CCF20090831172

320    Rozum obserwujmy

[2. Zniesienie praw] Aby można było otrzymać takie dwie strony prawa, rozsądek musiałby zwrócić się do drugiego momentu charakteryzującego stosunek organiczny, mianowicie do tego, że organiczne istnienie jest czymś refleksyjnie skierowanym ku sobie. Ale byt ten jest tak całkowicie skierowany ku sobie, że nic ma tu miejsca na żadną określoność w stosunku do czegoś, co jćst inne. Bezpośredni byt zmysłowy jest bezpośrednio tożsamy z okreśłonością jako taką i dlatego wyraża sobą różnicę jakościową, np. błękit w przeciwstawieniu do czerwieni, kwas w przeciwstawieniu do 2asady itd. Natomiast byt organiczny, jako taki, który wrócił dó siebie, jest zupełnie obojętny w stosunku do tego, co inne; jego istnienie jest prostą ogólnością i nic dostarcza obserwacji żadnych trwałych różnic zmysłowych, czyli — co oznacza to samo — wskazuje, że jego istotną okreśłonością jest tylko wymiana okre-śloności istniejących. Toteż jeśli różnica taka zostaje wyrażona jako różnica istniejąca, oznacza to, że jest różnicą obojętną, tzn. wielkością (Grosse)¹. W niej ² jednak pojęcie zostaje unicestwione i znika konieczność. Ale treść i zawartość tego obojętnego bytu, wymiana zmyslo'wych określeń ujęta w prostej mezłożonośd określenia, organicznego, wyraża wówczas zarazem to, że treść ta właśnie nie posiada określenia właściwości

bezpośredniej ³ i że jakość sprowadza się tu wyłącznie do wielkości, jak to już widzieliśmy wyżej.

Chociaż moment przedmiotowy, ujmowanyjako okre- i śloność organiczna, zawiera w sobie samym pojęcie ⁴ ; . i różni się przez to¹ od tego, co istnieje dla rozsądku, który ; przy ujmowaniu treści swoich praw' zachowuje się w spo- i sób czysto postrzegający, to mimo wszystko to ujmo- i³ wanie odbywa się według zasady i sposobu rozsądku li \ tylko postrzegającego, a to dlatego, że to, co zostaje ujęte, użyte zostaje w charakterze momentów prawa. To, co zostaje ujęte, otrzymuje bowiem dzięki temu postać tnyałej określoności, formę właściwości bezpośredniej, czyli statycznego zjawiska, i zostaje wchłonięte przez określenie ilościowi, a jego natura pojęciowa zostaje przytłumiona. — W ten sposób zamiana czegoś, co jest tylko postrzegane, na coś, co jest refleksyjnie skierowane ku sobie, zamiana określoności czysto zmysłowej na organiczną, traci znowu swoją wartość, a dzieje się tak dlatego, że rozsądek nic doprowadził jeszcze do zniesienia ustanawiania praw\

Aby podać dla porównania kilka przykładów tej zamiany, zauważmy, że to, co dla postrzeżenia jest zwierzęciem o silnych muskułach, jest jako organizm zwierzęcy określane jako organizm o wielkiej pobudliwości; to, co dla postrzeżenia jest stanem wielkiej słabości, określane jest j ako stan wielkiej wrażliwości, albo — jeśli kto woli — jako afekcja anormalna (ifinormale Ąffektion), jej potencjacja (Po-tenzierung) —- słowa, które zamiast treść zmysłową '

1

Jakość to bezpośrednia określoność bytu, ilość Kaś to określoność, która stała się dla bytu obojętną (Logik, t. I, str. 177). Jeśli istotną okreśłonością bytu organicznego jako skierowanego refleksją ku sobie jest tylko wymiana określoność!, to różnica tych określoność! okazuje się różnicą obojętną, czymś, co nie dostarcza obserwacji trwałych różnic jakościowych (zmysłowych) i jako taka jest ilością, a ściślej pewną określoną ilolcią-wielkością.

2

W obojętnej różnicy.

3

Bezpośrednia właściwość to jakość.

4

Jest pojęciem istniejącym w odróżnieniu od pojęcia czegoś (pojęcia rozsądkowego), które mamy tak „jak ma się ubranie, kolor skóry oraz inne własności zewnętrzne" {Logik, t. II, str. aai).