lektury j polski3

i

i

Zofia Nałkowska

'tanica

miłosnej euforii, niweluje ból Szepczą, by nie zdradzić swej obecności i ilie zakłócić doświadczanej i wspólnie intymności. Kobieta karmi mężczyznę malinami prosto z dłoni, które on zbiera ustami, rozkoszując się bliskością i zapachem jej skóry. Ograniczona przestrzeń, wśród której się poruszają, sprawia, że ich ciała są w stałym kontakcie. Gdy w pewnym momencie kobieta dotyka wargami spoconego czoła współtowarzysza, nie jest on już w stanie zapanować na swoim pożądaniem i porywa w uniesieniu jej I dłonie: I nie wiem, jak się stało, w którym okamgnieniuj Żeś dotknęła mi wargę spoconego czoła,/ Porwa-\ łem twoje dłonie — oddałaś w skupieniu.

Ten, bardzo zmysłowy, sensualny opis pozwala snuć przypuszczenia, że przedstawiona sytuacja się symbolicznym zapisem fizycznego zbliżenia kochanków. Akt ten ukazany jest jako piękny, upajający, sprawiający radość obojgu kochankom. Natura zaś staje się miejscem schronienia, niemym świadkiem tej największej bliskości (A chruśniak malinowy trwał wciąż dookoła).

Iiarakterystyczne motywy, symbole

i

Motyw malin jest często wykorzystywany w literaturze, jako symbol więzi łączącej dwoje kochanków, tło dla ich wspólnych chwil, dar symbolizujący uczucie („Świtezianka” Mickiewicza, „Balladyna” Słowackiego, „Laura i Filon” Karpińskiego).

Problematyka

Utwór porusza temat pierwszej miłości, zauroczenia sobą dwojga ludzi Obrazuje, w jaki sposób odkrywają oni swe uczucie i siebie nawzajem.

ęzyk, styl, środki literackie

Wiersz składa się z pięciu czterowersowych strof. Każdy wers ma trzynaście sylab. Występują rymy: okalające (abba w strofie I, II, ID, IV) oraz krzyżowe (abab w strofie V). Przyroda opisywana jest za pomocą fonetycznych środków artystycznych, np. onomatopei {huczał), Łączone są różne wrażenia zmysłowe, dając efekt synestezji (skrzenie pajęczyn — kolor, woń malin — zapach, oraz dźwięki, np. huczenie bąka). Wśród tropów poetyckich występują: epitety {żuk kosmaty), metafory {zapodziani po gbwy), symbole, porównania {jakby straszył kwiaty), neologizmy (machał).

Konteksty i nawiązania

Opis spotkania kochanków na tle przyrody jest charakterystyczny dla sielanek, na przykład „Laury i Filona” Franciszka Karpińskiego. Kobieta wręcza ukochanemu maliny w balladzie „Świtezianka⁵ Adama Mickiewicza. Erotyk o zakochanej parze, ukrywającej się przed światem w łódce na jeziorze, stworzył Antoni Słonimski („Łódka”). W wierszu „Chwila” Leopold Staff przedstawia parę zakochanych na tle wiśniowego sadu.

W

Zofia Nałkowska

Granica

Biogram autora

Zofia Nałkowska (1884-1954) pochodziła z warszawskiej rodziny o polsko-czeskich koligacjach (jej ojciec był znanym geografem). Pracowała w instytucjach związanych z literaturą (Pen Club, Związek Literatów Polskich). Debiutowała jako młoda poetka, pierwszą powieść wydała, mając 20 lat, jednak wielki sukces przyniosła jej dopiero jedenasta z kolei powieść — „Granica” Napisała też kilkanaście zbiorów nowel i opowiadań, w tym słynne „Medaliony” dokumentujące zbrodnie hitlerowskie (brała wówczas udział w pracach Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich). Napisała kilka dramatów; znane są też jej „Dzienniki” które prowadziła w latach 1899-1954.

381