0000027

150 Badanie kliniczne w neurologii

N oblurotorius

~ S“ N. pudendus

N. cutoneus femoris posterior

N. ischiadicus

Hyc. 35. Splot lędźwiowo-krzyżowy

Udy niedowład jest nieznaczny lub w ogóle nieobecny, można prowadzić bardziej szczegółowe badanie mięśni kończyn dolnych w pozycji siedzącej pacjenta przez cale badanie. Jednakże działanie niektórych mięśni w pozycji siedzącej przedstawia się nieco inaczej niż w pozycji leżącej na wznak lub na brzuchu. W szczególności, niektóre spośród mięśni skręcających udo na zewnątrz są również odwodzicielami. Dalej, pozycja siedząca poważnie utrudnia obserwowanie i omacy^yanie pewnych mięśni, zwłaszcza pośladkowego wielkiego i — w mniejszym stopniu — zginaczy podudzia. Dokładniejsze badanie wspomnianych mięśni wymaga więc pozycji leżącej na brzuchu.

W niektórych przypadkach dogodne i korzystne okazuje się równoczesne badanie analogicznych mięsni obu stron, a to dla porównania. Za przykłady służą przywodzićiele i odwodzicicle ud oraz prostowniki (zginacze grzbietowe) i zginacze (zginacze podeszwowc) stóp i palców.

M. biodrowo-lędźwiowy (ryc. 36). Lędźwiowo-udowy (splot lędźwiowy (ryc. 35) L 1 2 3 4). biodrowy (n. udowy, L 2 3 4).

Działanie. Zginanie uda w stawie biodrowym.

12 krąg piersiowy

M. lędźwiowo-udowy

Próba. Pozycja siedząca — zginanie uda, unoszenie kolana wbrew oporowi lekarza. Pozycja leżąca na wznak - unoszenie wyprostowanej kończyny dolnej ze stołu i utrzymywanie jej wbrew wywieranemu przez lekarza naciskowi tuż powyżej kolana w kierunku ku dołowi.

Mięśnie uczestniczące:    prosty

uda i krawiecki (oba n. udowy. L 2 3 4); napinacz powięzi szerokiej (n. pośladkowy górny. L 4 5 S l).

Mm. przywodzicielc — wielki, długi, krótki

. . M. biodrowy

M. napinający powięź szeroką -- Więzadło pachwinowe -- N. femoralis - M. krawiecki M. tonowy

M. przywodzicie! krótki

-    - M. przywodziciel długi

M. przywodziciel wielki

-    M. smukły

M. prosty uda

—    M. obszerny boczny

-    - M. obszerny przyśrodkowy

(ryc. 36). (N. zasłonowy. L 2 3 4. Część przy-wodziciela wielkiego zaopatruje nerw kulszowy, 1.5 — działa ona wspólnie ze zginaczarni podudzia).

Działanie. Głównie przywodzenie uda.

Próba. Pozycja siedząca lub leżenie na wznak utrzymywanie kończyn dolnych zestawionych razem, przy czym lekarz usiłuje je rozdzielić.

Obie kończyny dolne można też badać oddzielnie, a mięśnie dają się omacywać.

Mięśnie uczestniczące: pośladkowy wielki: smukły (n. zasłonowy, L 2 3 4).

Mm. odwodziciel uda (ryc. 37). (N. pośladkowy górny, L 4 5 S 1). Pośladkowy średni i pośladkowy mały — głównie. Napinacz powięzi szerokiej.— w stopniu mniejszym.

Działanie. Odwodzenie uda i jego skręcanie do wewnątrz.

Napinacz powięzi szerokiej wspomaga zginanie uda w stawie biodrowym.

Próba. Pozycja siedząca — rozłączanie kolan wbrew oporowi ze strony lekarza.

Ryc. 36. Powierzchniowe mięśnie grupy przedniej uda (wg W. H. Hollinsheadi Functional Anatomy of the Limbs and Back)

W tej pozycji in. pośladkowy wielki i niektóre spośród innych mięśni skręcających udo na zewnątrz działają jako odwodzicicle, stąd zmniejszenie dokładności badania.

Pozycja leżąca na wznak — ta sama próba jak wyżej. Bardziej dokładna.

Pozycja leżąca na boku przeciwnym — odwodzenie uda (ruch ku górze l_t przy czym lekarz wywiera na kończynę dolną nacisk w kierunku ku dołowi i ustala miednicę.

Napinacz powięzi szerokiej i w mniejszym stopniu m. pośladkowy średni dają się omacywać.

Mięśnie skręcające udo do wewnątrz. Patrz odwodzicielc.

Próba. Pozycja siedząca lub leżąca na brzuchu — podudzie zgięte pod kątem 90°. Skręcanie uda do wewnątrz wbrew oporowi, działającemu na kolano i stęp w usiłowaniu skręcania uda na zewnątrz przez lekarza.