94296301

FIZYOLOGIA PRZEWODU POKAKMOWEGO 247

odbywać pod ciśnieniem, które przewyższa ciśnienie krwi o kilkadziesiąt mm. (do 100).

2.    Drażnienie struny bębenkowej powoduje wydzielanie śliny także z gruczołu, który całkowicie pozbawiony jest dopływu krwi.

3.    Drażniąc strunę bębenkową, możemy wywołać wydzielanie śliny na głowie odciętej od tułowia.

4.    Mimo, że podczas drażnienia struny bębenkowej rozszerzają się naczynia, gruczoł po długotrwałem wydzielaniu zmniejsza się tak co do objętości, jak i pod względem ciężaru w porównaniu z gruczołem niedrażnionym. Atropina znosi wydzielanie, jakkolwiek nie wpływa wcale na nerwy naczyniowe.

5.    Drażnienie nerwów nie tylko powoduje wydzielanie się składników już gotowych, ale powoduje ich wzrost kosztem krwi: ilość azotu w gruczole drażnionym -}- ilość azotu w ślinie wydzielonej, jest z reguły większą, niż ilość azotu w gruczole niedrażnionym (P a w ł o w).

6.    Gdy się drażni nerwy prądem o różnej sile lub częstości w tym samym czasie zwiększa się nie tylko bezwzględna ilość śliny ale i procentowa zawartość składników głównie popiół.

7.    Gdy między dwa słabe podrażnienia wprowadzamy jedno silne, procentowa zawartość organicznych składników przy ostat-niem podrażnieniu wzrasta.

W warunkach normalnych wydzielanie śliny następuje jako odruch z jamy ust. Już od dawna było wiadomo, że charaŁ ter wydzielającej się śliny wskutek tego odruchu zmienia się w zależności od czynników, działających na błonę śluzową. Badania, przeprowadzone systematycznie w ostatnich latach przez Pawłowa nad psami, spostrzeżenia te w zupełności potwierdziły. W doświadczeniach tych Pawłów i jego uczniowie przedewszystkiem badali wpływ substancyi pokarmowych. W krótkości wyniki tych doświadczeń można skreślić w sposób następujący.

Im bardziej stały i suchy pokarm podajemy zwierzęciu, tern więcej otrzymujemy śliny ze wszystkich gruczołów. Wyjątek stanowi mleko, które pomimo że jest płynem również powoduje wydzielanie się śliny, działa ono jednakże głównie na gruczoły śluzowe.

Substancye niepokarmowe n. p. kwasy, sole, soda wywołują również wydzielanie się śliny, lecz ubogiej w mucynę. Z przyusz-nego zaś bogate w białko.

Rozczyn soli fizyologicznej nie wywołuje żadnego wydzielania.