Magazyn6
7501

467

BLANQUI AUGUSTĘ

matematyka i astronomja. Namiętnością jego była jednak polityka. Zarabiał na życie lekcjami i brał udział w prasie skrajnie opozycyjnej, a w gruncie rzeczy rewolucyjnej.

Ideałem B.’ego był właściwie komunizm, którego zresztą nie formułował dokładnie w swych pismach, uważając to za zbędne, ponieważ sądził, że na długo przed jego urzeczywistnieniem będzie koniecznem zdobycie władzy politycznej zapomocą dobrze zorganizowanego, złożonego z ludzi dzielnych i wytrawnych, spisku rewolucyjnego. To też całe jego życie wypełnione było przez organizowanie ciągle nowych spisków, których nie zaniechał nawet w więzieniach, o ile nadawała się po temu sposobność. Cechowała go też odwaga i bezgraniczne oddanie się ukochanej przez niego sprawie. Sądził on, że spisek dobrze zorganizowany można zawsze przeprowadzić.

Panowanie Ludwika Filipa sprawiło zawód nietylko skrajnym żywiołom, myślącym o całkowitej reorganizacji społeczeństwa, nietylko zdecydowanym republikanom, ale nawet zwykłym demokratom, oburzonym na to, że wysoki cenzus wyborczy do Izby Deputowanych uniemożliwiał faktycznie wpływ ich na bieg spraw publicznych. To też całe prawie panowanie tego monarchy wypełnione było przez spiski, zwłaszcza do r. 1840, w których B. pierwszorzędną, a właściwie naczelną odgrywał rolę.

Wypuszczony na wolność po obaleniu monarchji lipcowej przez rewolucję 1848 r. — B. wystąpił na szerszą arenę publiczną, zgrupował koło siebie szereg zwolenników 1 zaczął silnie oddziaływać na masy, chcąc zapewnić żywiołom rewolucyjnym wpływ decydujący i władzę. Okoliczność ta przeraziła żywioły zachowawcze w rządzie republiki. Postanowiono więc jeżeli nie zniweczyć, to osłabić wpływ niebezpiecznego rewolucjonisty. Ogłoszono mniemane zeznanie B.’ego, złożone jakoby przez niego podczas śledztwa z przed lat kilku, które miało go zdyskredytować. Wywołało to oczywiście sensację w pewnych kołach i poróżniło go z niektórymi działaczami, a prze-dewszystkiem z dawnym jego towarzyszem w akcji spiskowej Barbes’em. Jednakże B. odparł niesłuszne te zarzuty i w dalszym ciągu nie przestawał działać. Po krwawych wypadkach czerwcowych znowu został uwięziony. Na szerszą arenę działalności wystąpił po upadku cesarstwa, jako gorący patrjota domagający się walki z Niemcami do upadłego, aż do ich usunięcia z ziemi francuskiej. Popadł przez to w konflikt z rządem obrony narodowej i postanowił obalić go zapomocą spisku, który jednak upadł po kilku godzinach walki ulicznej w Paryżu. B. wyjechał na prowincję, wkrótce został aresztowany i wyrokiem sądu wojennego skazany dn. 6 lutego 1871 r. na karę śmierci, co było tern dziwniejsze, że po upadku wzmiankowanego spisku w stolicy władze zwycięskie zgodziły się na kompromis, polegający na tern, że wypadek ten karnych skutków mieć nie będzie. Jednakże pomimo tego wyroku B. nie został stracony z powodu skomplikowanych okoliczności, w których rozbiór nie mogę tu wchodzić. Pomimo różnych starań, zatrzymano go jednak w więzieniu, w którem przesiedział aż do 10 czerwca 1879 ^r-> uwolniony dekretem Prezydenta Repnubliki. Niedługo cieszył się już wolnością — umarł dnia 1 stycznia 1881 r.

Po opuszczeniu więzienia był bardzo popularny w szerokich kołach społeczeństwa, a nawet uwielbiany wśród żywiołów skrajnych. Wznowił też swoją działalność: uczęszczał na zebrania, zaczął wydawać dziennik p. t.: „Ni Dieu ni Maitre". Demokratyczny nastrój III Republiki oparty na powszechnem prawie głosowania ceniony był przez B., to też nie myślał on narazie o tworzeniu nowych spisków, sądząc, że przy szerokich wolnościach obywatelskich można drogą oświaty, propagandy i organizacji przeprowadzić rozległe reformy socjalne. Nie wyrzekał się jednak akcji rewolucyjnej w tym wypadku, gdyby żywioły wsteczne zechciały uniemożliwić w ten, czy inny sposób przeprowadzenie niezbędnych przeobrażeń społecznych.

B. pisał niewiele. Prace jego zgrupowane są w wydaniu p. t. „Critiąue Sociale". Poza tym zbiorem jest ciekawa praca filo-zoficzno-astronomiczna Blanqui’ego p. t. ,,L’Eternite par les Astres", wydana w r. 1872. Rozprawy jego polityczno-społeczne nie zawierają nic oryginalnego.

Literatura: Gsffroy Gtiatauu UEnfermł. Paris 1897.— To samo w polskiem wydaniu p. I. Więzień. — Limanowski B.: Historja ruchu społecznego w XIX wieku. Lwów 1890. — Louis Paul: Histoire du socialittme m France. Paris 1926. — Ralea MicheU Uidie de Fćvolution dam les doctrines socia-lisłes. Paris 1923. — Zecacs Alczandre: Augustę Blangui. Paris 1920.

Ludwik Kulczycki.

30*