Untitled18

190 II. Klasyczna myśl ekonomia, Malthus i Marks

190 II. Klasyczna myśl ekonomia, Malthus i Marks

do wymiany nawet w przypadku różnic w kosztach komparaty wnych. Zbadał nież wpływ ceł na te mis of tracie, wskazał, jak zmiany cen i dochodu ptowad ^ równowagi w handlu między krajami, jak też pokazał dostosowania w handlu przez jednostronne płatności transferowe między krajami. Upłynęło blisko sto lat poł^i

między.

zanim Ohlin i Keynes wnieśli ważniejsze zmiany do klasycznej teorii handlu narodowego.

J.S. Milla teoria pieniądza i nadwyżka podaży — rewizja prawa Saya

Zainteresowany atakami podejmowanymi na prawo Saya przez Malthusa Ctr mersa i Sismondiego, Mili odrzucił te krytyki w artykule zatytułowanym OftheInflua, of Cansumption on Production (O wpływie konsumpcji na produkcję). Został on napisan około 1830 r., ale opublikowany dopiero w 1844 r. w Essays on Some Unsetild Questions of Political Economy oraz w Zasadach w rozdziale XIV księgi III pod tytule,n „O nadmiarze podaży”. Mili bronił prawa Saya przeciwstawiając je argumentowi widu zwolenników teorii podkonsumpcji twierdzących, że gospodarka wyjdzie lepiej na tym gdy ludzie bogaci będą mniej oszczędzać, a więcej wydawać na nieprodukcy konsumpcję. Nikt nie dorównał jego obronie aż do XX w. Mili potwierdzał, że może występować nadwyżka podaży poszczególnych towarów podczas reakcji rynku na zmiany warunków podaży i popytu, natomiast twierdził, że jest rzeczą nielogiczną przenosić i; analizę do makroekonomii i wyciągać wnioski, że nadwyżka podaży mogłaby być stałym zjawiskiem dotyczącym ogółu towarów. W swojej obronie prawa Saya Mili rozróżniał między trzema możliwymi gospodarkami: gospodarką naturalną (barterową), gospodarU w której pieniądz jest towarem i nie istnieje kredyt, oraz gospodarką, w której istnieje pieniądz kredytowy. Wprowadzając otwarcie pieniądz do dyskusji o możliwości ogólne nadprodukcji. Mili w istotnym stopniu ulepszył argumentację stosowaną wcześniej poparcia prawa Saya przez Ricardo. Jamesa Milla i samego Saya.

klasyk

ecie

Wypowiadając te poglądy. Mili wprowadził z powrotem do sfery

Mili wykazał całkiem jasno, że w gospodarce naturalnej (barterowej) nigdy nie "¹ być niedostatku łącznego popytu, albowiem decyzja dostarczenia towarów przyj® J z góry istnienie popytu na towary. W prostej gospodarce naturalnej (barterowej), lub przedsiębiorstwo wytwarzałoby i wymieniało dobra tylko pod wpływem P^ra=^j^ posiadania innych dóbr. Na przykład, szewc będzie wytw'arzał i wymieniał swoje p ponieważ potrzebuje, między innymi, ubrania, pożywienia i opału. Jeżeli do g°^sP^c wprowadzi się pieniądz, ale jego jedyną funkcją będzie służenie jako środek wniosek ten nie ulegnie zmianie. Natomiast, jeżeli pieniądz funkcjonuje ezęścio^-^ środek przechowania wartości, to sprzedawca nie musi wrócić natychmiast na O nabywca, i pomimo że zostanie wytworzone pod dostatkiem łącznej siły ^oa^" ^.su’ zapewnienia pełnego zatrudnienia, może ona nie być wykorzystywana w bieżącym?® co może w ten sposób prowadzić do ogólnego nadmiaru podaży.    _t ^_v._z0yc!i

poglądów pomysłową analizę pieniężną Henry'ego Thorntona, przez rozwini? losic?nei teorii cykli koniunkturalnych. Mili dowiódł, że gdv do gospodarki

