skanuj0043 (Kopiowanie)

-Z o	NH2
flt —	rS
	V
CH-OH 1	CH-OH
ch-nh-co-chci2	ch-nh-co-chci2
CHjOH	ch2oh

Chloramfenikol

Ryc. 6.9. Redukcja chloramfenikolu (—NO_a

-NH₂)

Osocze krwi, frakcja mikrosomalna wątroby oraz światło przewodu pokarmowego i ściana jelit zawierają wiele hydrolaz katalizujących rozmaite reakcje hydrolizy, np. wiązania estrowego, amidowego, hydrazydowego. Estry w wyniku procesu hydrolizy rozpadają się do odpowiedniego alkoholu i kwasu (ryc. 6.10).

co-o-ch^cHj-n;

COOH

OH

NH₂

nh₂

Prokaina

Ryc. 6.10. Przykład hydrolizy wiązania estrowego

Aminy rozpadają się do amin lub amoniaku i odpowiedniego kwasu, hydrazydy do kwasu i hydrazyny. Do reakcji hydrolizy zalicza się także niektóre procesy degradacji pierścienia heterocyklicznego, np. rozkład hydantoiny do mocznika i kwasu octowego (ryc. 6.11), lub rozpad pochodnych kwasu barbiturowego do mocznika i kwasu malonowego.

/NH-CO HjC ^XCO—NH	CH,	-NH 1 CO
	hoh ^m
	COOH	nh2
Hydantoina

Ryc. 6.11. Hydroliza heterocyklicznego pierścienia hydantoiny

6.2. Reakcje II fazy

•N

Reakcje sprzęgania wymagają dostarczenia pewnej ilości energii, któr * źródłem są bogatoenergetyczne wiązania fosforowe kwasu adenozyn trifosforow’ego (ATP). Reakcja koniugacji może zajść wg 2 mechanizmów': albo uczynnieniu ulega cząsteczka endogenna, z którą sprzęga się cząste

84 Zarys biofarmacji

ł

substancji leczniczej lub jej metabolitu (typ 1), albo też uczynnia się cząsteczka substancji leczniczej lub metabolitu (typ 2) (ryc. 6.12).

Substancje lecznicze lub ich metabolity mogą być sprzęgane z kwasem glukuronowym, kwasem siarkowym, grupą metylową, resztą acetylową lub z aminokwasami. Sprzęganie z aminokwasami zachodzi wg typu 2, pozostałe reakcje sprzęgania wg mechanizmu 1. Sprzęganie z kwasem glukuronowym, glukozą, kwasem siarkowym, grupą metylową, resztą acetylową zachodzi z aktywacją wymienionych substratów, natomiast sprzęganie z glicyną, kwasem glutaminowym wymaga uczynnienia cząsteczki substancji leczniczej lub jej metabolitu.

Sprzęganie z kwasem glukuronowym jest jednym z najczęściej spotykanych procesów metabolicznych. Reakcji tej ulegają rozmaite połączenia chemiczne, co zilustrowano w tab. 6.1.

Tabela 6.1

Grupy chemiczne ulegające sprzęganiu z kwasem glukuronowym

Grupy	Wzór glukuronianu ■	Przykłady leków
Hydroksylowe:
fenolowa	ArO—|G|	morfina
enolowa	—CH =CO—[G]	4-OH-kumaryna
alkoholowa \	\c-0—jG]	chloramfenikol
hydroksylaminowa	^N—O—fGj	N-OH-2-fluorenylo- acetamid
Karboksylowe:
aromatyczna	Ar—COO—>G|	kwas salicylowy
alifatyczna	^C—COO—[Gj /	indometacyna
Sulfhydrylowe:
triolowa	-HU	merkaptobenzotiazol
karboditiolowa	^C—S—S—[Gj	dietyloditiokarbami- nian
Aminowa:
a romn tyczna	ArNH—|G|	dapson
karbaminowa	—O—CO—NH—"Gf	mcprobamat
sulfamidowa	S02—NH—[G!	sulfatiazol
heterocykliczna	>N |Gj	sulfizoksazol

Metabolizm Icków 85