ksi C4 85 C5 BCka 20041

18 M. Kann BaiA o trtbtmno%im J<Unlu NK l%2 llu\ir. A. HunM.li

45

Hojnie I beękl rtgUmatne

i obecne w śląskim folklorze, doczekały się w ujęciu autorki opracowania scenicznego (wyd. sceniczne baśni w 1957 r.).

Dowcipnie napisana baM O Ciuku Wędrowniczku l o dobrym Marcinie ukazuje cechy osobowe czJowicka. któremu pomagają nic tylko ludzjc. ale i ptaki. Eksponowane w utworze prawość i uczciwość to wartości moralne, które zyskują nugiodę. Przymioty te należą do kanonicznego systemu norm moralnych, często prezentowanych w baśni ludowej.

Istotne miejsce w fhnlustyce baśniowej dla dzieci zajmuje twórczość Bronisława Długoszowskiego. Na bliższą uwagę zasługują zwłaszcza dwa zbiory jego baśni: Przy kominie o starej godzinie (1956) i Gawędy starego bajarza (1960). Główną postacią występującą w baśniach Długoszowskiego jest diabeł. Pisarz rezygnuje z wątków, w których występują elementy okrucieństwa, zręcznie operuje humorem i dowcipem. Diabeł w jego utworach mc jest straszny; jest zabawny i tak pechowy, że może nawet budzić współczucie. Tytuły baśni same wskazują nu to, o czym będzie w nich mowa. A oto niektóre z nich: Jak głupi Wojtek przyczynił się do wzbogacenia braci, Jak ubogi znajda zwiał dziedzicem, Jak mądra chłopska córka została królową (ze zbioru: Gawędy starego bajarza).'/. wymienionych tu baśni emanuje uznanie dla chłopskiego sprytu i szacunek dla mądrości ludowej. Dlugoszcwski pisze językiem prostym, dostosowanym do możliwości pcrccpcyjnych dziecka. W baśniach swych nic Mośujc stylizacji gwarowej. Najchętniej posługuje się stylem typowym dla gawędy, co uwidacznia się w częstych zwrotach do czytelnika sluchucza i w licznych powtórzeniach.

BAŚNIE I BAJKI REGIONALNE

Współczesną twórczość fantastyczną dlu dzieci do|>cłninją baśnie regionalne, oparte na wątkach folklorystycznych, lecz. mające wyraźny koloryt lokalny. Cechą charakterystyczną baśni regionalnej jest ściśle określona, konkretna lokalizacja zdarzeń. Akcja baśni regionalnej nic toczy się „za górami, za lasami", lecz w takim a nic innym mieście, w takiej a nic innej wsi na kląsku. Mazurach czy Pomorzu. Te trzy regiony wydały najwięcej baśni regionalnych. Ich spccyliku, swoista odrębność krajobrazowa i obyczajowa sprawiła, że powstały tu baśnie typowe dla tych właśnie ziem: ftląska. Pomorza. Mazur

W baśniach filąsku centralną postacią jest górnik, nad morzem i jeziorami rybak. Przywiązanie do rodzinnej ziemi i zawodu jest charakterystyczną