0510

XI. 4. 5.

CYMBARKA (m. ERNEST ZELAZNY); EUFEMIA.

497

króla do rychłego powrotu do stolicy: tutaj nastąpiło wnet porozumienie w obu kwestyach, i ślub Cymbarki odbył się na krótko przed popielcem (t. j. przed 17 lutegoj 1412 r.^x) Z opowieścią tą zgadza się też itinerarz Ernesta; jeszcze 7 grudnia 1411 r. jest on w Gracu, a już 24 lutego 1412 r. napowrót w Neustadt ²). Pod datą 1412 r. zapisuje też wiadomość o zaślubinach Contin. Claustroneob. V³). Już list sołtysa z Barcian z 19 kwietnia 1418 r. D stwierdza, że Ernest ma za żonę siostrzenicę króla polskiego, a w dokumencie z 17 maja 1410 r. ■') sama Cymbarka poświadcza się jako jego żona i matka jego syna. Kron. Arnpecka ' • i Chroń. Stams. ⁷) podają, jakoby pierwsza żona Ernesta, Małgorzata szczecińska, zmarła dopiero r. 1422; zaślubiny Cymbarki należałoby zatem uważać za wypadek od tej daty późniejszy; wszakże wniosek ten nie dałby się utrzymać, nie tylko ze względu na przytoczone poprzednio, wcześniejsze świadectwa dokumentowe, ale także i z tego powodu, że poślubiwszy Cymbarkę po roku 1422, a zmarłszy już r. 1424, nie byłby się mógł Ernest doczekać z niej dziewięciorga potomstwa; skądinąd wiadomo zresztą, że Małgorzata zmarła już r. 14I0⁸).

Datę zgonu Cymbarki zapisuje Kron. Arnpecka³), Chroń. Stams.¹⁰) i Nekr. Ruń. ⁿ) pod r. 1429. Dwa ostatnie źródła podają zarazem datę dzienną tego wypadku, pierwsze 29 września (in die S. Michaelis), drugie 28 września (an sand Michelsabendj. Jakkolwiek i Nekr. Lilienf.¹²) zapisuje śmierć pod datą 29 września, to jednak na pierwszeństwo zasługuje przekaz Nekr. Ruń., albowiem w Runie (Reun) została Cymbarka obok męża pochowaną ¹³), i dlatego informacya tamtejszego nekrologu uważaną być musi za najbardziej wiarogodną.

Ernest Żelazny.

Syn Leopolda III, ks. austryackiego, arcyksiążę Styryi, Karyntyi i Krainy, urodzony r. 1877, zmarł 10 czerwca 1424 r. Żonaty przedtem z Małgorzatą, córką Bogusława V (VIII. 7.), ks. szczecińskiego^{1 2}).

5. Eufemia.

Tego imienia córkę Ziemowita IV i Aleksandry wspomina Długosz dwukrotnie; raz podaje o niej¹⁵). że była żoną Bolesława, księcia cieszyńskiego, innym razem ¹⁶), że ją poślubił Wacław, książę cieszyński. Ta sprzeczność stała się powodem wielkiego zamieszania w dawniejszej literaturze historycznej. Przyjmowano mianowicie¹⁷), że jest tu właściwie mowa o dwu różnych córkach Ziemowita IV, poślubionych przez dwu książąt cieszyńskich, Wacława I i Bolesława II, synów Bolesława I; ponieważ zaś skądinąd było wiadomo, że żona Bolesława II nazywała się Anną, przeto twierdzono, że żoną Wacława I była niniejsza Eufemia (Ofka), a żoną Bolesława II Anna, inna córka Ziemowita (XI. 11.). Twierdzenia te są bezzasadne już chociażby z tego względu, że ślub Wacława I odbył się dopiero 1438 r., a ślub Bolesława II 1448 r., a więc w czasie stosunkowo już za późnym, ażeby można myśleć o ślubie córki Ziemowita IV; co większa, z innych źródeł wynika niewątpliwie, że Anna, żona Bolesława II, była córką Iwana, kniazia bielskiego, a Wacław I żonaty był z Elżbietą, córką Fryderyka brandenburskiego¹³). Z tego powodu przyjąć należy, że Długosz w jedrnm z przywiedzionych poprzednio ustępów popełnił omyłkę co do imienia męża Eufemii, mając zresztą w obu wypadkach tę samą osobę na myśli, a ponieważ o Wacławie wspomina tylko okolicznościowo, natomiast o małżeństwie

63

1

O politycznein tle tego związku por. Caro, Gesch. Pol. III. 375. 376. Kozłowski, Dzieje Mazow. 223 mylnie twierdzi, jakoby Długosz podawał datę zaślubin 13 lutego 1412 r. — 2) Lichnowsky, Gesch. d. Haus. Ilabsb. V. reg. nr. 1248. 1280. — 3) Mon. Germ. SS. IX. 738. — 4) Prochaska, Cod. epist. Vitol. nr. 541. — 5) Lichnowsky, Gesch. d. Haus. Habsb. V. reg. nr. 1620. — 6) Pez, Script. rer. Austr. I. 1291. — 7) Ibid. II. 460. — 8) K1 e m p i n - B ii 1 o w, Stammtafeln z. Gesch. d. pomra. rug. Fiirstenh. tabl. 3: Cohn, Stammtafeln tabl. 32. — 9) Pez, Script. rer. Austr. I. 1291. — 10) Ibid. II. 460. —

2

Chmel, Gesch. Kais. Friedr. IV. I. 576. — 12) Font. rer. Austr. B. XLI. 152. — 13) Por. Pez, Script. rer. Austr. II. 380 w związku z Nekr. Lilienf. Font. rer. Austr. B. XLI. 152. — 14) Cohn, Stammtafeln tabl. 32. Ze z różnych dat dziennych śmierci Ernesta, podawanych przez źródła austryackie, data 10 czerwca, przekazana przez Nekr. św. Lambr. (Font. rer. Austr. B. XXIX. 133) i Geneal. Ilabsb. (Mitth. d. Inst. f. oesterr. Gesch. XIV. 123) jedynie jest usprawiedliwioną, wynika z dokumentu byłego kuchmistrza Ernesta. Ulryka Wiirffla z r. 1424 (Lichnowsky, Gesch. d. Haus. Habsb. V. reg. nr. 2220). — 15) Hist. Pol. IV. 344. — 16) Ibid. IV. 346. — 17) Iliibner, Geneal. Tabeli. I. tabl. 94 i 103, za nim Gołębiowski, Dzieje Pol. I. str. XX i Przeździecki, Życie dom. Jadw. i Jag., Bibl. Warsz. 1854, II. 539. — 18) Grotefend, Stammtafeln VIII. nr. 1. 4; Wolff, Kniaziowie litew. ruscy 17.

Balzer, Genealogia Piastów.