1tom184

7. ELEKTRONIKA 370

Rys. 7.53. Wzmacniacz operacyjny: a) symbol graficzny;

b)    oznaczenie napięć;

c)    charakterystyka przejścia (przenoszenia)

Rys. 7.54. Zastosowania wzmacniaczy operacyjnych: a) wzmacniacz inwertujący; b) wzmacniacz nieinwertujący (wtórnik); c) sumator; d) sublraktor (wzmacniacz różnicy napięć)

współczynnik wzmocnienia układu jest: dużo mniejszy niż A_uo układu otwartego. Na rysunku 7.55 przedstawiono trzy ważne układy (wyidealizowane), realizujące operacje całkowania i różniczkowania oraz filtrowania (filtr aktywny). Ten ostatni służy także często jako człon korekcyjny w układach automatycznej regulacji.

Budowane są też specjalne WO: pomiarowe, z przetwarzaniem, izolacyjne (separujące), programowane, o zmiennej transkonduktancji i inne [7.16], Do takich specjalnych WO można zaliczyć komparator napięcia. Służy on do porównywania dwóch napięć stałych lub zmiennych. Najczęściej jedno z napięć jest napięciem wzorcowym, czyli odniesienia Ord

u_o(t)=Uo(0)-f_cfu_i(t)dt

o

U₀(t)=-R,C

dui

Rys. 7.55. Przykłady realizacji operacji: a) układ całkujący; b) praktyczny układ różniczkujący (R_f i C_f « C służą do zmniejszania wrażliwości układu naszybkozmienne zakłócenia); c) układ realizujący inercję 1. rzędu

d_ę(s) =

Rf

»l

t

t-sR-,0

Ui(i)=RS(s)UiW,

(rys. 7.56a), Napięcie wyjściowe V₀ może przyjmować tylko dwie wartości. W przypadku komparatorów scalonych są to standardowe napięcia poziomów logicznych „0” i „1”. Jeśli różnica = U_t > 0, to napięcie U₀ jest wysokie, np. 5 V, jeśli U„t— Uj < 0, to U„ = 0. Różnica napięć rzędu ułamka mV już powoduje skokową zmianę stanu wyjścia. Wzmacniacz — komparator pracuje dyskretnie i bez sprzężenia zwrotnego. Standardowym komparatorem scalonym jest układ pA 710 (firmy Fairchild) o czasie odpowiedzi 40 ns, rozdzielczości 2 mV, napięciach zasilania +12 V, —6 V [7.1]. Za pomocą dwóch komparatorów można utworzyć komparator okienkowy, np. pA 711 (firmy Fairchild)

— rys. 7.56c. 4 u, o~ o_ />—° ^ui “ u0 ^uref g	c)		Uc
		H H	0		H
ll		t/yfj		L	\ ^Ui \Uref1

b'S- 7.56. Komparator napięć: a) symbol graficzny; b) charakterystyka przejścia; c) komparator okienkowy (zawartość w przedziale)

ć - poziomy napięć reprezentujących logiczne jedynki i z.era

24*