Zarz Ryz Finans R059

5. Pomiar ekspozycji firmy na ryzyko zmian cen na rynkach finansowych 159

Czy firma jest narażona na działanie walutowego ryzyka przeliczeniowego? Sygnałem informującym o ekspozycji firmy na ryzyko przeliczeniowe jest obecność zagranicznych podmiotów zależnych lub bezpośrednie zaangażowanie firmy w prowadzenie działalności gospodarczej za granicą.

Czy firma jest narażona na działanie walutowego ryzyka transak-cyjnego? Bilans firmy (lub noty objaśniające) zawierają czasami informacje o należnościach lub zobowiązaniach, których wartość może ulec zmianie w razie ruchu kursów walutowych. Ryzyko transakcyjne zwykle występuje wtedy, gdy istnieje różnica pomiędzy walutą przychodów a walutą rozchodów. Firmom często się zdaje, że dopóki są w stanie korygować ceny sprzedaży w sposób pozwalający niwelować niekorzystne zmiany kursów walutowych, dopóty nie są narażone na działanie walutowego ryzyka transakcyjnego. Jednak w wielu wypadkach firmy są narażone na to ryzyko dlatego, że nie są w stanie odpowiednio szybko zareagować na zachodzące zmiany. Liczne przedsiębiorstwa ogłaszają ceny wyrobów za pomocą biuletynów i katalogów. Czasami mija nawet rok, zanim przedsiębiorstwo zmieni ceny podane w tego rodzaju publikacjach. W tym okresie konkurenci mogą wejść na rynek krajowy firmy i zaoferować niższe ceny wyrobów dzięki korzystnemu dla siebie ruchowi kursów walutowych.

Czy firma jest narażona na działanie długoterminowego ryzyka walutowego? Firma może uznać, że zyski wypracowane przez jej podmioty zagraniczne powinny trafić do centrali w formie dywidendy, tantiem lub rozliczeń wewnątrzzakładowych. Transfer zysków nabiera szczególnego znaczenia w krajach, w których firma prognozuje ciągły spadek wartości lokalnej waluty. Wprawdzie przedsiębiorstwa amerykańskie zwykle stosują transakcje zabezpieczające do zabezpieczania wartości tylko tej części zysków, która została przeniesiona do centrali, jednak powinny się zastanowić, czy nie warto zabezpieczać wartości również pozostałej części zysków. Może to mieć szczególne znaczenie dla firm korzystających z bardzo dużych dźwigni finansowych i stojących w obliczu obniżenia oceny kredytowej oraz firm rozważających możliwość wykorzystania emisji akcji jako narzędzia do sfinansowania przyszłych przejęć - zarówno w kraju, jak i za granicą.

Czy firma jest narażona na działanie ryzyka zmiany stóp procentowych? Odpowiedzi należy szukać przede wszystkim wśród pozycji mówiących o zadłużeniu firmy. Jeżeli przedsiębiorstwo korzysta z długu o zmiennym oprocentowaniu, wówczas zmiany krótkoterminowych stóp procentowych spowodują zmiany w poziomie wydatków firmy. Jednak zmiany stóp procentowych prowadzą również do zmiany przepływów pieniężnych z inwestycji firmy. Ogólnie rzecz ujmując, ryzyko zmiany stóp procentowych ma znaczenie wtedy, gdy w firmie występuje tzw. luka okresu wymagalności.