larsen0443

443

19. Układy anestetyczne i wentylacja mechaniczna podczas znieczulenia

wane: większe cząstki przez włoski w nosie, mniejsze cząstki przez powłokę śluzu błony śluzowej nosa, tchawicy i oskrzeli. Dodatkowo powietrze zostaje wprawiane w turbulentny przepływ, aby wytworzyć możliwie największy kontakt między nim a błoną śluzową. Tchawica i oskrzela są wyłożone nabłonkiem migawkowym i warstwą śluzu, które kontynuują proces ogrzewania i nawilżania. Funkcje te służą ostatecznie do tego, aby wspierać mechanizm samooczyszczania dróg oddechowych.

Mechanizmy samooczyszczania dróg oddechowych. W drogach oddechowych wydzielany jest nieprzerwanie śluz. Jego zadaniem jest uchwycenie i odtransportowanie do góry cząstek obcych, bakterii i fragmentów własnych tkanek, które wniknęły do dróg oddechowych. Transport odbywa się dzięki ruchom rzęsek nabłonka migawkowatego. W wyniku ciągłych ruchów rzęsek śluz przesuwa się wraz z wychwyconymi cząstkami w dużych oskrzelach, przez tchawicę do krtani; w końcu zostaje usunięty podczas kaszlu lub połknięty.

Nawilżenie i ogrzanie wdychanego powietrza, to warunek dla prawidłowego funkcjonowania mechanizmu samooczyszczania. Niedostateczne nawilżenie powoduje zagęszczenie wydzieliny, co utrudnia transport w dużych oskrzelach i tchawicy.

Powietrze oddechowe zostaje nawilżone i ogrzane przede wszystkim w trakcie przepływu przez nos, natomiast w drodze do pęcherzyków odbywa się jeszcze tylko niewielkie, dodatkowe nawilżanie. W pęcherzykach powietrze oddechowe jest całkowicie nasycone parą wodną i zawiera 44 mg par}' wodnej/litr powietrza w temperaturze ciała 37°C.

Ruchy rzęsek. Ruchy rzęsek również zależą od dobrego nawilżenia powietrza oddechowego: suche powietrze wdechowe zwalnia ruchy rzęsek, aż do ich zatrzymania. Oprócz tego rzęski zostają częściowo zniszczone, a błona śluzowa patologicznie zmieniona.

W wyniku niedostatecznego działania mechanizmu samooczyszczania następuje zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych: następstwem może być niedodma i hipoksemia oraz infekcje oskrzelowo-płucne.

2.8.2 Następstwa intubacji dotchawiczej

W przypadku znieczulenia z intubacją dotchawiczą, górne drogi oddechowe zostają czynnościowo wyłączone. Mieszanina oddechowa nie jest ani nawilżana, ani ogrzewana. Dodatkowym czynnikiem niekorzystnym jest to, że gazy anestetyczne nie zawierają wody, aby nie dochodziło do kondensacji i zamarzania wody na reduktorach instalacji gazowej.

Przeprowadzone badania wykazały, że w wyniku wyłączenia górnych dróg oddechowych i dostarczania odwodnionych gazów anestetycznych, w ciągu 1 godz. znieczulenia pojawiają się histologiczne uszkodzenia nabłonka migawkowatego w obrębie dróg oddechowych. Obecnie nie wiadomo, czy zmiany te zwiększają liczbę pooperacyjnych powikłań płucnych.

Jeżeli nienawilżone gazy oddechowe podawane są przez kilka godzin, może dojść do zaburzeń czynności rzęsek, zaschnięcia wydzieliny, inkru-stacji, a niekiedy nawet do niedrożności dróg oddechowych.

Duże prawdopodobnie znaczenie mają straty płynowe i cieplne, wywołane oddychaniem niena-wilżonymi gazami anestetycznymi. Powstają one poprzez oddawanie wody i ciepła przez śluzówkę dróg oddechowych przepływającym gazom.

2.8.3 Utrata wody

Wilgotność gazów. Zawartość wody lub wilgotność gazu zależy od temperatury i ciśnienia atmosferycznego:

-    im wyższa temperatura, tym więcej wody może pobrać gaz,

-    im wyższe ciśnienie atmosferyczne, tym mniej wody może pobrać gaz.

Wilgotność gazu oddechowego nie może dowolnie wzrosnąć, raczej istnieje pewna maksymalna ilość wody, którą gaz może pobrać w określonej temperaturze. Jest to tzw. pojemność. Wraz ze wzrostem temperatury rośnie również pojemność gazu.

Wilgotność można zdefiniować na dwa sposoby:

-    wilgotność bezwzględna,

-    wilgotność względna.

Wilgotność bezwzględna jest to aktualna ilość pary wodnej zawarta w gazie oddechowym przy określonej temperaturze. Zawartość wody i wilgotność bezwzględna są to pojęcia jednoznaczne. Jednostką wilgotności bezwzględnej jest mg H₂0/1 gazu lub powietrza.

Wilgotność względna jest podawana w % i określa, jaka jest aktualnie ilość wody w stosunku do możliwie maksymalnej jej zawartości w gazie od-