roz6b

Rozdział 6. Stosowanie prawa cywilnego 47

6.3. Przepisy prawa cywilnego

-rzepis prawa to pewna reguła zachowania, zawarta w jednostce redakcyjnej aktu trawnego (artykule, paragrafie) lub części tej jednostki '. Przepisy prawa cywilnego mogą mieć charakter względnie lub bezwzględnie obowiązujących, przy czym zasadnicza ich część należy do tej pierwszej kategorii. Reguły postępowania zawarte -,sr przepisach względnie obowiązujących mogą być uchylane lub modyfikowane wclą stron. Taki charakter przepisów pozwala na zrealizowanie zasady autonomii we Ii stron. Przepisy bezwzględnie obowiązujące to takie, których stosowania stro-z" nie mogą wyłączyć swoją wolą. Charakter taki będą miały przede wszystkim z rzepisy prawa rzeczowego. Niektóre przepisy mogą mieć charakter jednostronnie bezwzględnie obowiązujących, to znaczy takich, których treść może być mody-żkowana ale tylko w określonym kierunku, zazwyczaj na korzyść jednej ze stron. Przykładowo, przepisów o odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady nie można wyłączyć ani ograniczyć w stosunku do konsumenta. Można natomiast rozszerzyć zzfares jej stosowania (art. 558 § 2 KC).

Przepisy odsyłające wskazują inne przepisy, w których określone są skutki prawne zachowania jego adresatów. Przyczyną ich stosowania jest racjonalna technika izislacyjna - skoro do skutki prawne rozmaitych zachowań będą takie same lub dobne, nie ma potrzeby powielania przepisów o identycznym brzmieniu i sztucz-

-    ego zwiększania objętości aktu prawnego⁶. Przepisami blankietowymi nazywamy : rzepisy ustalające ujemne skutki naruszania ogólnie wymienionych zasad prawa.

Przepisy ogólne ustalają pewną regułę postępowania dla danej kategorii stosun-w prawnych, zaś przepisy szczególne wskazują wyjątki od tej reguły. Przykładowo

-    zrzepisów o nabyciu rzeczy ruchomej od nieuprawnionego (art. 169 § 1 KC) nie stosuje się do przedmiotów nabytych na licytacji publicznej (art. 169 § 2 KC).

Szczególną rolę pełnią tzw. klauzule generalne, to jest przepisy zawierające r-TOty niedookreślone, odwołujące się do ocen moralnych lub innych cech spo-rznie uznanych i nakazujące uwzględnienie tych ocen lub cech przy ustalaniu

.....mu faktycznego i jego prawnych konsekwencji''. Do kryteriów moralnych odsyła

r r klauzula zasad współżycia społecznego lub dobrych obyczajów (oba pojęci. są używane zamiennie) dopuszczająca ocenę danego stanu faktycznego przez ?rvzmat wartości powszechnie uznawanych w społeczeństwie. Treść zasad będzie

Akceptuję stanowisko J. Nowackiego i Z. Tobora, że nie ma merytorycznego uzasadnienia :»c: żnianie „przepisów” i „norm.,” Por. J. Nowacki, Z. Tobor, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 1 -^c3,s. 50-51.

^: Ibidem, s 41.

¹ Zob. Z. Radwański, M. Zieliński, Normy i przepisy prawa cywilnego, (w:) M. Safjan (red.), Ars. 335.