CCF20110103018

Technika badania narządu ruchu

dający nakłada płaską rękę na grzbiet badanego i przesuwając ją ku górze kontroluje ruch wyprost-ny część po części. U dziecka bierny ruch wyprost-ny w części piersiowej można badać, unosząc jedną ręką gómą część tułowia dziecka, które leży na brzuchu; drugą rękę badany kładzie płasko na wyrostkach kolczystych okolicy, którą chce zbadać (ryc. 6.25).

Bierny ruch w części lędźwiowej u dziecka bada się w analogiczny sposób, przy czym badający obie nogi unosi do tyłu (ryc. 6.26).

Sposób Menarda polega na tym, że badający podsuwa swą płaską rękę pod plecy chorego leżącego na wznak (ryc. 6.27). Grzbiet ręki opiera się o stół, końce palców leżą na wyrostkach kolczystych i unoszą je kolejno od stołu. Badany zachowuje się przy tym biernie, rozluźnia mm. kręgosłupa. Badający, naciskając na wyrostek kolczysty, czuje wyraźnie, jak poddaje się on naciskowi, jeśli kręgi są normalnie ruchome. W przypadku ograniczonej sztywności kręgosłupa palec badającego czuje, że unosi się cała część, a nie poszczególny kręg. W niektórych stanach patologicznych sposób Menarda służy do wykrywania miejscowej bole-sności w kręgach.

W pozycji siedzącej lędźwiowa część kręgosłupa wygina się normalnie ku tyłowi (kyphosis lumbalis), przy czym tułów ma oparcie na udach i na obu guzach kulszowych oraz na kości krzyżowej. Jeśli każemy choremu siedzącemu na krześle unieść oba kolana jednocześnie do góry, tułów straci oparcie udowe i będzie opierał się tylko na guzach kliszowych. Pojawia się wtedy lordoza lędźwiowa, jeśli nie ma usztywnienia kręgosłupa w części lędźwiowej. Sposób ten może służyć jako sprawdzian giętkości lędźwi.

W pozycji leżącej można także badać ruchy bierne tułowia. Chory układa się na boku. Badający przytrzymuje jedną ręką miednicę, drugą kładzie na bark i przesuwa go kolejno do przodu i do tyłu względem miednicy. Chcąc-dokładniej zbadać zdolność obracania dolnej części kręgosłupa, badający podtrzymuje barki i wykonuje ruchy obrotowe miednicą. Ruch obracania odbywa się wzdłuż całego kręgosłupa (ryc. 6.28).

Ryc. 6.27. Badanie bolesności miejscowej kręgosłupa sposobem Menarda.

Ryc. 6.28. Badanie ruchów obracania (skrętnych) kręgosłupa.

Przy badaniu ruchów obrotowych dolnej części kręgosłupa, a zarazem zdolności przechylania bocznego, badany leży na wznak. Badający zgina mu równocześnie oba biodra i kolana, przy czym bierze obie golenie pod pachę i wykonuje za pośrednictwem ud badanego ruchy obrotowe miednicy oraz ruchy odchylenia miednicy w bok (ryc. 6.29).

Rozciąganie kręgosłupa. Często konieczna jest ocena zdolności czynnego i biernego wydłużenia się kręgosłupa, uzależnionej od elastyczności więzadeł, krążków międzykręgowych, przykurczów mięśni przykręgowych i ich siły.

Do badania rozciągliwości kręgosłupa bez przyrządu wyciągowego dobrze się nadaje sposób Men-nela (ryc. 6.30). Chory siada na niskim stołku i rozluźnia mięśnie. Badający staje z boku, stawia jedną stopę na stołku za chorym. Oburącz obejmuje jego głowę pod potylicę i pod brodę i opierając się łokciem na swoim kolanie, unosi tułów chorego w górę. Siłę rozciągania może badający zwiększyć, zginając podeszwowo stopę.

Stawy krzyżowo-biodrowe (artic. sacroiliacae). Ruch w tych stawach jest znikomy, można go raczej wyczuć niż zobaczyć.

Badający staje za chorym i obejmuje rękami ściśle okolicę nadkrętarzową, nakładając kciuki na okolicę pod kolcami biodrowymi tylnymi górnymi po obu stronach. Na wezwanie badany wykonuje nogami ruchy chodu na miejscu (marsz w miejscu).