larsen0077

4. Anestetyki dożylne, benzodiazepiny i neuroleptyki 77

4.2.5 Synteza kortyzolu

W przeciwieństwie do etomidatu, klinicznie stosowane dawki propofolu nie wpływają na syntezę kortyzolu w nadnerczach.

4.3 Farmakokinetyka

Propofol jest krótko działającą substancją, która nadaje się również do ciągłej infuzji. Okres pół-trwania początkowej fazy dystrybucji wynosi ok. 2,5 min, półokres eliminacji - ok. 55 min (tab. 4.5). W osoczu związek wiąże się z białkami w ok. 98%. Propofol w znacznej części jest sprzęgany w wątrobie, wydalanie metabolitów odbywa się głównie przez nerki. Dłuższa infuzja prowadzi do pewnej kumulacji związku.

Tabela 4.5 Parametry farmakokinetyczne propofolu
Półokres dystrybucji (min)	2-4
Wiązanie z białkami (%)	98
Objętość dystrybucji (l/kg)	2-10
Klirens (ml/kg/min)	20-30
Półokres eliminacji (godz.)	4-23

4.4 Zastosowanie kliniczne propofolu

Wskazania. Propofol stosowany jest do wprowadzania do znieczulenia, jako składnik nasenny przy znieczuleniu całkowicie dożylnym (zob. rozdz. 6), a także do ciągłego uspokojenia przy znieczuleniu miejscowym lub u pacjentów poddanych intensywnej terapii. Propofol można bezpiecznie stosować u chorych z predyspozycją do hipertermii złośliwej.

Wady. Spadek cis'nienia tętniczego, zwłaszcza wyraźny u starszych osób i u pacjentów ze schorzeniami układu krążenia. Bezdech, u niektórych pacjentów wymagający zastosowania kontrolowanego oddychania. Ból po wstrzyknięciu do żył grzbietu ręki u ok. 30% pacjentów, przy podawaniu do żył w zgięciu łokciowym - u ok. 6%; objawy pobudzenia (zwłaszcza ruchy przymusowe) u ok. 14%; mioklonie raczej nie występują.

Przez zastosowanie emulsji tłuszczowej propofolu zawierającej średnio- i długołańcuchowe triglice-rydy (propofol-MCT/LCT = Propofol-Lipuro) można znacznie osłabić ból spowodowany iniekcją.

Dawkowanie. Właściwie należałoby stosować propofol na podstawie obserwowanego działania; większe dawki powodują silniejszy spadek ciśnienia tętniczego. Wstrzyknięcie powinno trwać ok. 20 s.

Propofol:

-    dawka wprowadzająca: 1,5-2,5 mg/kg,

-    czas wystąpienia działania: 15-45 s,

-    czas trwania działania: 5-10 min,

-    działanie pobudzające +,

-    ból przy iniekcji +++ (słabszy przy Propofol-Lipuro),

-    stężenie we krwi wywierające działanie znieczulające: 2-6 pg/ml,

-    stężenie we krwi wywierające działanie uspokajające: 1-2 pg/ml,

-    stężenie przy budzeniu się: 1-1,5 pg/ml,

-    okres wybudzania: słabe działanie resztkowe, możliwa euforia,

-    dawkowanie przy TIVA z opioidami 2^1—

-6 mg/kg/godz. (duża rozpiętość dawek!),

-    sedacja 25-75 pg/kg/min.

U pacjentów w starszym wieku lub ciężko chorych trzeba dawkę zmniejszyć do ok. 1,5 mg/kg.

Postępowanie praktyczne przy wprowadzaniu do znieczulenia - jak opisane przy tiopentalu i me-tohexitalu. TIVA - zob. rozdz. 6.

5 Ketamina

Ketamina jest pochodną fencyklidyny, zbliżoną chemicznie do halucynogenów. Odpowiednio do tego, działania ketaminy różnią się od działań wszystkich innych anestetyków dożylnych. Ketamina jest stosowana głównie jako samodzielny anestetyk przy małych zabiegach chirurgicznych, rzadko jako środek wprowadzający do znieczulenia ogólnego.

5.1 Budowa chemiczna i przygotowanie

Ketamina, chlorowodorek 2-(2-chlorofenylo)-2--metylamino-cykloheksanonu (ryc. 4.6), jest rozpuszczalnym w wodzie, białym krystalicznym proszkiem. Stosowany preparat stanowi roztwór 1% (1 ml zawiera 10 mg) i 5% (1 ml zawiera 50 mg) i zawiera racemiczną mieszaninę obu enancjome-rów (S)- i (R)-ketaminy. Obecnie istnieje już czy-