larsen0087

4. Anestetyki dożylne, benzodiazepiny i neuroleptyki 87

nowych oraz wypiera z nich kompetycyjnie (i w sposób zależny od stężenia) benzodiazepiny, natomiast jego wewnętrzna aktywność na receptorze benzodiazepinowym jest słaba.

Farmakokinetyka i metabolizm. Flumazenil jest rozpuszczalny w wodzie i podaje się go dożylnie. Jest szybko metabolizowany w wątrobie i sprzęgany z kwasem glukuronowym; jak dotąd nie wyjaśniono, czy produkty przemiany są farmakologicznie czynne. Główny metabolit, kwas flumazenilowy, jest w postaci sprzężonej z kwasem glukuronowym wydalany przez nerki. Okres półtrwania flumazeni-lu w osoczu wynosi ok. 1 godz., odpowiednio krótki jest też czas działania. Z tego powodu może później wystąpić powtórna sedacja pod wpływem agonisty, ewentualnie trzeba zatem flumazenil podać powtórnie, niekiedy wielokrotnie.

Farmakodynamika. W nieobecności agonisty efekty ośrodkowe flumazenilu są słabe: małe dawki powinny działać pobudzająco, duże dawki - deprymująco. Preparat nie wywiera wpływu na krążenie ani na oddychanie. Jeżeli natomiast pacjent znajduje się pod uspokajającym lub nasennym działaniem benzodiazepiny, wówczas natychmiast po wstrzyknięciu następuje reakcja pobudzająca: sedacja, utrata świadomości, depresja oddychania oraz psychomotoryczne działania benzodiazepiny są znoszone w ciągu 1-3 min. Istotne efekty krążeniowe, jakie są obserwowane przy przeciwdziałaniu opioidom za pomocą naloksonu, w tym przypadku nie występują.

Czas działania flumazenilu zależy od wielkości podanej dawki oraz od specyficznych właściwości benzodiazepiny. 3 mg flumazenilu działają zwykle ok. 45-90 minut.

Wskazania. Zakres wskazań dla flumazenilu jest wąski:

-    Lecznicze przeciwdziałanie benzodiazepinom.

-    Podanie w celu rozpoznania różnicowego przy śpiączce nieznanego pochodzenia i podejrzeniu przedawkowania benzodiazepin.

-    Przeciwdziałanie po znieczuleniu ogólnym lub sedacji przy utrzymującej się utracie świadomości, jeżeli stosowano benzodiazepiny.

Rutynowe stosowanie tego bardzo drogiego preparatu nie jest właściwe.

Dawkowanie flumazenilu:

- lecznicze przeciwdziałanie: 0,1-0,2 mg dożylnie; ewentualnie powtarzać; maksymalnie 3,0 mg,

- celem zróżnicowania śpiączki 0,5-1 mg dożylnie.

Nie opisano dotąd poważnych objawów niepożądanych ani przeciwwskazań. Rozpiętość terapeutyczna jest duża. Teoretycznie flumazenil podany osobie uzależnionej od benzodiazepin mógłby wyzwolić objawy abstynencji.

7 Droperidol

Droperidol (dehydrobenzperidol), pochodna buty-rofenonu należy, podobnie jak pochodne fenotia-zyny, do neuroleptyków. Związki te wyzwalają tzw. zespól neuroleptyczny, stan emocjonalnego uspokojenia przebiegający ze zmniejszoną aktywnością motoryczną i zobojętnieniem w stosunku do otoczenia.

Neuroleptyki nie są anestetykami ani środkami uspokajająco-nasennymi. Nie powodują ani niepamięci, ani snu czy analgezji i zwiotczenia mięśni i na ogól nie zmniejszają związanego z sytuacją strachu przed operacją i znieczuleniem. Głównym ich zastosowaniem są schorzenia psychiczne.

W anestezjologii droperidol jest stosowany przede wszystkim do neuroleptanalgezji i neuro-leptanestezji, a ponadto do premedykacji oraz jako środek przeciwwymiotny.

7.1    Budowa chemiczna i przygotowanie

Droperidol, para-fluorobutyrofenon (ryc. 4.8), jest substancją zasadową, która w pH 7,4 występuje w znacznej części w postaci niezjonizowanej i dzięki temu jest dobrze rozpuszczalna w lipidach. Handlowy preparat zawiera 2,5 mg droperidolu w 1 ml.

7.2    Działania farmakologiczne

7.2.1 Ośrodkowy układ nerwowy

Droperidol wpływa na przenoszenie bodźców w ośrodkowych synapsach, których mediatorami są dopamina, noradrenalina, serotonina i GABA. Zachodzi prawdopodobnie kompetycyjne hamowanie na poziomie receptorów, przede wszystkim w obrębie pnia mózgu, układu limbicznego, jądra czarnego i podwzgórza.