0000021

26 Badanie kliniczne w neurologii

Nerwy czaszkowe. Główna część zasadniczego zapisu neurologicznego dotycząca nerwów czaszkowych została zestawiona w układzie pionowym na pierwszej szpalcie strony drugiej. Nadto, u góry szpalt drugiej i trzeciej pod nagłówkami ,,Odruchy” i „Mięśnie” wydzielono rubryki dla zanotowania odruchów z nerwów czaszkowych oraz stanu mięśni zaopatrywanych przez nerwy czaszkowe.

Wzrok. Mimo iż wzrok prawidłowy można zanotować jako „0”, ślepotę zaś jako „ — 4”, należy tu w miarę możności dołączyć ułamek, określony na podstawie badań wzroku przy użyciu karty czytania AMA.

Pole. Patrz str. 58 rozdziału 6.

Dno oczu. Należy podać krótki opis wyniku wziernikowania. Odpowiednio do całości obrazu, można się posługiwać zwrotami w rodzaju „bez zastoiny” lub „stan prawidłowy”.

Ruchy gałek ocznych. Patrz str. 77 rozdziału 6.

Źrenice. Szerokość i kształt. Stan prawidłowy oznaczamy przez zero. Odchylenia dotyczące szerokości i kształtu można przedstawić za pomocą rysunku źrenic oddającego aktualną ich szerokość i kształt. Dla uniknięcia podobieństwa rysunku do symbolu zera doradza się zacieniowanie narysowanych kółek.

Odruch na światło. Reakcja źrenicy na snop światła padający do wnętrza odnośnej gaiki ocznej.

Odruch skojarzony (konsensualny). Reakcja źrenicy na snop światła padający do wnętrza przeciwległej gałki ocznej.

Odruch zbiezno-nastawczy. Reakcja źrenic na zbieżność i nastawność.

Słuch. Patrz str. 50 rozdziału 5.

Chód. Część zasadniczego zapisu neurologicznego dotycząca chodu mieści się w pierwszej szpalcie na poziomie środkowej trzeciej części stronicy.

„Na palcach stóp”, „Na piętach” i „Skakanie” odnoszą się do spostrzeżeń dotyczących umiejętności chorego chodzenia na palcach i na piętach oraz skakania.

„Balansowanie kończynami górnymi” dotyczy normalnych towarzyszących ruchów balansowania kończynami górnymi podczas chodu; brak tych ruchów bywa często wczesnym objawem choroby Parkinsona.

„Opis ’ dotyczy właściwego zanotowania zaburzeń. Wchodzą tu w grę nierzadko zwroty opisowe w rodzaju „hemiplegiczny”, „spastyczny”, „kołyszący” itp.

Bezład. Określenia „W^rprost przed siebie”, „Ze zwrotami” i „Stopa za stopą” odnoszą się do chodzenia w wymienionycł} warunkach i pozwalają lekarzowi stwierdzić obecność oraz stopień bezładu w różnych warunkach lub jego nieobecność.

Odruchy. Przeznaczona dla odruchów część zasadniczego zapisu neurologicznego mieści się u góry szpalty drugiej. Posługujemy się zwykłą skalą stopniowania, sięgającą od „ + 4” do 4”, przy czym „0” oznacza stan prawidłowy. Pragnąc oznaczyć nasilenie odpowiednich odruchów w warunkach wzmacniania, ujmuje się w kółko liczbę wskazującą wspomniane nasilenie. Liczby nie obwiedzione kółkiem przedstawiają, oczywiście, nasilenie odruchu, wywoływanego bez udziału wzmacniania.

Zbomość i ruchy naprzemienne. Część zapisu zasadniczego dotycząca zbor-ności oraz ruchów naprzemiennych mieści się w drugiej szpalcie poniżej „Odruchów”. Wyniki tych badań notuje się jako prawidłowe „0” lub jako rozmaite stopnie ujemne „—1” do „ — 4”. Próba „nos-palec-nos” odbywa się przy oczach otwartych, gdy badany dotyka na przemian końca palca lekarza oraz swego własnego npsa.

Próbę „klepania kolana” wykonuje chory klepiąc się w kolano na przemian dłoniową i grzbietową powierzchnią ręki z szybkością możliwie największą.

W próbie „paluch-palec” badany dotyka palca lekarza swym własnym paluchem.

Rytm mchów naprzemiennych obserwuje się, gdy chory wywija językiem z boku na bok lub na zewnątrz i do wnętrza jamy ustnej, klepie kolano na przemian dłoniową i grzbietową powierzchnią ręki, przebiera palcami jak w grze na pianinie i tupie stopą w podłogę, wykonując na przemian grzbietowe i po-deszwowe zgięcie stopy, przy czym pięta ma pozostawać w styczności z podłożem.

Mięśnie. Przeznaczona dla mięśni część zasadniczego zapisu neurologicznego

mieści się u góry szpalty trzeciej.

Gdy lekarz rozpoczyna specjalizację w dziedzinie neurologii, usiłuje on tu po prostu ustalić czy siła mięśniowa jest prawidłowa, czy nie; jeżeli zaś nie jest prawidłowa, stara się oznaczyć i zanotować stopień osłabienia na podstawie skali od 1” do „~4”. W związku z tym uczyni słusznie badając szereg razy mięśnie wyszczególnione w zapisie neurologicznym, a ponieważ takie badanie ograniczonej liczby mięśni powoduje wprawę, nauczy się stopniowo badać wszystkie mięśnie wymienione w „Neurologicznej karcie mięśni”. Dalej, w miarę nabywania wprawy w zakresie badania siły mięśniowej lekarz zacznie posługiwać się dokładniejszą metodą oznaczania niedowładu i będzie się uciekał do pomocy „Neurologicznej karty mięśni”, ilekroć zasadniczy zapis neurologiczny okaże się niewystarczający.

Objętość mięśnia notuje się jako wartość ujemną dla oznaczenia zaniku lub niedorozwoju, a jako wartość dodatnią dla oznaczenia przerostu.

Czucie. Część zasadniczego zapisu neurologicznego przeznaczona dla czucia znajduje się na prawo od środka w obrębie środkowej trzeciej części stronicy.

Posługiwanie się mapami czucia dotyczyć może umiejscowienia guzów, nacięć, znamion, zniekształceń itd., częściej jednak znajduje zastosowanie dla przedstawienia zjawisk czuciowych, jak ból czy zmiana percepcji. Zaleca się, aby