. kredyt- to istnieje możliwość wystąpienia ogólnego nadmiaru podaży. _vVprowad^zon^._sj_a pj_eniądza w fazach ekspansji i prosperity może pociągać za sobą sjadmi^erna kj-gdytu pod wpływem pesymizmu kół gospodarczych:

W ta> innym'

_istnieje rzeczywiście nadmiar wszystkich dóbr ponad pieniężny popyt; k‘^c ^ ^ istnieje tu niedostateczna podaż pieniądza. Z powodu nagłego unicestwienia ^s Z kredytu, nikt nie chce pozbywać się gotówki, a wielu stara się o uzykanie jej za "‘^‘iką "cen<t Dlatego prawie każdy chce sprzedać, a nudo kto chce kupić^2S.

«/ rowadzenic do gospodarki pieniądza kredytowego, według Milla, dopuszcza T ość nadwyżki ogólnej podaży, nie z powodu nadprodukcji w maltuzjańskim sensie m _nadmiaru. ale z powodu zmiany oczekiwań kół gospodarczych. Mili powiedział, ° wszelka _te„₀ r0(jzaju nadwyżka podaży będzie krótkotrwała i jak tylko w gospodarce zmienią się ceny. nastąpi pełne zatrudnienie. Czystym wynikiem omawiania przez Milla kwestii wywołanych przez prawo Saya oraz roli pieniądza w gospodarce jest odparcie ataków Malthusa na tę fundamentalną część systemu klasycznego i rozwinięcie prostej psychologicznej teorii fluktuacji cyklicznych w oparciu o wzajemne oddziaływania na siebie pieniądza kredytowego i zaufania kół gospodarczych.

Szkoła obiegu pieniężnego i szkoła bankowości

Poglądy Milla na teorię pieniądza rozwinęły się w kontekście jego epoki i były odbiciem jego metodologicznego podejścia, w którym reakcje na problemy praktyki nadawały kierunek badaniom teoretycznym, a rozwój teorii nie był pozostawiony sam sobie w oderwaniu od kwestii polityki. Ten kontekst czasowy był wydłużeniem „sporu wokół buiionizmu " i dotyczył sposobów reagowania na występujące periodycznie recesje ' załamania finansowe. ' ‘    ...

Wydłużenie sporu wokół buiionizmu jest nazywane sporem między szkołą obiegu Pieniężnego i szkołą bankowości. Szkoła obiegu pieniężnego była przedłużeniem stanowis-u lomstów i dowodziła, że mieszany standard pieniądza papierowego i złota powinien Doi' v ⁿ'^cu£^ięly^,TI regułom i funkcjonować tak jak czysty pieniądz złoty. Taka Die • ^tWierd^/ono, była jedynym sposobem zapobiegania inflacyjnemu drukowaniu ^^a' Szkoła bankowości dowodziła, że potrzebna była bardziej elastyczna polityka H§zeb V ^ ^ ^C^^u^° banki postępowały zgodnie z doktryną weksli realnych, nie glówn ^U ^ ° ^żac*^nej kontroli emisji banknotów. Ciekawe jest, że Robert Torrens. który był Kpft ^m obrońcą stanowiska antybulionistycznego, protagonistą stanowiska szkoły •j-_eo'^C1' ^s*^an‘ll po przeciwnej stronic i poparł szkołę obiegu pieniężnego.

Karelia - V P’^en'^ę^^na Milla, która pociągnęła za sobą pewną modyfikację czystej dowodzj, ^{lej tCOn}' ^ościowej, plasowała się między tymi dwiema szkołami. Mili Patio_WaI ’ ^{/e S7}-koła bankowości miała rację w normalnych czasach, gdy na rynkach liiałaby    ^'^e godził się natomiast z twierdzeniem, że doktryna weksli realnych

^Wsze zachowywać swą ważność; dowodził on, że mogą występować spckulacyj- ¹

łbideni,

1

2, s. 202.