larsen0075

4. Anestetyki dożylne, benzodiazepiny i neuroleptyki 75

jeżeli pacjent oddycha powietrzem. Przy infuzji ciągłej etomidatu, zwłaszcza w skojarzeniu z opio-idem, jaknp. fentanylem albo alfentanylem, trzeba się liczyć z pooperacyjną depresją oddychania.

3.2.4 Inne działania

Czynność wątroby i nerek. Etomidat prawdopodobnie nie upośledza funkcji nerek ani wątroby, nawet po dłuższym podawaniu.

Kora nadnerczy. Etomidat już w dawce wprowadzającej do znieczulenia powoduje uogólnione hamowanie czynności kory nadnerczy ze spadkiem stężenia kortyzolu i aldosteronu w osoczu we wczesnym okresie pooperacyjnym. Jeszcze 1 godzinę po wstrzyknięciu pojedynczej dawki etomidatu w celu wprowadzenia do znieczulenia reakcja kory nadnerczy na pobudzenie za pomocą ACTH jest zablokowana. Kliniczne znaczenie tego osłabienia przez etomidat „reakcji na stres” po zabiegu chirurgicznym nie jest znane.

Ból po iniekcji występuje przy częstym stosowaniu preparatu (dane piśmiennictwa wahają się między 30 a 80%), podobnie ruchy mimowolne (10-60%). Kaszel i czkawkę obserwuje się u ok. 10% pacjentów.

Alergie na etomidat są bardzo rzadkie.

Wstrzyknięcie dotętnicze. Pomyłkowe wstrzyknięcia dotętnicze etomidatu prawdopodobnie nie powodują żadnych uszkodzeń.

3.3 Farmakokinetyka

W ciągu 1 minuty po wstrzyknięciu etomidat osiąga maksymalne stężenie we krwi, przy czym 75% związku wiąże się w osoczu z białkami (tab. 4.4). Po wstrzyknięciu równowaga między krwią a mózgiem i innymi silnie ukrwionymi tkankami jest szybko osiągana. Wskutek tego stężenie w osoczu spada już w pierwszej minucie po wstrzyknię

Tabela 4.4 Parametry farmakokinetyczne etomidatu
Półokres dystrybucji (min)	2-4
Wiązanie z białkami (%)	75
Objętość dystrybucji (l/kg)	2,5-4,5
Klirens (ml/kg/min)	18-25
Półokres eliminacji (godz.)	2,9-5,3

ciu. W tkance tłuszczowej maksymalne stężenie osiągane jest po mniej więcej 10-25 min. Półokres eliminacji etomidatu wynosi 2-5 godz. W kombinacji etomidatu z fentanylem klirens etomidatu ulega zmniejszeniu, a okres budzenia przedłużeniu. Metabolizm. Etomidat podlega szybkiej przemianie, głównie w wątrobie, przez rozkład hydrolitycz-ny grupy estrowej. Otrzymany metabolit jest nieczynny i wydalany w 75% przez nerki, a w 13% ze stolcem w ciągu pierwszych 24 godz. po iniekcji.

3.4 Zastosowanie kliniczne etomidatu

Wskazania. Etomidat, dzięki występowaniu nieznacznych objawów niepożądanych z układu krążenia i układu oddechowego, jest obecnie stosowany przede wszystkim u pacjentów z grup ryzyka oraz u pacjentów geriatrycznych do wprowadzenia do znieczulenia. Należy przy tym preferować nowy preparat Etomidat-Lipuro.

Wady. Wadą jest brak działania przeciwbólowego i niedostateczne tłumienie odruchowych reakcji, wskutek których - zwłaszcza przy intubacji do-tchawiczej - ciśnienie tętnicze i/lub częstość akcji serca mogą znacznie wzrosnąć; inne niepożądane skutki to mioklonie i ruchy mimowolne. Aby zmniejszyć te niepożądane objawy, konieczne jest uprzednie wstrzyknięcie jednego z opioidów, np. fentanylu. Z tego powodu środek ten w rutynowych warunkach klinicznych jest rzadziej stosowany do wprowadzenia do znieczulenia.

Niektórzy autorzy odradzają podawanie etomidatu w infuzji ciągłej z powodu hamowania syntezy kortyzolu.

Przeciwwskazania. Szczególne przeciwwskazania do stosowania etomidatu nie są obecnie znane.

Dawkowanie. Margines bezpieczeństwa etomidatu jest bardzo duży, przedawkowanie jest więc mało prawdopodobne.

Etomidat:

-    dawka wprowadzająca w znieczulenie: 0,15-0,3 mg/kg,

-    czas wystąpienia działania: 15-45 s,

-    czas trwania działania: 3-12 min,

-    działanie pobudzające +++,

-    ból przy iniekcji +++, w emulsji tłuszczowej 0,

-    stężenie znieczulające we krwi: 300--1000 ng/ml.