AnalizaFinansowaTeoriaPrakty 6

Teoria i praktyku analizy finansowej w przedsiębiorstwie

Pomimo że ustalone wielkości wskaźników poziomu kosztów wykazują inne tendencje zmian, niż przy dotychczas prezentowanych wskaźnikach rentowności, to jednak wnioski z przeprowadzonego badania są w obu wypadkach zbieżne. W roku 200c ma miejsce pogorszenie rentowności i przedsiębiorstwo prawie równoważy przychodami poniesione koszty. W roku 200d sytuacja ulega zdecydowanej poprawie, poziom kosztów obniżył się do około 94%.

W analizie rentowności istotne są nie tylko badania ostatecznych wielkości uzyskanych wskaźników i ocena występujących między nimi relacji, ale też ustalanie wpływu zależności przyczynowo-skutkowych na kształtowanie się poziomu rentowności. Znajomość wielu powiązań między wskaźnikami umożliwia bowiem aktywne sterowanie wynikami finansowymi przedsiębiorstwa w pożądanym kierunku.

7.2. Charakterystyka zależności przyczynowo-skutkowych w analizie rentowności

Wskaźniki rentowności odzwierciedlają w najbardziej syntetycznej formie pomiar efektywności gospodarowania. Na ich kształtowanie się ma bowiem wpływ całokształt działalności gospodarczej przedsiębiorstw. Analiza wskaźników rentowności nie może więc być ograniczona tylko do ustalenia różnic pomiędzy badanymi wielkościami i to nawet w przypadku zastosowania różnych podstaw odniesienia (dane roku ubiegłego, wielkości planowane, wskaźniki innych przedsiębiorstw, standardowe wielkości). Mimo iż wymienione porównania stanowią wstępny etap oceny i mają znaczenie praktyczne, np. porównania z konkurentami, to jednak niezbędne jest zastosowanie analiz przyczynowych, w ramach których można wyjaśnić stwierdzone różnice i dotrzeć do przyczyn pierwotnych występujących odchyleń w stosunku do przyjętych baz porównawczych.

Do tego celu najlepiej nadają się „systemy wskaźników”, obejmujące piramidy wskaźników ułożone w zależności przyczynowo-skutkowej. Pozwała to na obliczenie stopnia oddziaływania każdego z czynników na główną wielkość badanego wskaźnika. Syntetyczny charakter wskaźników rentowności powoduje, że każdy z nich może być podstawą konstrukcji takiego systemu. Niemniej z dwóch grup wskaźników, tj. wskaźników efektywności zaangażowania kapitałów i wskaźników opłacalności zużycia czynników produkcji, ta pierwsza ma szersze pole recepcji niż druga. Na ich podstawie konstruowane były systemy wskaź-

256