WSP J POLN254230

556

Johnu Mackiewicz, Wyrazy mtędzyrurodowr (imćmacjonalizmy) ...

-    międzynarodowe przyrostki i przedrostki, np. poi. -izm, ros. -izm. czes. -ismus, bułg. -izm, niem. -ism, szw. -ism, ang. -ism, fr. -isme, hisz. -ismo, wl. -£s-mo, fiń. -ismi, węg. -izmus itd. (łac. -ismus, gr. -ismos);

-    międzynarodowe wyrazy, np. poi. internacjonalny, ros. internacio-nat nyj, czes. intemdcionalni., bułg. intemacionalen, niem. International, szw. internationell. ang. International, fr. International, hisz. intemacional, wł. intemazionale, fiń. intemattonaalinen, węg. intemacionalis itd. (łac. in-temationalis);

-    międzynarodowe kalki strukturalne, np. poi. wszechmogący, ros. vsemogus(ij, czes. vkmocny! vkmohouci, bułg. vsemogsc, mem. allmdchtig, szw. allsmaktig, ang. allmighty, fr. tout-puissant, hisz. omnipotente, fiń. kaikkivaltias, węg. mindenbató itd. (łac. omnipotens);

-    międzynarodowe kalki frazeologiczne, np. poi. między młotem a kowadłem, ros. meidu molotom a nakozal nej, niem. zwischen Amboss and Hammer. ang. hetween (the) hammer and (the) anvil, fr. e«fre f enclume et U martean, hisz. enrre e/ yunąuey el martillo, węg. kalapdcs es iilló kóze keriiltt ud.

Niektóre z tych elementów (przede wszystkim międzynarodowe wyrazy) wykraczają poza granice wspólnoty europejskiej i pojawiają się w takich językach, jak japoński czy turecki. Stanowią one internacjonalizmy w szerokim rozumieniu tego słowa. Jednak większość z nich to wyznaczniki określonej ligi czy tylko jej części.

W języku polskim odnaleźć można wszystkie typy międzynarodowych elementów: od morfemów słowotwórczych po związki frazeologiczne.

Do grupy międzynarodowych morfemów należą takie przyrostki, jak: -acja, -ant, -ator, -ista, -izm i takie przedrostki, jak: anty-, ekstra-, hiper-, suh-, super-, ultra-. Są to głównie morfemy pochodzenia greckiego lub łacińskiego, ale internacjonalizacji mogą podlegać również przyrostki wywodzące się z języków nowożytnych (międzynarodowy przyrostek -az jest pochodzenia francuskiego, zaś -ing pochodzenia angielskiego). O rozpowszechnieniu i sile międzynarodowych morfemów może świadczyć chociażby' to, ze łączą się również z podstawami rodzimymi (np. załog-ant, pielęgn-acja, tumiwis-izm).

Wyrazy międzynarodowe

Najbardziej rzucającą się w oczy kategorią internacjonalizmów są międzynarodowe wyrazy. Nie są one w polszczyźnie marginalną częścią słownictwa. W polskim języku ogólnym jest około dziesięciu tysięcy jednostek o międzynarodowych rdzeniach (gdyby wziąć pod uwagę również słownictwo specjalistyczne, znalazłoby się ich znacznie więcej). Stopień internacjonalizacji tych słów' jest różny. Niektóre z nich -występują we wszystkich ję-