0000015 2

246 Badanie kliniczne w neurologii

podstawno-kręgowych, można uwidocznić przez wstrzykiwanie środka kontrastowego do tętnic kręgowych. Badanie może dostarczyć informacji co do przybliżonej wielkości i rodzaju zmiany chorobowej, dostateczności krążenia obocznego oraz ewentualnej obecności krwiaka podtwardówkowego lub wewnątrzmózgo-wego. Wykrywa ono obecność tętniaków mnogich (około 8ⁿ/o) oraz może przemawiać za chirurgicznym zabiegiem z wyboru. W około 20^B/i> przypadków samoistnego krwotoku podpajęczynówkowego badanych angiograficznie nie stwierdzono tętniaka, nieprawidłowości tętniczo-żylnej ani jakiejś innej przyczyny.

W razie nieprawidłowości tętniczo-żylnych angiogram może wyraźnie stwierdzić wszelkie postacie przejściowe od nieprawidłowości zwykłego cienkiego naczynia do ogromnego tętniaka tętniczo-żylnego z żywiącym kanałem tętniczym i odprowadzającym kanałem żylnym. Naczyniaki, naczynio-siatkowiaki i choroba Sturge-Weber-Krabbe'a odgrywają mniejszą rolę. Są to choroby rzadkie, a nieprawidłowe naczynia bywają często tak drobne, że wypełnienie kontrastem okazuje się niedostateczne.

W neurologii klinicznej zachodzi ustawiczna konieczność różnicowania między objawami wywołanymi przez zarostowe sprawy naczyniowe mózgu, a objawami ekspansywnych schorzeń wewnątrzczaszkowych. Angiografia pomaga często w ustaleniu rozpoznania. Zamknięcie światła naczyń przejawia się brakiem wypełnienia tętnicy zajętej. Brak wypełnienia nie musi jednak oznaczać zamknięcia światła, lecz może zostać spowodowany przez wadliwą technikę angiografii lub może nie zdradzać widocznej przyczyny. Ostatnie lata przynoszą wzrost zainteresowania dziedziną chirurgii odtwórczej w zarostowych chorobach naczyń mózgowych. Uwarunkowane miażdżycą zamknięcie światła tętnicy szyjnej wewnętrznej na szyi, tętnicy kręgowej u jej odejścia (lub w jego pobliżu) od tętnicy pod-obojczykowcj oraz naczyń wielkich u ich odejścia od luku aorty wywołuje w pewnych przypadkach, jak się okazało, zespól niedostateczności krążenia mózgowego. Angiografia jest nieodzowna do ustalania rozpoznania i kwalifikowania chorych do operacji. Oprócz obustronnych wstrzykiwali do tętnic szyjnych, mogą się okazać konieczne albo angioaortogramy albo przezskóme angiogramv tętnic pod-obojczykowych i kręgowych.

Uszkodzenia ścieśniające. Ekspansywne schorzenie wewnątrzczaszkowe przemieszcza sąsiadującą tkankę mózgową i jej naczynia. Tkanka patologiczna nierzadko dysponuje unaczynieniem odmiennym od unaczynienia normalnej tkanki mózgowej. Przemieszczenie naczyń krwionośnych zależy od ich rozmieszczenia i kalibru, od cech wzrostu guza i od reakcji tkanki otaczającej (obrzęk). Naczynia krwionośne normalnie obecne mogą zostać przez guz rozkręcone lub wyprostowane. Nowo utworzone kanały krwionośpe guza różnią się od naczyń krwionośnych swym przebiegiem, nieregularnym kalibrem i niekiedy obecnością nieprawidłowych połączeń tętniczo-żylnych. W przeciwieństwie do ekspansywnych zmian unaczynionych, zmiany chorobowe ubogie w naczynia, jak torbiele, pewne glejaki. ropnie, krwiaki itd., występują w angiogramie pod postacią przemieszczenia naczyń i okolic pozbawionych unaczynienia lub niezwykle ubogo w naczynia zaopatrzonych. Tak więc angiografia może udzielić informacji co do rozmieszczenia, wielkości, unaczynienia i może rodzaju zmiany ścieśniającej. Chorzy z guzem mózgu przy obecności tarczy zastoinowej znoszą zazwyczaj angiografię lepiej niż badania powietrzne. Angiografia zdaje się nie wywoływać dalszego wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego i z tego powodu — w przeciwieństwie do badań powietrznych — zabieg chirurgiczny nie musi następować niezwłocznie po badaniu.

Na ogól guz nadnamiotowy można angiograficznie rozpoznać łatwiej, jeśli usytuowany jest w pobliżu wielkich naczyń, podczas gdy sprawa umiejscowiona w pobliżu układu komorowego daje się lepiej stwierdzić drogą odmy czaszkowej. Zdarzają się wyjątki od tej zasady. Angiografia tętnicy szyjnej nie jest zwykle zabiegiem z wyboru, jeśli siedziby guza szuka się w tylnej części płata ciemieniowego lub w płacie potylicznym.

Badania powietrzne zapewniają rozpoznanie bardziej miarodajne niż inne metody, w przypadkach ścieśniających schorzeń podnamiotowych. Dzieje się tak w dużej mierze z powodu niedostatecznej znajomości odmian anatomicznych w zakresie rozmieszczenia układu tętnic kręgowych i podstawnej. Jedynie guzy naczyniakowatc można angiograficznie uwidocznić dokładniej niż badaniem powietrznym.

Uraz czaszkowo-mózgowy. Angiografia może być pomocna w rozpoznawaniu krwiaka podtwardówkowego, zwłaszcza że należy go nierzadko różnicować z guzem czy „udarem”. W krwiaku podtwardówkowym, naczynia krwionośne zostają odsunięte od powłok czaszki na zdjęciu przednio-tylnym, a naczynia wyspowe zostają uciśnięte od góry i są ledwo dostrzegalne na zdjęciu bocznym. Tętnica mózgowa przednia zostaje zwykle przemieszczona poza linię środkową. Krwiaki zewnątrztwardówkowe okazują podobne zmiany. Krwiaki wewnątrz-mózgowe ujawniają się w postaci przemieszczenia niektórych naczyń. W przypadkach urazowych tętniaków tętniczo-żylnych miedzy tętnicą szyjną wewnętrzną a zatoką jamistą, angiografia dostarcza ważnych informacji co do rozmiarów nieprawidłowości, przez co okazuje się pomocna w wyborze dojścia operacyjnego.

MIELOGRAFIA

Mielografia polega na wprowadzeniu nieprzezroczystej dla promieniowania substancji albo gazu do rdzeniowej przestrzeni podpajęczynówkowej celem wykrycia zmiany chorobowej w obrębie wewnątrztwardówkowej lub zewnątrztwar-dówkowej przestrzeni kanału kręgowego. Przeciwwskazania do mielografii nie mogą być dogmatyczne. Niegdyś uważano za przeciwwskazania wiele spraw, mianowicie zakażenia kręgów lędźwiowych, płyn ksantochromiczny, urazowe