DSCF6734

3 23 Osiemnastowieczny klasycyzm

ti: pian Syon House (przekształcony

• '„paiejęmości w wieku nieco ponad trzydziestu lat? Wie-- '(r; vmal znakomite architektoniczne wykształcenie > . S. Locji u swego utalentowanego ojca, Williama Adama, .> następnie udał się w 1754 r. do Włoch, gdzie zaprzyjaźnił się z dwoma najbardziej wpływowymi autorami widoków architektonicznych w Europie: z Piraneam i z francuskim artystą, Charles’em-Louisem Clerisseau (1721-1820). liczne widoki starożytnych ruin malowane przez Oćrisseau, który uczył zarówno Adama, jak i Chambersa, miał)' istotny wpływ na rozwój tradycji picturesąue, gdyż sugerowały, że budowle prezentują się najbardziej interesująco w stanie zniszczenia i przedstawione w technice akwarelowej.

Pbdczas czteroletniego pobytu we Włoszech Adam badał budowle i projekty wnętrz wszystkich okresów, poświęcając specjalne studia kwestii rekonstrukcji malowanych i stukowych wnętrz antycznego Rzymu dokonanych przez takich renesansowych artystów, jak Rafael i Yasari. Pod pewnymi względami kulminacją jego Grand Tour była podróż z Gens-seau do Sphtu w Dalmacje odbyta w roku 1757 w cełu wykonania rysunków pomiamwych ruin pałacu Dioklecjana, które następnie opublikował w okazałą tormie w 17Ó4 toku. Był on na tyle roztropny, by studiować raczej antyczne budowle mieszkalne niż sakralne i publiczne, jako że był to temat w niewielkim stopniu zbadany przez archeologów, a budzący spore zainteresowanie wśród współczesnych architektów, jak już zauważyliśmy, pozwoliło mu to na autorytatywne wypowiadanie się na temat tego rodzaju planowania, jakie zastosował w kedkston Hall. lego wyprawa do Splitu została bez wątpienia podjęta z zamiarem rywalizacji z wyprawą jamesa Stuarta i Nicholasa Recetta. którzy spędzili w Atenach cztery lata (od 1751), po raz pierwszy dokonując pomiarów budowli klasycznej Grecji. Opublikowanie w 1702 r. pierwszego z długo oczekiwanych tomów The Anfipidks ot AtAens uczyniło ze Stuarta na pewien czas groźnego rywala Adama i postawiło go na równi z Winckelmannem. Stal się jednym z czołowych europejskich autorytetów w sprawach greckiego antyku. Ogromnie ambitny Adam robił wszystko, co mógł, by podważyć dobre imię Stuarta, sprawiając na przykład, że został zwolniony ze służby u Curzona w Kedłeston.

Najpiękniejsze wczesne wnętrza Adama znajdują się w Syon House, średniowiecznej budowli w Middlese\ pod Londynem, którą przebudował w łatach 1762-1769 dla Sir Hugłia Smithsona (1715-1786). mianowanego w 1766 r. księciem Northumberland. Smithson postanowił - jak pisał Adam - .ze całość ma być wykonana wyłącznie w stylu antycznym". Jednakże realizując to zamierzenie. Adam jednocześnie spoglądał ku współczesnej Francji, znajdując tu wzorce projektów i rozplanowania wnętrz. Utrzymywał że „właściwy układ i urozmaicenie pomieszczeń mieszkalnych to dziedziny sztuki, w których Francuzi przewyższyli wszystkie inne narody”, dodając pamiętną sentencję: „By gruntownie pojąć sztukę życia, trzeba, być może. spędzić nieco czasu pośród Francuzów". Jednocześnie okazywał sympatię dla angielskiej malowniczośd. W Syon House raczej akcentował niż ukrywał niezręczną zmianę poziomu gruntu od strony południowego westybulu. Twierdził, że wprowadzenie wygiętych schodów za kolumnowym ekranem „nadaje temu miejscu dodatkowej malowniczośd" i podkreślał, że „z nierównością poziomów poradzono sobie