Ocena wiarygodnosci zeznan swiadkow w procesie karnym2

I

i !

MANTGn

Rozdział I

Świadek — pojęcie i znaczenie w postępowaniu karnym

1. Pojęcie świadka

Trudno jest omawiać zagadnienia związane z oceną wiarygodności zeznań świadka bez sprecyzowania samego pojęcia świadka i rozstrzygnięcia problemu, kio nim może być w procesie karnym. Wbrew pozorom i obiegowym opiniom, pojęcie to nie jest jednoznaczne. Używa się go bowiem w przepisach wszystkich procedur tak karnej, jak i cywilnej, administracyjnej czy w postępowaniu arbitrażowym, ale nigdzie się go nie definiuje. Brak definicji wielu pojęć czy instytucji procesowych jest cechą charakterystyczną większości procedur, nie tylko polskich, wychodzących z założenia, że uściślanie pojęć tam, gdzie jest to możliwe, oddać należy doktrynie, jiie wiążąc orzekających zbytnim formalizmem wynikającym z ustawowych określeń.

jednocześnie pewne uściślenie pojęcia świadka istotne jest zarówno z punktu widzenia prawa karnego materialnego, jak i postępowania dowodowego. W tym pierwszym świadek podlega określonej ochronie lub może być sprawcą niektórych przestępstw. Kodeks karny chroniąc nietykalność i wolność świadka, a tym samym gwarantując prawidłowe i wolne od nacisków funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, penalizuje w art. 245 k.k. zachowania w postaci używania przemocy lub groźby bezprawnej w celu wywarcia wpływu na świadka lub w związku z tym naruszenia jego nietykalności cielesnej. W art. 233 k.k. formułuje przestępstwo indywidual-

17