Bajki rozwijające myślenie dzieci9

Komentarz i propozycje ćwiczeń

Powyższa bajka zawiera znany problem logiczny, który pojawia się w literaturze dotyczącej problemów logicznych (Pijanowski, 1995).

Rozwiązywanie takich problemów nie jest łatwe dla dzieci, ponieważ trzeba przyjmować założenie o prawdziwości jakiegoś twierdzenia i sprawdzać jego konsekwencje, czyli badać, jakie z niego płyną wnioski.

Mimo trudności, jakie sprawia dzieciom (i wielu dorosłym!) ten rodzaj łamigłówek, warto poświęcić im trochę czasu. Uzyskanie sprawności w takich zadaniach rozwija tzw. myślenie krytyczne, czyli zdolność samodzielnego rozstrzygania, które ze słyszanych wypowiedzi są wiarygodne.

Trzeba do tej bajki wracać, kilkakrotnie odtwarzając, wspólnie z dzieckiem, tok myślenia Mokrej Łapki. Dobrze jest posłużyć się rysunkami przedstawiającymi sroczki, nadając im imiona i cechy szczególne. Po dobrym zapamiętaniu rozważań Mokrej Łapki można tworzyć podobne zagadki.

Jeśli to zadanie jest zdecydowanie za trudne, proponuję zacząć od ćwiczeń podstawowych.

Ćwiczenie nr 1

Dorosły stawia przed dzieckiem trzy pudełka różniące się barwą, np. czerwone, żółte i niebieskie, mówiąc, że w jednym z nich jest cukierek. Umawia się z dzieckiem, że może ono sprawdzić tylko dwa pudełka. Umawia się też, że będzie podawał fałsz}^rwe wskazówki.

Dorosły mówi: Cukierek jest w żółtym pudełku. Jeśli dziecko dobrze rozumie sytuację, powinno pominąć żółte pudełko przy sprawdzaniu.

*

Ćwiczenie nr 2

Obowiązuje umowa jak w ćwiczeniu nr 1, ale dziecko może sprawdzać tylko jedno pudełko.

Dorosły mówi: Cukierek jest w pudełku czerwonym lub w niebieskim. Dziecko powinno zajrzeć do pudełka żółtego.

Ćwiczenie nr 3

Do zabawy włączamy dwie osoby. Nadal mamy trzy pudełka w trzech kolorach i jeden ukryty cukierek.

Teraz trzy osoby mówią po kolei:

Osoba pierwsza: Cukierek jest w żółtym pudełku. Osoba druga: On kłamie.

Osoba trzecia mówi do osoby drugiej: Nieprawda, to ty kłamiesz.

Przyjmujemy, że:

a)    skłamała osoba pierwsza,

b)    skłaniała osoba druga,

c)    skłamała osoba trzecia.

Dziecko z pomocą dorosłego głośno rozważa kolejno:

a)    konsekwencje kłamstwa osoby pierwszej,

b)    konsekwencje kłamstwa osoby drugiej,

c)    konsekwencje kłamstwa osoby trzeciej.

Chodzi o odpowiedzi na pytania:

1.    Gdzie należy szukać cukierka?

2.    Kto skłamał, a kto powiedział prawdę?