ksi C4 85 C5 BCka 20027

98 llnui /ift/iiHti i htcniikj

ckicj la po/orna przewaga miernoty i grafomanii /ostała szybko zrównoważona pr/cz książki artystycznie dojrzałe. natomiast w baśni ludowej proces eliminacji tych szkodliwych spolee/nic książek przebiegał znacznie wolniej, mimo pomocy /c strony krytyki pedagogicznej i literackiej

Wśróil różnych odmian fantastyki baśniowo-ludowej. adaptowanej lub tworzonej na wzór ludowy, przeważają baśnie, podam.i. legendy. związane / klimatem obyczajowości Polski, tradycjami historycznymi i regionalnymi. Czerpią głównie z rodzimej folklorystycznej przeszłości, bogatych zasobów kultury ludowej. Do rifk czytelników docierają wówczas artystyczne stylizacje oparte na motysyach ludowych. takie jak M. Dynowskicj O Hoglnce i o liliach wodniclt (1924). II' Hellejemskicjszopce (1927), O wawelskim smoku i innych < udownyeb zdarzeniach (1937), J Porazióskicj Legendy (1937), Kopciuszek (1929), Ha<ń a siedmiu krukach (1938), I*.. S/clhurg-Zarcmhuiy ftoiy Huczek

(1932) . M. Rości.szewski ego Świat bajek (1921), llajki słowiańskie

(1933) , Z. Rabskiej Haśnic kaszubskie (1925), Cz. Kędzierskiego Mysia ll'icia i inne polskie podania i powiastki (1927), Czarnoksiyinik i war-doński i inne polskie podania i powiastki (1927), Haiki polskie wnika (;zesiu (1929).

W sposobie opracowania wątków baśniowych dominuje tradycyjne ujmowanie treści i formy: rzadko kiedy widać tu zabiegi stylizacyj-ne. pozwalające wzbogacić pod względem artystycznym autentyczne przekazy folklorystyczne Tylko niektórzy autorzy zdobywują się na styl indywidualny. Odmiennie potraktowała motyw Kopciuszka Janina Poia/ińskn Zasadniczy szkielet konstrukcyjny i fabularny Kopciuszka zachowuje poetka /godnie z wersjami pierwotnymi, zmienia jednak koloryt, tlo i układ poszczególnych wątków. Akcję utworu umieszcza w zamierzchłych czasach, na ziemiach polskich, w okolicach Krakowa, na dworze wdowy Sobkowej. mieszkającej z dwiema córkami i sierotą Kasią. Poemat, napisany wierszem sześciu- lub ośmiozgłoskowym. łączący elementy dramatyczne z epickimi i balladowo-lirycznymi, odznacza się bogactwem środków stylistycznych, które służą wyrażeniu przeżyć i emocji głównej Imhątcrki, Kasi. Jej perypetie uwypuklają refreny, powtórzenia, elementy stylizowanej pieśni ludowej:

()/, nic mas:. sieroto. nikogo no <n ia ic!

,    ,A/A w icher liść .spadły,

tok dolo <’/(• miecie

Oj. nie masz. sieroto, nikogo wśród lodzi!

Usypia pic północ, do procy świt budzi.

Swohiki klimat baśni podkreśla leż dobór słownictwa. Sporo lu archaizmów, dialoKty/mów, wyrażeń i zwrotów leksykalnych charaktery styczneeh dlii dawnej polszczyzny. Porazińska kształtuje więc swój indywidualny styl zgodnie z przyjęta generalny zasady stylistyczny w oparciu o różne odmiany języka ogólnego: wykorzystuje szczególnie elementy gramatyczne, leksykalno-semantyczne i składniowe gwary i języka staropolskiego.

Kolę ludowej twórczości i tradycji w budowaniu zrębów wspólnej narodowej kultury podkreślali i inni pisarze. Zuzanna Rabska w zbiorze Bośni kaszubskich mocno akcentuje patriotyzm Kaszubów . Wytki regionalne uzyskuiy tu charakter ogólnopolski Pis/yc o patriotyzmie, o więzi Polaków z różnych regionów, potraktowała Rabska wydobyte z zapomnienia baśnie, legendy jako czynnik integrujący, rodzaj łączności duchowej z krajem ojczystym (O zatopionym mieście, (I helskich dzwonach. O sfolemoch, O flądrze bałtyckiej, O cudownym skrzypku. O osłonie/ urenie helskie/. O dzieciach pono oo Cieszkowie. O herbie miasto Bucko. O pohpym sic mm:o). Regionalne, głównie z terenu Wielkopolski, motywy wprowadza! także Czesław Kędzierski, rzadko jednak udawało mu się nadać im w pełni sugestywny formę artystyczny. W ścisłym zwiy/ku z autentycznymi przekazami ludowymi rozwijał swojy twórczość lantaslyczno-hasmowy Jan Grabowski Pisa! on o potrzebie rewaloryzacji rodzimych wytków baśniowych, ludowych podań, narodowych pieśni, folkloru dziecięcego (I’r:ygod\ Józio w A gry koli, 1924), rozbudowywał znane motywy folklorystyczne, mocno Uwydatniając treści patriotyczne i etyczne (Jak Tamek Kowalczyk do olcho su dostał (1922), i}'Icek Świerszczyk i Karaluch Smolec (1923), Jaśko ; Mir ach OWO (1925). Jagusiu Mocho/ówno (1926))