pkm osinski
53

304

5. Przekładnie

Rys. 5.59. Rysunek pomocniczy da obliczania tarcia wicrtncgo

czyli względny poślizg geometryczny zwiększa się ze wzrostem długości linii jiy-ku b oraz odległości e wierzchołków stożków. Przy e = 0 poślizg geometryczny znika (jak w tocznych łożyskach stożkowych), a długość styku w zasadzie nie odgrywa roli.

Jeśli wierzchołki stożków leżą po przeciwnych stronach linii styku (np. przypadek kół rowkowych z tys. 5.55), to

HH    SI

a punkt toczny przemieszcza się ze wzrostem obciążenia od środka linii styku ku wierzchołkowi stożka koła czynnego.

Przy styku krzywoliniowym, np. wzdłuż łuku (rys. 5.60), występują dwa punkt) toczne C,. C₃. a rozkład poślizgów jest bardziej skomplikowany (patrz też poślizg w łożyskach tocznych [12]), W celu zmniejszenia poślizgu przyjmuje się możliwie małą długość linii styku, tak aby jeden z punktów tocznych znalazł się poza liiut rzeczywistego etyku.

W wariatorach poprawnie skonstruowanych największy względny poślizg P¹) pracy nu sucho nie powinien przekraczać dla pary kól ze stali 1,5%, a (Ili skojarzeniu tekstolitu po stali lub żeliwie 3%. Poślizgi przy pracy na sucho decyduj* o zużyciu ściernym kół.

W przekładniach smarowanych olejem poślizg nie powoduje wzrostu zuż)ći ściernego i dopuszcza się względny poślizg geometryczny <p do 20%.

5.3. Przekładnie otsrm

Sprawność przekładni. Sprawność przeniesienia mocy

Nt -N,

n •=    f&wi

Moc Ni na wejściu jest pomniejszona w przekładni o sumę strat mocy wskutek tarcia JV}> na którą składają się;

—    straty wskutek poślizgu geometrycznego,

—    straty wskutek poślizgu sprężystego.

—    straty spowodowane pełnym poślizgiem kół. który w zasadzie me powinien występować,

—    straty wskutek oporów ruchu w łożyskach.

—    straty wskutek oporów ruchu w ośrodku, w powietrzu i w oleju, jeśli przekładnia jest smarowana.

Największy udział w stratach mocy mają opory tarcia geometrycznego, w tym wiertnego, występującego zwłaszcza w wariatorach. Wzory do obliczania cząstkowych strat mocy podano i objaśniono w [1, 7].

W zależności od konstrukcji, układu kinematycznego, materiałów i dokładności wykonania, sprawność wariatorów może mieścić się w przedziale 60— 95%.

5.3.3. Obliczenia wytrzymałościowe

Obciążalność projektowanej przekładni, zwana też nośnością, powinna być sprawdzona ze względu na:

—    dopuszczalny graniczny poślizg (Wurunek sprzężenia a ornego).

—    dopuszczalne graniczne naprężenia stykowe, zmęczeniowe (pitting) i iratyczne (odkształcenia trwałe),

—    dopuszczalne graniczne zużycie kól (warunek trwałości).

—    nagrzewanie przekładni i zatarcie kól.

Poślizg geometryczny rośnie wraz ze zwiększaniem się E®    dnpluaiacyjr

tego i objawia się wzrostem wartości m przesunięcia punktu tocznego (ry* 5 5xi. Pizy czym powinien być zachowany warunek m Ej h(Z Stan graniczny tn gj 6/2 Jact