DSC00331

Ukrsin*

publikuje Skn&Jmnbgo <*^⁷> < * romantyczna lektura Biblii), _{w klf}. ni* umieściłwiersz Chorałpoświęcony rabacjigalicyjskiej,niedwuznat■*' nir ask.tr.Mj.jc w nim zaborcę. Podobny charakter mają Melodie biblii„

(1S5L*) Wc wspomnianym iui tomiku Dla Moskali nawiązywał wyrain** Jo .-naiu-go wiersza Mickiewicza. składając hołd oficerom rosyjskim _spr jawcym powstańcom. Jako poseł i działacz polityczny wygłaszał różn_e przemówienia pairioK>vznc zebrano w tomie Żywe sloua Jeremie* IS6J-IS77.

Ukraina -+ Kozak

Ukraińska Szkoła Poetów

W latach 1816-1819 w humańskim gimnazjum bazylianów zetknęli >ię ze sobą trzej przyszli pisarze: -► Seweryn Goszczyński, -> Michał Grabowski i — Józef Bohdan Zaleski. Grabowski, pisząc po latach o swoich szkolnych kolegach jako o miłośnikach tematyki ukraińskiej, włączył do tego grona również -♦ Antoniego Malczewskiego, autora -► Marii. Ża Grabowskim grupę poetów piszących o Ukrainie zaczęto określać mianem ukraińskiej szkoły poetów polskich. Grabowski wyróżniał trzy kręgi tematycznych zainteresowań wymienionych pisarzy. Mieli oni ukazywać Ukrainę hajdamacką z okresu -* koliszczyzny, jak czynił to Goszczyński w -»Zamku kaniowskim (1828), kozacką (-* Kozak) - jak Zaleski, i szlachecką - jak Malczewski. O wspomnianych trzech poetach pisał również -> Maurycy .Mochnacki w pracy O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym (1830). Stwierdza! tam m.in., iż Goszczyński stworzył w postaci Nebaby, bohatera Zamku kaniowskiego, portret typowego kozaka, miłośnika wolności. wyraziciela marzeń ludu ukraińskiego. Tematykę koliszczyzny podejmowali następnie: Lucjan Siemieński (w opowiadaniu Wieś Serby, 1835), Aleksander Groza (Pan starosta kaniowski, 1836), Michał Grabowski (powieść Koliszczyzna i stepy, 1838) oraz -* Juliusz Słowacki (-» Sen srebrny Salomei, 1844). Dla celów politycznych stylizował się na kozaka Wacław Rzewuski, ukraiński magnat. Tę barwną postać ukazali w swoich utworach Adam Mickiewicz (-* Parys) i -* Juliusz Słowacki (Duma o Wacławie Rzeumskim). Magnat mianował siebie atamanem Rzewuchą i zorganizował oddział kozaków dworskich, wraz z którym brał udział w powstaniu listopadowym.

VV tym czasie ukształtowała się propolsj,

rzeczniku ^jednania |K,łsko-ukraińsk,_f ‘_L!'^VT[^{a ,c}Wmdy o W_Crmi

stworzy! Joachim Lelewel w publikowanych \ ^Wizcru»<* W^rny^* dowego Proroctwach Wenty hory. PodohJ    ^P°^dctaA powstania , ^>hory

rach Michał Czajkowski (powfdć Wen,J' ^P°*^Łat “kazali w _SWfl: )'^Stopa' W""""- 1841) oraz Słowacki (-. Remo,,.^ ** *⁸⁾; ^mieński

ia zainspirowała po latach Stanisława ' ,    ^    i"

^CX^^yWe*oy i krzewy burzanu. Motywy te pojawiły się w wielu utworad _byly    jkermańskie, Koliszczyzna i stepy, Beniowski, pieśń V).

wieku lit*

:h. Po pi^el

\vakk przeci w Tatarom i Turkom w XVII wieku. Budowano ideę ] ^kich , _ra^_sj_cj_ego sojuszu przeciw Rosji, w którym Polska dominowała nad sko “    — , —: _ „,1«

Niezwykłe popularnymi w literaturze elemen am^t.' !^Utor-

- • ^ burzanu. Motywy te p^J**** b*R

> ^S1'- * wtelu utworach

(Maria, -> otv_r/.....    .....

\V XIX wieku literacka wizja Ukrainy rysowała się w dwóch odmiennych ujęciach. Po pierwsze, jak ukazywał to w swoich utworach Zaleski i Grabowski, obraz Ukrainy konotuje przede wszystkim tradycję polsko-kozac-. -u, «r»«dw Tatarom i Turkom w XVII wieku. Budowano ideę poi-

sko-ukramsivit₆^—,----- ,

Ukrainą. Niechętnie odnoszono się do ukraińskiego odrodzenia i odma-wiano językowi ukraińskiemu miana języka narodowego, mianując go ru-sińskim narzeczem. Za najwybitniejszego poetę polsko-ukraińskiego uznano Tymka (Tomasza) Padurrę, dworzanina Rzewuskiego, krytykowanego przez Tarasa Szewczenkę za solidaryzm społeczny, czyli za głoszenie idei współpracy polskiej szlachty z ukraińskim ludem.

Po drugie, głównie w twórczości Goszczyńskiego i innych pisarzy grupy -* Ziewonii, wskrzeszano ludowe tradycje narodu ukraińskiego, gloryfikowano bumy chłopskie. Ziewończycy współpracowali z lwowską grupą tzw. Ruską Trójcą (Marcjan Szaszkiewicz, Józef Holowiecki, Iwan Wagile-wicz) - ukraińskimi pisarzami lat trzydziestych, edytorami ukraińskiego almanachu „Rusałka Dniestrowa” (powst. w roku 1837, wyd. w roku 1848). Do tradycji koliszczyzny nawiązywało radykalne politycznie ugrupowanie emigracyjne Lud Polski, nazywając jedną ze swoich sekcji Gro-madą Humań.

Ułan

Począwszy od Pieśni legionów (-* Mazurek Dąbrowskiego), tematyka żołnierska - nieobca poprzednim epokom literackim - na dobre zagościła w twórczości pisarzy pierwszej połowy XIX wieku, litwory o tej tematyce pisywali poeci doby napoleońskiej, tacy jak Andrzej Brodziński,