pkm osinski
19

236 5 Przekładnio

Zęhv z przesuniętym zarysem, czyli korygowane, mają trochę zmieniony jUaflji u- stosunku do zerowych lrys. 5.14) i ten Takt wykorzystujemy w ogólnym przypadku projektowania przekładni, w celu poszukiwania kształtu zębów korej*. tnego pod względem geometrii, kinematyki i wytrzymałości, a nie tylko, ją w przypadku małej liczby zębów, w celu uniknięcia podcięcia zęba. Jedynie w nielicznych przypadkach rezygnuje się z możliwości, jakie daje korekcja i przyj, muje się zazębienie zerowe.

Ryt M4 Kwa uli zębów koła przy    a) zęby zerowe x = 0. niekorzystne podcięcie, b|nb

korygowane przy x • 0.5. kształt wytrzymałościowo korzystny, c) zęby korygowane przy z = I. nękany sine isiHtnrmc i skrócenie zęba; PP — Unia podziałowa narzędzia zębniki. IW — linia tow zazębienia obróbetego. zawsze styczna do okręgu podziałowego d nacinanego kola, d) graiucnK ti wzgledn oa podoceśe i zaostrzenie współczynniki przesunięcia zarysu (korekcji) w funkcji liczby lębós

z (dla o, - 20°. /»•=!)

W trakcie obróbki obwtedniowej prostoliniowy ruch zębatki i obrotowy md kolo nacinanego może być odzw ierciedlony ruchem przetaczania się linii looW) zębatki po okręgu tocznym kołu. W takim zazębieniu obróbczym okrąg toczny! (ryg. 5.81 nacinanego koła pokrywa się zawsze z jego okręgiem podziałowym Nuumnasl dla linii tocznej zębatki rozróżnimy tutaj dwie sytuacje:

t. Prry nacinaniu kół zerowych linią roczną tVtV narzędzia zębatki jest jej linó podziałowa /*P l«yŁ5.I4a|,

Ł Przy nacinaniu kół korygowanych linią toczną narzędzia-zębatki jcsi linia Uwnoległa do linii podziałowej, przesunięta o odległość .rm, (rys. 5.14b, cV

W kolach o uzębieniu zewnętrznym przesunięcie zarysu od środka koła oznaczamy + x i nazywamy korekcją dodatnią, a w kierunku do środka kola oznaczamy _.v nazywając korekcją ujemną. Głównie korekcja dodatnia daje korzystne skutki, a dobór odpowiedniej wartości x_l2 ułatwiają wykresy pomocnicze, przedstawione np. w [9].

Przesunięcie zarysu (korekcja) może spowodować też niekorzystne zmiany kształtu zęba. Przy korekcji —x może wystąpić podcinanie zęba o podstawy, a przy I korekcji +.t zaostrzenie zęba u wierzchołka. Graniczne wartości dla x ze względu nu r podcięcie lub zaostrzenie zęba zależą od liczby zębów i podane są na wykresie, na rys. S.14d. Podcięcie zęba zmniejsza jego wytrzymałość oraz czynną powierzchnię toku zęba. Z kolei ząb zaostrzony może Się łatwo wykruszyć u wierzchołka

W kołach zerowych nominalna grubość zęba i szerokość wrębu międzyzębnego, i mierzone na okręgu podziałowym, są jednakowe i równe połowie podziałki (rys. 5.6). Określa się je, jak w zębatce odniesienia, wzorem (5.13).

W przypadku zębów korygowanych grubość zęba mierzona po luku okręgu podziałowego

s — | Jwi„+2xm_Btgix.    (5.14)

Grubość zębów podlega sprawdzaniu w pomiarach warsztatowych najczęściej wzdłuż linii stycznej do okręgu zasadniczego, która jest zarazem normalną do I wolwentowych zarysów (rys. 5.15). Długość pomiarową W, obejmującą zębów, oblicza się za pomocą wzoru

W = m_Dcosot[(z,_r-^0,5)7t-t-zinva+2xlga]_t    (5.15)

prayczym z_w dobiera się z wykresu na rys; 5.15.

Wymiary podawane na rysunkach wykonawczych powinny uwzględniać tolerancje wykonawcze odpowiednio do przyjętej klasy dokładności oraz pasowania, które powinno zapewniać pewien luz boczny, w celu swobodnego przemieszczaniu się e?bów jednego kola we wrębach drugiego koła. Doboru dokonuje się zgodnie z PV •7I/M-88522/01.

Współpracę dwóch kół zębatych można przedstawić za pomocą kół toczących

po sobie bez poślizgu. Odległość między osiami jest równa sumie promieni 'ocznych

<V * ^rwl +^rw2 “ tWw»+^rf«*) = £4hltf + «).

Woe d_wl, d_w2 — średnice toczne.

W szczególnym przypadku współpracy dwóch kół zerowych, okręgi toczne Pokrywają się okręgami podziałowymi i wtedy odległość między osiami koł jest ^fowna sumie promieni podziałowych

Hu

o ** r,+.r₂ = J(d, +<#*)«    + **>•