Obraz�8

222 Podstawy dydaktyki ogólnej

skali. To zaś, siłą rzeczy, nie, pozwą la uwzględnić konkretnych potrzeb dydaktyczno-wychowawcach poszczególnych szkół. Praktyczną ilustracją tego modelu szkolno-massmedialnej edukacji są np. nadawane przez telewizję lekcje różnych przedmiotów nauczania.”'

Najszerszy zakreswspółpracy szkoły i środków masowego przekazu jest typowy dla modelu, w którym przedmiotem systematycznego odbioru przez uczniów są stałe cykle telewizyjnych i radiowych-ptn-gramów -oświatowvchv~skofelowane-Z—programami nauki szkolnej. Cykle te^ opracowywane .wspólnie przez-pracowników komórek oświa-towych radia i telewizji oraznauczycieli, a także emitowane według wspólnie ustalonego planu, są integralnym składnikiem dydaktycznej działalności. szkoły, . dopełnianym czynnQŚciami"”sruzącymi syntezie, utrwalaniu oraz-kon.tr.oli i ocenie wyników nauczania. W~przeciwieństwie do modeli poprzednio scharakteryzowanych, których odbiorcy są na ogół przypadkowi i nie korzystają z nadawanych programów systematycznie, programy emitowane na zasadach obowiązujących w tym modelu stanowią dla uczniów czy studentów niezbędny składnik planowego uczenia się. Jest tak m.in. dlatego, że są to z__xegujy

uczestnicy zaocznych form nauki czy—studiów. ktÓTzy--- oprócz

słuełrcitricPwykładów radiowych i telewizyjnych — korzystają z konsultacji, ćwiczeń i wykładów organizowanych dla nich w szkole podczas tzw. sesji naocznych. Wtedy też zdają kolokwia i egzaminy, a także otrzymują wskazówki do samodzielnej pracy między sesjami. Współpraca szkoły ze środkami masowego przekazu odnosi się zatem w tym przypadku do treści, metod i organizacji kształcenia, obejmując ponadto kontrolę i ocenę wyników tego procesu.

Tabela 7 zawiera zestawienie konstytutywnych cech przedstawionych wyżej modeli szkolno-massmedialnej edukacji, w którym za kryterium podziału przyjęto zakres współdziałania szkoły ze środkami masowego przekazu informacji.

Tabela 7. Modele szkolno-massmedialnej edukacji

Model	Zakres współdziałania
	organizacja	treść	metody
Konkurencyjny	. - .	-	-
Współpracy ograniczonej	+	-W- .	-
1 Współpracy rozszerzonej	+	-f	+

2.    Wskaż możliwości udoskonalenia zinstytucjonalizowanej pracy dydaktyczno-wychowawczej za pomocą środków masowego przekazu

Z przeprowadzonych dotychczas badań wynika, że model oparty na rozszerzonej współpracy szkoły ze środkami masowego przekazu jest najbardziej efektywny pod względem dydaktycznym (por. np. Morsy, 1984, s. 8). On też prawdopodobnie będzie się upowszechniał. Sprzyjać temu powinien z jednej strony wzrost liczby programów oświatowych nadawanych przez radio i telewizję, możliwy dzięki wydzielaniu odrębnych Jcanałów” czy pasm edukacyjnych, z drugiej zaś strony uświadomienie sobie przez nauczycieli wielorakich korzyści dydaktyczno-wychowawczych, jakie zapewnia racjonalne powiązanie oświatowych poczynań szkoły z analogicznymi poczynaniami środków masowego przekazu.

Sprawdzian 10

1. Jakie funkcje spełniają w procesie nauczania-uczenia się środki dydaktyczne?

I informacji.

3.    Opisz, nawiązując do własnej lub obserwowanej praktyki pedago-I gicznej, stosowane środki dydaktyczne i poddaj je ocenie z punktu

widzenia głównych zadań współczesnej szkoły. Przeprowadź tę ocenę, uwzględniając funkcje zakładane i funkcje rzeczywiste tych środków.

4.    Uzasadnij tezę, że w pracy dydaktyczno-wychowawczej powinno się respektować wielość metod, form i środków, nie zaś wyłączność jednego, rzekomo uniwersalnego środka dydaktycznego.

5.    Jakie funkcje w procesie nauczania-uczenia się spełniają maszyny dydaktyczne? Na czym polega różnica między maszynami i filmem dydaktycznym?

6.    Uszereguj, według wzrastającego stopnia polisensoryczności oddziaływania na uczniów, wymienione niżej czynności metodyczne: pokaz rysunku obrazującego przekrój pionowy łańcucha górskiego; wykonane przez uczniów doświadczenie pt. „Sucha destylacja węgla kamiennego": pokaz barwnego filmu dźwiękowego; fragment wykładu nauczyciela pt. •^Analiza własności fizycznych siarki”.

Bibliografia do rozdziału X