwianego bilansu energetycznego i zaburzeń procesów metabolicznych.

-spadek odporności i wzrost zachorowań ( choroby krzywicze, reumatyczne, grzybice skóry i chorób warunkowo zakaźnych jak zapalenie płuc, oskrzeli). Najbardziej wrażliwe są zwierzęta młode.

Wysoka temperatura i niska wilgotność

-intensywne parowanie powoduje wysychanie i pękanie skóry i błon śluzowych a to ułatwia inwazje drobnoustrojów

-kaszel, zmniejszony apetyt i podwyższenie temperatury ciała , u loch może prowadzić do bezmleczności

Niska temperatura i niska wilgotność

-układ praktycznie nie spotykany (z wyjątkiem bezściółkowych, z niepełną obsadą przy awarii urządzeń grzejnych)- zależny od wrażliwości gatunkowej na niskie temperatury.

POMIARY WILGOTNOŚCI ( HIGROMETRIA)

Metody pośrednie

-psychrometr zwykły Augusta lub aspiracyjny Assmana i psychograf

-higrometr włosowy, higrograf

W konstrukcji higrometru włosowego wykorzystano właściwości odtłuszczonego włosa ludzkiego (najlepiej kobiecego, jako trwalszego), który wydłuża się w miarę wzrostu wilgotności względnej powietrza i skraca się przy jej spadku. Pęczek włosów jest przymocowany do obudowy a drugi koniec łączy się ze sprężyną, która utrzymuje włos w naprężeniu i ze wskazówkę. Zmiany długości włosa powodują ruchy wskazówki. Skala przyrządu jest wycechowana w procentach wilgotności względnej powietrza na podstawie porównania ze wskazaniami psychrometru Augusta.  

Metody bezpośrednie

-metody wagowe

Metody z zastosowaniem psychrometrów

Opierają się na zjawisku pobierania ciepła podczas parowania i polegają na zastosowaniu dwóch termometrów:

1. Suchego

2. Wilgotnego (pokryty wilgotną gazą)

*Im większa różnica na tych termometrach tym niższa jest wilgotność bezwzględna

*Brak różnic - całkowite wysycenie powietrza para wodną ( wilgotność względna=100% a niedosyt fizyczny=0)

---