skanuj0017 (Kopiowanie)

3.3. Metody pomiaru szybkości rozpuszczania

nabiera określenie przebiegu rozpuszczania in vitro. Ponadto metoda ta

Wprawdzie ostateczna ocena dostępności biologicznej substancji leczniczej z postaci leku może być dokonana wyłącznie na podstawie badań in vivo, to jednak jako test rutynowy są one mało przydatne i zasadniczego znaczenia

służy nic tylko do oceny powtarzalności jakości produktu końcowego, ale również jako kontrola między operacyjna w czasie produkcji. Pozwala ona także scharakteryzować czystą substancję leczniczą oraz poznać wpływ substancji pomocniczych, użytych w procesie technologicznym, na szybkość rozpuszczania. Różnice w dostępności biologicznej obserwowane in yivo między 2 formulacjami, produktami czy szarżami produkcyjnymi powinny znaleźć odbicie w podobnych różnicach rejestrowanych za pomocą badań in vitro. Zmierzona in vitro szybkość rozpuszczania dostarcza ważnych informacji biofarmaccutycznych zwłaszcza wtedy, gdy dane uzyskane z badań in vitro wykażą dobrą korelację z danymi in vivo.

3

r

Ryc. 3.4. Aparaty do badania szybkości rozpuszczania wg USP XX: a — metoda łopatkowa;

1    — naczynie cylindryczne z okrągłym dnem, 2 — pokrywa, 3 — mieszadło łopatkowe umieszczone centrycznie; b — metoda wirującego koszyczka; 1 — naczynie cylindryczne,

2    — pokrywa z otworami, 3 — silnik, 4 — koszyczek zamocowany na centrycznie umieszczonym pręcie

32 Zarys biofarmacji

Wyznaczenie szybkości granicznej dla rozpuszczania czystej substancji duży do uzyskania informacji, czy dana substancja lecznicza, wskutek /l< I rozpuszczalności, może stwarzać trudności w uzyskaniu zadowalającej dostępności biologicznej. Jeżeli substancja lecznicza rozpuszcza się z prędko-

ii| graniczną większą niż 1 mg/min • cm² w zakresie pH 1—7, to na ogół mc należy obawiać się wystąpichia7aRichkolwiek trudności. Jeżeli natomiast prędkość graniczna jest mniejsza niż 0,1 mg/min • cm², to można oczekiwać /Irgo wchłaniania. Wartości 0,T~— 1 mg/min • cm* sa wartościami grani-• nymi i zaleca sie stosowanie również innych metod w celu ostatecznego u .lalenia wpływu szybkości rozpuszczania ńa~ pfg£ćś'\\^yćhłahiariia.

I est rozpuszczania wprowadzony został jako obowiązujący dla niektórych tublctck i kapsułek do farmakopei USA, brytyjskiej i Compendium Medica-nirntorum.

W ciągu ostatnich lat opracowano wiele metod i aparatów do badania •/ybkośd rozpuszczania substancji leczniczej ze stałych postaci leku. Przyrządy używane do tego rodzaju pomiarów różnią się wielkością i kształ-lr ni naczynia, objętością cieczy, w której następuje rozpuszczanie, sposobem umieszczania próbki badanej oraz sposobem pobierania próbek do analizy. Wymaga się od nich, aby możliwie wiernie naśladowały warunki panujące m vivo_y pozwalały uzyskać powtarzalne wyniki i różnicować badane preparaty.

Najczęściej stosuje się naczynia z wymuszonym ruchem cieczy za pomocą mieszadła (metoda łopatkowa, metoda wirującego koszyczka) lub jej przepływu (aparaty przepływowe). Niektóre stosowane metody pozwalają mii symulowanie procesu wchłaniania (naczynia dializacyjne, w których

mmi je się błony z tworzywa sztucznego lub membrany ciekłe).

I>u farmakopei amerykańskiej (USP) wprowadzono 2 typy aparatów miii/ metod. W metodzie łopatkowej (ryc. 3.4 a) badana tabletka znajduje m«. na dnie naczynia poniżej mieszadła łopatkowego, obracającego się / określoną szybkością. W metodzie wirującego koszyczka (ryc. 3.4 b) mlilctka jest zamknięta w jego wnętrzu. USP przewiduje ponadto wykorzy-Munic przyrządu do badania czasu rozpadu tabletek również do oceny szybkości rozpuszczania.

Odmienną zasadę działania przedstawiają aparaty przepływowe (ryc. I '•«/, b) złożone z naczynia z zapasem rozpuszczalnika, pompy (najczęściej l»i rys mitycznej) oraz komory rozpuszczania, w której znajduje się tabletka.

Konstrukcja tych aparatów może być różna. Stosowane są przyrządy t otwartym lub zamkniętym obiegiem cieczy i w tym ostatnim przypadku, podobnie jak w metodzie łopatkowej czy wirującego koszyczka, stężenie i ozpuszczonej substancji zwiększa się w czasie badania.

Naczynia z mieszadłami charakteryzują się dużą objętością cieczy i mini-m u Iną wymianą płynu.

Aparaty przepływowe mają małą komorę rozpuszczania, przez którą m/puszczalnik przepływa ze stałą szybkością.

< liecz, w której zachodzi rozpuszczanie odgrywa zasadniczą rolę, ponieważ P I skład chemiczny i szybkość przepływu lub mieszania wywiera wpływ

Uwalnianie substancji leczniczej 33

i

/•arys biofarmacji