98
■ W naszym przypadku częstości drgań wzajemnie prostopadłych są takie same Jeżeli częstości tc są różne, to tor ruchu wypadkowego jest dość złożoną krzywą. W przypadku, gdy stosunek częstości jest liczbą wymierną tj równy jest stosunkowi liczb całkowitych, tor będzie krzywą zamkniętą, tzw. figurą Lissajous. Poniżej przedstawiono na rysunku dwa przykłady złożenia dwóch drgań prostopadłych takich. Ze drganie w kierunku osi OY ma częstość dwukrotnie większą niż w kierunku osi OX. Różnica między wynikiem złożenia drgań związana jest z różnicą przesunięć fazowych między' drganiami składowymi
x = Acos(ot) y= Bcos[2tat + r = .4cos(a)/} y = /łcos(2caf)
W zależności od różnicy faz początkowych obydwu drgań otrzymujemy różne kształty' figur Lissajous Wielkością niezmienną, jak to pokazano na rysunku, jest stosunek liczby przecięć figury Lissajous z prostą pionową Px do liczby przecięć z prostą poziomą P:. Stosunek ten jest równy stosunkowi częstości drgania w- kierunku osi OX do czystości drgania w kierunku osi OY (w naszym przypadku wynosi |) ■ Najprostszym sposobem obserwacji krzywych Lissajous jest obserwacja toru plamki na ekranie oscyloskopu, do którego okładek X i Y przyłożono sygnały napięciowe o tych samych luh różnych częstościach W pierwszym przypadku zaobserwujemy elipsę a w pozostałych jedną z krzywych Lissajous
amplituda drgania w kierunku osi OY
przesunięcie fazowe między drganiami
jednakowa częstość dla obydwu drgań
Tlt
A cos (co/)
X amplituda drgania w kierunku osi OX
ruchu cząstki uczestniczącej • wychylenie w kierunku osi OX
w dwóch wzajemnie prostopadłych drganiach
prosta o równaniu prosta o równaniu elipsa, której osie
y=^ x y= pokrywają się z osiami
układu współrzędnych