152
Twierdzenia o funkcjach z pochodnymi
9! = 362880 < 3 • 10®, więc dla n ^ 10 mamy n! > 3 • 10®. Zatem liczba e obliczona z dokładnością 10~® jest równa
1 + irf2!+”'+9T = 1+l + 2 + 6 + 24+l20 + 720 + 5040 + 40320 + 362880 « 2.7182815.
Uwaga. Dokładną wartością liczby e jest 2.718281828 ... .
b) Dla funkcji f(x) — \/T + x oraz k ^ 2 mamy
/<*>(*) = (-!)
*+i 1 ■ 3 • 5 •... ■ (2fc - 3) 2*
więc
»:+i
1-3-5-
2*
■ (2k - 3)
Wzór Maclaurina dla funkcji f(x) = \/\ + x ma postaó
1 • 3 ■ 5 • ■ ■ ■ • (2fc - 3) 2" • n! • ^(l + c)3"-1"
gdzie c jest pewną liczbą między 0 i x. Aby uzyskać żądaną w zadaniu dokładność wzoru przybliżonego, reszta Lagrange'a we wzorze Maclaurina powinna spełniać nierówność
(-1)
2n—1 100"
„.ul 3 5-...-(2n-3) 1
2"n!v/(l +c)
Mamy
, .\.+ i 1 • 3 ■ 5 • ... ■ (2n — 3) _J_ K ’ 2"n!v/(l + c)»"-‘ 100"
^ 1 • 3 ■ 5 •. ■ ■ • (2n — 3) (J_y ^ _1_ 2n»»!^/(l + 0)an_1 '100/ ^ 104.
Łatwo zauważyć, że już dla n = 2 ostatnia nierówność jest spełniona. Zatem
%/TÓT « 1 + Hi = 1.005
z dokładnością 0.0001.
Uwaga. Dokładna wartość \ZToT jest równa 1.004988... .
Zadania Odpowiedzi str. 266
KI 5.1
Sprawdzić, czy podane funkcje spełniają założenia twierdzenia Rolle’a na przedziale [-1,1). Narysować wykresy tych funkcji.
a) u(i) = |sin y|; b) u(x) = 1 - |x|;
c) w(x) - arcsin|x|; d) z(x) = < x
[0 dla x = 0;
Zadania
153
e) /(i) = sin 7rx;
f) g(x) = v/R ~
g) h(x) = - - arctg|x|;
[ In (l + x2)
dla x ^ O, dla x = 0.
Zastosować twierdzenie Lagrange’a do podanych funkcji na wskazanych przedziałach. Wyznaczyć odpowiednie punkty:
a)u(x) = e*, [0,2]; b) v(x) = x3 + x, [-1,1];
c)/(x) = arc tgx, [-1,^3]; d) g(x) = \/3x3 + 3x, [0,1].
Korzystając z twierdzenia Lagrange’a uzasadnić podane nierówności:
a) |arc tg a — arc tg 6| < |a - 6| dla a, 6 g R; b) ln - < b - a dla 1 < a < b;
a
x
c) x < arcsinx < . •.-.== dla 0 < x < 1; d) ex > ex dla x > 1;
Vl — x2
e) n(b - a)an~1 < bn — a." < n(b — a)bn~l dla 0 < a < b oraz n g N\ {1}.
Znaleźć przedziały tnonotoniczności podanych funkcji:
b) v(x) = eI(x + 1); d) z(x) = xln2 x;
\ / \ •** •*» 2 a) u(x) = — - y - X ;
c) w(x) = x — 3 yx; e) f(x) = — 30x2 + 225x;
g) h(x) =
3 — x2 ’
i) <j(x) = 4x + —;
X
f) g(x) =xe 31; h) p(x) =
J') r(x) =
x
lnx’
1
x ln x
Narysować wykresy funkcji / : R —> R, które spełniają wszystkie podane warunki: a) /'(x) > 0 dla x g (—oo, l)U(4,oo), /'(x) < 0 dla x g (1,4), ale /'(1), /'(4) nie istnieją;
a) f'(x) > 0 dla każdego x < 1, f'(x) < 0 dla każdego x > 1, /'_(1) = 1,
c) }'(x) > 0 dla każdego x g R, lim /'(x) = 0;
X—*00
d) f'(x) < 0 dla każdego x < 1, f'{x) > 0 dla każdego x > 1, /'(1) nie istnieje;