WSP J POLN25486

NAZWY WŁASNE

EWA RZETELSKA-FELESZKO

Charakterystyka nazw własnych. - Znaczenie nazw własnych. - Gramatyka nazw własnych. - Bibliografia

Charakterystyka nazw własnych

W zbiorze wyrazów każdego języka istnieje pewna szczególna kategoria wyrazów. Są to nazwy własne. W polskiej ortografii cechą graficzną wyróżniającą nazwy własne jest duża litera początkowa, np. Anna, Warszawa. Podobnie wyróżnia je pisownia w języku francuskim, angielskim czy rosyjskim, ale już w języku niemieckim dużą literą pisane są wszystkie rzeczowniki.

Nazwy własne powstał)’ w procesie komunikowania się ludzi między sobą, w ramach konkretnych wspólnot komunikatywnych: rodziny, grupy społecznej, wspólnoty wiejskiej, regionalnej, państwowej. Już na poziomie najmniejszej wspólnoty komunikatywnej, tj. rodziny, ujawnia się potrzeba nazwania jej członków zgodnie z systemem -wzajemnych powiązań. Używane są więc określenia takie, jak ojciec, babka, siostra, ciotka, syn itd. W rodzinie wielodzietnej takie określenia, jak syn, siostra, córka, brat już nie wystarczają, trzeba indywidualnie wyróżnić np. każdego z synów: Jan, Paweł, Mateusz. Nazwy własne okazują się więc niezbędne nawet w małych wspólnotach, a ich rola ■wzrasta wraz z powiększeniem się wspólnoty'.

W dużych, rozgałęzionych -wspólnotach plemiennych nie wystarczały same imiona, potrzebne stało się bardziej dokładne nazywanie jej członków -zaczęto więc używać nazw patronimicznych (odojcowskich) tworzonych od imienia ojca lub awonimicznych (avus łac. ‘dziad’) od imienia dziada.

Stopniowo w większych wspólnotach zaczęły powstawać określenia dwuwyrazow'e (imię + nazwisko) lub trójwyrazowe (imię + nazwisko + przydomek lub imię 4- nazwisko + nazwa herbowa czy też imię + nazw'a odojcowska + nazwisko).