516 Zarządzanie ryzykiem finansowym
zwłaszcza firmy Olimpia & York - uświadomiły pośrednikom transakcji na instrumentach pochodnych znaczenie starannej analizy kredytowej. A kiedy brytyjska Izba Lordów zadecydowała, iż władze lokalne Hammersmith & Fulham powinny odstąpić od zawartych wcześniej transakcji na instrumentach pochodnych, wszyscy uczestnicy rynku uświadomili sobie, że odmowa zapłaty może wynikać z innych przyczyn niż finansowa niezdolność uregulowania zobowiązań.
Troska o ryzyko kredytowe doprowadziła do wypracowania zależnych od ryzyka standardów adekwatności kapitałowej dla transakcji na instrumentach pochodnych, w których rolę pośredników pełnią banki komercyjne. Wymagania te zostały ustalone w lipcu 1988 r. przez Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego - tzn. przedstawicieli banków centralnych Belgii, Francji, Holandii, Japonii, Kanady, Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Wioch (czyli krajów grupy G10) oraz Luksemburga i Szwajcarii1 2. Zespól tych wymagań, zwany potocznie porozumieniem bazylejskim, wszedł ostatecznie w życie pod koniec 1992 r.
Wprowadzając w rozdziale 2 koncepcję „klocków finansowych”, rozpoczęliśmy od kontraktów forward, a następnie przeszliśmy do opcji. Aby umożliwić pewne zrozumienie zagadnień ryzyka odmowy zapłaty związanego z instrumentami pochodnymi, znów będziemy mogli posłużyć się klockami finansowymi. Ponieważ jednak czynniki determinujące ryzyko odmowy zapłaty są najbardziej widoczne w przypadku opcji, zaczniemy tym razem właśnie od nich'1.
Ryzyko odmowy zapłaty jest w przypadku opcji jednostronne. Nabywca, kiedy zapłaci za opcję, może już tylko oczekiwać ewentualnych płatności. Natomiast stroną, która musi wywiązać się z obowiązków, jest sprzedawca opcji. Aby doszło do sytuacji, w której sprzedawca opcji odmawia zapłaty, muszą być spełnione dwa warunki:
Po pierwsze, opcja musi mieć wartość wewnętrzną. W przeciwnym wypadku nabywca opcji nie będzie żądał od sprzedawcy, by wywiązał się ze swego zobowiązania.
Wymagania tc są opisane w dwóch publikacjach Banku Rozliczeń Międzynarodowych: Pro-posals for International Comergence of Capital Measurement and Capital Standards, grudzień 1987, oraz International Comergence of Capital Measurement and Capital Standards, lipiec 1988.
Przedstawiona tutaj analiza istoty ryzyka odmowy zapłaty została zaadaptowana z: Smith (1993).