Obraz3

ĆWICZENIE 21

Tematyka:

Odmiana przymiotników.

Polecenia:

Powtórzyć § 93, 138,1, 60. Przeczytać §§ 144—147.

Zadania:

ł. Kiedy były używane i jakie funkcje składniowe pełniły pierwotnie przymiotniki: a) w odmianie rzeczownikowej, b) w odmianie zaimkowej?

2.    W jaki sposób tworzono złożone (zaimkowe) formy przymiotników i imiesłowów?

3.    Przedstaw kształtowanie się rodzaju męskożywotnego i męsko-osobowego w odmianie przymiotników polskich.

4.    Wymień przymiotniki występujące w formie rzeczownikowej. Jaka jest ich funkcja składniowa?

5.    Wyjaśnij pochodzenie przysłówków: na pewno, wcale, po prostu, od dawna, boso, brzydko, krzywo.

6.    Z podanych niżej fragmentów tekstów staropolskich wypisz przymiotniki i imiesłowy, określ ich typ odmiany (rzeczownikowa lub zaimkowa) oraz formę fleksyjną (przypadek, liczbę, rodzaj). Od przymiotników w odmianie zaimkowej (złożonej) utwórz takie same staropolskie formy w odmianie rzeczownikowej (prostej):

Z świętym święt będziesz, a z mężem, bezwinnym bezwinny będziesz. Żyw jest Gospodzin i błogosławiony Bog moj i powyszon bądź Bog. Święty Błażej... cuda wielika czynił. Puścił ji cała i zdrowa. Bojałeśm sie, przeto iżem nag. Przyszła płaczęcy do Piłatowa domu. Niebieska okna się otworzyły. Ma być żywo wszystko stworzenie.

Wzór:

z świętym - N l.p. r.m., deklinacja zaimkowa.

Deklinacja rzeczownikowa: z świętem wiesiołego - D l.p. r.m., deklinacja zaimkowa.

Deklinacja rzeczownikowa: wiesioła.

7.    Z Tekstu nr 24 wypisz wszystkie przymiotniki i określ ich formy fleksyjne oraz typ odmiany. Objaśnij zjawiska fonetyczne występujące w tych przymiotnikach.

185