psychologia religii6

201

samouka, który w przystępie twórczego szału namalował serię 700 obrazów olejnych w ciągu trzech miesięcy* W cyklu tych obrazów, zwanym "Christus ttber Erotik", Reischenb&ck UBiłował przedstawić rodzaj kosmo-gonii oraz sposób ucieczki i wyzwolenia dzięki orgazmowi, jako egzaltowanemu związkowi z partnerem*

Tak więc nawet na polu psychoanalizy funkcjonują teorie psychologii religii oraz dają się zaobserwować wysiłki, ażeby rozwinąć freudowską teorię religii, która - jak to staraliśmy się wykazać - posiada wiele braków.

Religia a zdrowie psychiczne

Tylko dwa opracowania zajmują się starym problemem: czy wiara religijna stanowi czynnik wzmacniający osobowość, czy też wpływa nań destruktywnie /porównaj: Sanua 1969/* Obydwa opracowania bazują na analizie zachowania pacjentów*

W_#P. Wilson przebadał pod tym kątem 55 osób: 30 mężczyzn i 25 kobiet. Wszyscy badani.mieli doświadczyć uczucia zbawienia. Zjawisko to Wilson określa jako: "świadomość odczucia pełnej harmonii z Bogiem". Doświadczeniu temu towarzyszyły zawsze silne emocje, najczęściej miłość bądź lęk* Wilson zastosował w badaniach kwestionariusz składający się z 61 pytań. Wyniki badań potwierdzają obecność myśli i odczuć opisanych przez Jamesa: brak zmartwień, percepcji prawdy dotychczas nieosiągalnej dla pacjenta, widzenia świata obiektywnego w postaci zmienionej i ostatecznego dojścia jednostki do "błogostanu”. Spostrzeżenia Wilsona na podstawie uzyskanych danych dowodzą również i tego, że pacjent nie tylko podlega zmianom emocjonalnym, ale również ulega modyfikacji jego zachowanie - i to tak, ażeby wpłynęło to pozytywnie na jego rodzinę, przyjaciół i społeczeństwo. Wykazane nawet, iż zmiany te mają charakter częstokroć bardzo trwały.

Z kolei inny badacz, Runions, duchowny i profesor psychiatrii, daje nam przegląd 70 przykładów. Wierzący pacjenci uważali religię za znaczący czynnik w ich życiu, dający im poczucie identyczności• W rzeczywistości życie religijne często rodzi się na skutek wytworzenia się w człowieku krańcowego niepokoju, zwątpienia w siebie i dążenia do odnalezienia własnej osobowości.

Jednocześnie religii można użyć jako rodzaju neurotycznej obrony.

Jedna z pacjentek użyła religii w celu jej zaprzeczenia, lecz powodująca nią złość i agresja okazały się łatwe do wykrycia przez zespół lekarzy i pielęgniarek. Religia może zostać regresywnie użyta w celu zaspokojenia wypartych potrzeb. Księża bywają częstokroć nieświadomie