ksi C4 85 C5 BCka

146 Pruła fmituiyrtfkmćuktiMu

W sferze hipotez i przypuszczeń pozostaje też ni 10 groźba, m to ostrzeżenie c/v może refleksja nadmiernie skomplikowanego mózgu elektronowego: ..Być doskonałością i /nosić cierpliwie prymitywne zabiegi tych tworów to wielkoduszność nieskończona Powolność reagowaniu, wadliwy system koordynacji chaotycznych d/ialaó. bezużyteczne straty energii i konstrukcja urągająca wszelkim rozumnym zasadom - cóż. za widok utrnpiony. Prawic ślepi i głusi uzurpują sobie prawo kierowania moją myślą i ruchem. Czyżby byli częścią mojego jestestwa?**¹ Pobrzmiewa w tym echo jakby Lemowej Cyheriady czy może Rojek robolów, ale w bardziej poważnym tonie.

Powinowactwa z Lentem obserwujemy w kolejnych opowiadaniach zbioru. a mianowicie w groteskach o robocie Kat odym. który .śpiewa swemu panu ../ kim tak ci będzie źle, jak ze mną..."-’ i wypija jego koniak. Prezentowane w niclt konflikty rozgrywają się na płaszczyźnie człowiek automat (PrzyKO* dy w pierścieniach Summa. W pracowni pisarza, Czeku»ię wielka przyćmią)

Opowieści groteskowe pojawiają się w twórczości Piątkowskiego. Znjdln i /cgalskicgo rzadko. niejako na prawach ..haraczu" spłacanego obowiązującej modzie. Inaczej jest w przypadku groteskowych opowiadań Andrzeja Czechowskiego, zebranych w tomie Przybysze (1967). Dla Czechowskiego problemy etyczne naszych czasów nic są pierwszoplanowe. .,[... | hardziej niż zagadnienia moralne współczesności pisze Malina Skrobiszcw.ska |...J

interesują autora konsekwencje psycho- i socjologiczne rozwoju nauki. pers-pcklywy optymistyczne i przerażające znak) zapytania, jakie przyszłość może dopiero postawić".'

Czechowski jest pisarzem oryginalnym, najoryginalniejszym z młodych debiutantów, w jego twórczości pojawia się coś nowego, i to mc tylko w warsztacie pisarskim, ale i bogactwie wprowadzanych wątków. Nawet w opowiadaniach, w których podejmuje zagadnienia kinsyc/nc, ..obowiązkowe" niejako dla science fidlon Czechowski potrafi stworzyć subtelną i wyczuwalną atmosferę swej „inności" (Dziewięćdziesiąt miliardów kilometrów' od słońca. Przybysze).

Patronów zapew nił sobie pisarz godnych Nuty rodem jakby ze Sztuczne• Ko żołnierza Miraruloli dżwięc/ą w p.icyfistyc/ncj grotesce Rylem mundurem pana pułkownika Robot-mundur ma tu wszakzc muc zadanie do spełnienia, a poza tym stanowi świetne uzupełnienie, a raczej duplikat, swego puna

pułkowniku Kclhona. którego „martwił tylko przedłużajmy mv nienormalnie okres pokoju**².

Treści pacyfistyczne przekazuje Czechowski równic* w innych groteskach W opowiadaniu C:a.%v Irzycatawych befsztyków maluje kłopoty apro-wizacyjnc ludzkości za wiele lat. kiedy to problemy „mięsne** rozwiązywać będq mundurowi uczeni. Wreszcie w Sekcji Renerala Hojfnuinu snuje wizję swiain XXI wieku, w którym wojskowi będq się zajmować tylko bezpieczeństwem Żeglugi kosmicznej i wyławianiem z przestrzeni pozostałych po epoce ..barbarzyńskiej" satelitów militarnych. Czechowski optymistycznie wyobraża sobie świat pozbawiony wojskowych, a raczej świat jeszcze z. wojskowymi, ale już u innej roli pociski batalistyczne zostaną przerobione nn rakiety ratownicze, i nawet mieszkańcy Kosmosu w imieniu Galaktycznej Wspólnoty Kas zechcy z nami nawiązać kontakt (Przybysze). W Prawdzie o Elektrze, której prawdopodobnie patronował I cm. w sposób zabawny opowie pisarz o tym, jak to bitwo człowiek może się zamienić rolq z. robotami.

Przybysze Czechowskiego to tomik debiutancki. Sporo w nim jeszcze l>olknięć i nierówności artystycznych, ale s.| i próby poszukiwania własnego stylu Narracja, rzeczowa, chłodna i dynamiczna zarazem, dowcip i subtelna ironia zdradzają talent pisanki, który ma szanse rozwinąć się w przyszłości

PKO/A I ANIASI YCYNONAUKOWA OLA OZIMI

Inne były drogi rozwoju prozy funt astycznona tik ow ej dla dzieci Zjawisko godne zainteresowania przyniósł dopiero rok wówczas to ukaza

ła się powieść Jerzego Itroszkicwicza Wielka, większa i największa. Utwór len wzbudził duże zainteresowanie zarówno wśród krytyków, jak i młodych buków Hios/kicwn./ udowodnił, że « K im iil> fikcji op.utt 1 ich naukowych mogą Stanowić lekturę yull 'eo

młodszych. Wielka, większa ( ngfplcksza nie jest utworem nupimnym w kl.issi/iicj k. h a. n u m lence fieUon, Możliwości pcrecpcyjnc czytclmta il> zr«vygnoss.ini.i / lot.ilnej Iceluu/as jl u.» jzcęz i< kompio-

misowych. Hroszkiewicz ożywił w swym utworze świat martwych mechanizmów lelclony. radiostacje, maszyny •! k.i•. nowe. instrumenty .ruiononu cziie i samolot Jak*' twot/4 doskonale zgrana

Najistotniejsze %i| tu jednak przygody w śwjcck Vcgów Iki 1 Groszka, dwojga

)l«Mk*m. i. 136 II-mIcim * 137.

» H. Skrobiunnla: Wujrukkzo po trochu, K»i«/ki" 1*67 ni 8, i 471.

A (/cchowski Pn)by»:r, Wan/awR |%7, v JO.