94292301

FIZYOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO 307

knięte; wpust otwiera się tylko w czasie połykania, albo podczas wymiotów lub odbijania, odźwiernik zaś czasowo dla przepuszczenia treści żołądka do dwunastnicy.

Ruchy odźwiernika. Ruchy faliste części odźwiernikowej, dopóki zwieracz odźwiernika jest zamknięty, nie są w stanie ani odrobiny treści żołądka przepchać do jelita, a ich zadaniem jest tylko dokładne mieszanie tej części pokarmu, która się tu znajduje, z sokiem żołądkowym, ułatwienie więc czynności trawienia.

Ale od początku wypełnienia żołądka otwiera się od czasu do czasu przez zwolnienie zwieracza odźwiernik, z początku w rzadkich odstępach, później coraz częściej, i wtedy przy równoczesnym skurczu ściany jamy odźwiernikowej pewna część treści żołądka przechodzi do dwunastnicy. To otwieranie się odźwiernika odbywa się na drodze odruchu i posiada znakomity a automatyczny regulator, którego urządzenie jest przedziwnie i dokładnie dostosowane do czynności trawienia żołądka i jelita. Jak bowiem wykazały badania Hirscha, Pawłowa ii., podniety, zarówno wvw<dujące zamknięcie odźwiernika, jak i te, które powodują jego otwarcie, działać mogą albo od strony żołądka, albo od strony dwunastnicy i są natury chemicznej mechanicznej lub termicznej; najenergiczniej zaś działają podniety chemiczne. Od strony żołądka podnietą do otwarcia się odźwiernika jest silna kwasota i płynna konsys-tencya treści pokarmowej, od strony dwunastntcy otwarcie odźwiernika powoduje przedewszystkiem obecność zasad, gdy przeciwnie dostanie się kwasu albo tłuszczu do dwunastnicy, lub zwiększenie ciśnienia mechanicznego w dwunastnicy powoduje skurcz odźwiernika. j    Cały więc bieg czynności odźwiernika należy sobie przedsta

wić w ten sposób: kwaśna treść żołądka jako podnieta po stronie ) żołądka hamuje skurcz toniczny zwieracza odźwiernika, który się | otwiera, a pod wpływem skurczu mięsni żołądka miazga pokarmowa dostaje się do dwunastnicy. Dostawszy się tu, miazga pokarmowa kwaśna powoduje znowu (jako podnieta od strony dwunastnicy) toniczny skurcz odźwiernika i dopóki kwas ten nie zostanie zobojętniony przez alkaliczny sok trzustkowy, przez żółć i sok jeli-

(towy, ponowna relaksacya odźwiernika jest niemożebna. Stąd to pochodzi, że otwieranie się odźwiernika jest rytmiczne i że różne pokarmy, zależnie od swojego składu i od wpływu swego na wydzielanie soku żołądkowego, wywierają też rozmaity wpływ na zwieracz odźwiernika.

20*