200920wstep do wesela0008

3OT rwóaeziDSe D»am a :* vcz>: > wyśpi a&sk i rgo

Włodzimierza Tetmajera z Anną Mikołajczykówna z podkrakowskich Bronowie w 1890 mku. Niemal współcześnie ze ślubem Ty-3piańskżegp nascąptb małżeństwo Lucjana Rydla z siostrą Terma-jerowej Jadwig Mikołajczykówna, które zrodzi arcydzieło Wyspiańskiego — Wesele.

W 1900 reku zaczął ceż ma iarz-dramarurą tworzyć poematy związane z przeszłością i monumentami Krakowa, a często po-wstające z potrzeby komentarza poetyckiego do tworzonych równolegle projektów witraży do katedry na Wawelu. W rym roku wyszła część poematu BolesAmc śmiały i fCaaramerz Wielki. Pod tym samym ryrnłem ; o nej samej treści karton wystawił na jubileuszowej wystawie -Szrukr* Równocześnie powstawał niezwykle oryginalny utwór dramatyczny: Legion- scen dwanaście. Niestety, teatry w Krakowie i we Lwowie nie widziały możliwości wystawienia utworu na scenie. Nie były przygotowane jeszcze ani technicznie, ani w zakresie koncepcji inscenizacyjnych do realizacji utworu dramatycznego wybiegającego swą strukturą w stronę późniejszego w dziejach sztuki, europejskiej teatru ekspres jon isrycznegp. Przyjęte natomiast wkrótce do wystawienia w teatrze krakowskim (16 OT 1901 j Wesele stało się rewelacją i wysoko wyniosło sławę Wyspiańskiego. Od tego czasu zaczął się on liczyć w opinii polskiej nie tylko jako wybitny drama-'opisarz i coraz bardziej fascynujący malarz, ale już również jako „wieszcz narodowy”, kontynuator romantycznych poetów-wiesz-czów na progu nowego stulecia.

Jak jpiyby podjęciem tego rodzaju zobowiązania narodowo-spo-łecznegp srało się wkrótce — w 1903 r. — Wyzwoleme_y będące zarazem wielką dyskusją ideową i niezwykle śmiałym przedsięwzięciem teatralnym. Nie spotkało się ono jednak z rak powszechnym i opwałym uznaniem jak *dramar bronowickiej nocy” z 1901 roku. Równolegle pracuje Wyspiański nad utworami o różnorodnym charakterze i motywach. Powstaje więc dramat Bolesław śmiały, którego wystawienie w teatrze krakowskim w maju 1903 r. przy ścisłej współpracy autora jako twórcy scenografii i kostiumów oraz współreży-sera było konkretnym ujawnieniem się w Wyspiańskim rewełaeyj-

mm

negp    mmf.    «v «, kiedy śasat su- sny.

średnio wyrazie poprzez Tfos*s&toxx*wxciB /jsęr.* wwwzyw nych pełną koncepcje dzieła fiftawtnyaru^ ;gkc ^.dstewy sł* •-.w,,--. czej: realizacji sceniczne?. lDh> mirów waycznysfli i /&stfł> «wMttey-wała natomiast AćMMs?. # w pewnej; we?' części flantęipi^^ tera — w J90# K- ~ AJtropaii^ niezwyihę „seto jtófeejj necy*¹ -w katedrze wsweisktef, nx«y Zmarwyshwsrania misonwnie ożywają tam martwe posągi, cbrazy z $*bdinćw irp.. bez tfjtz&tei ..,*:*si-nych" postaci udstoch. Niezwykłe, jakby aiesamomne v-.;ęor.e?-stwo Wyspiańskiego sięga w flye& czasach «C2yfów Pbwwa® ató twórca do absorbującego go od* dawna r«aaan> powsram* fljgRi -.-joi.. kończy pisane przez długi czas jedno z najcjekawsaydi dbidt, w *r»v rym historia- współistnieje z prastarymi nuramu—t&sc &a<tpwk-> 100? której) premiera w Kace krakowskim odbędą* się ćbpfoft v rok po śmierci Wyspiańskiego a dyrekcji: Solskiego. » 3ł>. r

Niestety bowiem zarysowuje sic coraz drastyczni® n*ap:zny kon-ccasr pomiędzy gwałtownym rozpecisw sil twórczych actyay ako plastyka i zwłaszcza pcer^dramamrgą, wizjonera nowego, cryg-.-nalnegp teatru,, a opuszeaaiąeyKa go. siłami fizyanyrsc ęnsnipuiaca wciąż meulec2ainą chorobą.

Pbwstaja w tych larach liczne liryki, a głębokie przeżyć* próbie-macy ki teatru Szekspira źnaićuie wyraz w studium o> Hamita*. Nawrót do tematu cragjcznqgv spora między kmiem 3otestowem a świętym Stanisławem biskupem wyda* Mni&% swoiste dopełnienie Bolesława śmiałego Oawne— jeszcze z czasów parysktchi— zafascynowanie klasyczną Tragedia francuska maiduie juscic v przekładzie, a raczej subiektywnej parafrazie. Cyda 0;radlc^:3. Orzeczenie Homerem, skąd czerpał już rueraz—swobodnie przetwarzając—motywy do swych, dziej, przemówiło z siła w !?:&<’ie& Odysa, utworze przesyconym głęboki®' rraąismem,- wyrazem, wte*-snej Wiadomości’ Wyspiańskiego. Kończy tragedie oparci na temacie zaczerpniętymi z kronik współczesnej życia... sar ałr wcześniejsza* Kląma i: podobnie jak ram pasfiworannyitr w iroctfikr a wymiarze tragedii arayoneji mianowicie $0Śańtti Naromiasr

B & J’ 218 iWysniartsW: Wi-wl#