CCF20110103011

50

Badanie narządu ruchu

-u

*/■* ad.. ...

i- *: ~v

•«■• - .•/..** j

% r-1 !*v**.»3

r . i'' ■**

'■ 'i •'"“i

.Cri: ■* »* .J

,    ~ • ty .<

⁴ 4

**•^*■*4

CO"¹

•**a& #

V- ^

: t R*■■?***

*    >'£r 7* .,, »A. i

' ■*'■•'?-'„ X

^•., *.-, 7

‘•a*!

•ł£«

wieku zakres ten zmniejsza się. Prostowanie jest pełne (do pozycji zerowej). Pewien stopień (około 10°) przeprostu uchodzi za normalny. Możliwy jest niewielki nich obrotowy goleni względem uda w kolanie i najwydatniejszy w zgięciu 90°. Obrót wewnętrzny goleni jest uzależniony od napięcia więzadła krzyżowego przedniego, obrót zewnętrzny hamuje wię-zadło poboczne, szczególnie piszczelowe. W pozycji wyprostnej kolana goleń traci ruch obracania.

Stopa. Pozycją zerową stopy jest jej ustawienie pod kątem 90° względem goleni (ryc. 6.14). Ruchy w stawie skokowo-goleniowym mierzy się w wyproście i po zgięciu kolana do 90°, co zluźnia ścięgno piętowe (Achillesa).

Zgięcie grzbietowe lub wyprost (extensio, dorsiflexio) w stawie skokowo-goleniowym ma zakres około 20° przy wyproście kolana i 30° przy jego zgięciu.

Zgięcie podeszwowe (flexio plantaris), również w stawie skokowo-goleniowym ma zakres 40-50°. Jego zakres w obrębie przedniego odcinka stopy, określanego w mianownictwie ortopedycznym klinicznym „przodostopiem”, zwiększa się o dalsze 30-40°. Tak więc zgięcie podeszwowe stopy wynosi około 80° i nie zależy od ustawienia kolana.

0°    o°    o°

Ryc. 6.15. Pomiar nawracania i odwracania stępu: a - pozycja zerowa; b - odwracanie (supinatio); c - nawracanie (pronatio).

Odwracanie stępu (supinatio, hind fooł in-version - u Anglosasów) odbywa się w stawach stępu wokół kości skokowej, unosi brzeg przyśrodkowy stopy i obniża boczny (ryc. 6.15b). W efekcie stęp przybiera ustawienie szpotawe (tarsus varus, pes varus, inversio pedis są synonimami).

Ręka badającego obejmuje piętę i przechyla ją ku kostce przyśrodkowej. Oś pięty oglądana z tyłu tworzy z osią goleni kąt otwarty ku stronie przyśrodkowej. Najwygodniej i najdokładniej można określić ten ruch, gdy badany leżący na brzuchu zegnie kolano do kąta prostego. Stopa zwraca się wtedy podeszwą w stronę przyśrodkową.

Nawracanie stępu (pronatio, hindfoot eversion -u Anglosasów) unosi brzeg boczny stopy i obniża przyśrodkowy. Oś piętowo-goleniowa tworzy kąt otwarty na zewnątrz.

Stęp przybiera ustawienie koślawe (tarus valgus, pes valgus, eversio pedis). Badanie tego ruchu odbywa się w ten sam sposób, jak poprzednie (ryc. 6.15c).

Odwracanie przodostopia (supinatio in-tertarsea, fore foot imersion - u Anglosasów) jest to ruch przedniej części stopy względem tylnej w stawach skokowo-łódkowym (artic. talonavicularis) oraz piętowo-sześciennym (artic. calcaneocubo-idea). Chcąc zbadać zakres biernego ruchu przodostopia, należy ustalić kość piętową uchwyciwszy ręką piętę. Ruch supinacyjny unosi brzeg przyśrodkowy przodostopia (ryc. 6.16b).

Nawracanie przodostopia (pronatio inter-tarsea, fore foot eversion - u Anglosasów) jest odwrotnością poprzedniego mchu. Ruch pronacyjny unosi brzeg boczny przodostopia (ryc. 6.16c).

W nomenklaturze anglosaskiej wyeliminowano terminy „supinacja” i „pronacja”. Wiąże się to z odmiennym w tej literaturze podziałem anatomicznym stopy na stęp (hindfoot), międzystopie (midfoot) i przodostopie (fore foot) i w związku z tym badaniem izolowanych ruchów biernych stawu skoko-wo-piętowego i stawu Choparta.

Z biomechanicznego punktu widzenia funkcjonalną całość tworzy staw skokowo-piętowo-łódko-

Tabela 6.3

Zakres ruchów stopy w stopniach

Ryc. 6.16. Pomiar nawracania i odwracania przodostopia względem ustabilizowanego stępu: a - pozycja zerowa; b - odwracanie; c - nawracanie.

Rodzaj ruchu	Stęp	Przodostopie
Zgięcie grzbietowe	20/35°*	—
Zgięcie podeszwowe	40-50°	70-90°
Odwracanie	30°	50-60°
Nawracanie	20°	30-40°
Przywodzenie	30°
Odwodzenie	25°

*Przy zgięciu stawu kolanowego.