Magazyn6
8701

779

CZAS PRACY

nie 48 godzinnego tygodnia pracy. Ustawa polska, podobnie jak wszystkie analogiczne ustawy w innych krajach, ustanawia możność odchyleń od najwyższej normy c. p., od zajady odpoczynku niedzielnego oraz od zakazu pracy nocnej. Odchylenia te mogą być stosowane — na mocy specjalnych rozporządzeń, poza rzemiosłami na wsi i w miasteczkach, dla robót, poprzedzających lub uzupełniających produkcję, dla robót, mających na celu pilnowanie materjałów, lub zakładów pracy. Na podstawie tych przepisów wydano rozporządzenia wykonawcze, mające w przeciwstawieniu do wymienionych wyżej rozporządzeń w hutnictwie o charakterze przejściowym, cechę trwałości. W zakładach, w których praca jest uzależniona od pory roku i warunków atmosferycznych, może nastąpić przedłużenie c. p. w poszczególne dni tygodnia (do 10 godzin) w ramach najwyższej 48 godzinnej normy tygodniowej. Nadto może być przedłużony c. p. na okres przejściowy w razie żywiołowych wydarzeń, w razie „szczególnie udowodnionych potrzeb zakładu pracy“, (najwyżej 120 godzin na rok) i w wypadkach, spowodowanych „koniecznością narodową". W zakładach pracy, w których c. p. trwał krócej, niż 48 godzin, dopuszczalne jest odrobienie nieprzepracowanyrh godzin w następnych 3 tygodniach pod warunkiem, iż c. p. na dobę nie będzie przekraczać 9 godzin, a liczba godzin pracy w okresie 4-tygodniowym, 192 godziny. Praca nadliczbowa winna być opłacana według norm wyższych, niż praca w godzinach zwykłych. Zgodnie z ustawą z dn. 18. XII. 1919 r. winna była wynosić za pierwsze dwie godziny co najmniej o 50%, wykonywana zaś w godzinach nadliczbowych ponad 2 godziny, oraz w niedzielę lub w nocy co najmniej o 100% wyżej, niż praca w godzinach zwykłych. Nowa ustawa redukuje tę zapłatę o połowę. Ustawa polska zawiera zakaz pracy nocnej oraz zasadę odpoczynku w niedziele i w dni świąteczne. Pracę nocną kobiet i młodocianych normuje ustawa z dn. 2. VII. 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet (D. U. R. P. Nr. 65, poz. 636). Wykaz dni świątecznych zawiera ust. z dn. 18. III. 1925 r. (D. U. R. P. Ni. 34, poz. 234). Zasada odpoczynku tygodniowego została przez nową ustawę o c. p., w porównaniu z ust. z dn. 18. XII. 1919 r., wzmocniona. Pracownik winien otrzymywać obecnie 1 dzień na tydzień wolny od pracy nawet wówczas, jeżeli w niedzielę pracuje nie dłużej, niż 3 gudziny W sposób odmienny, niż dotychczas, ustalone są przerwy odpoczynkowe podczas dnia pracy. W myśl ustawy z dn. 18. XII. 1919 r. po każdych 6 godzinach pracy winna nastąpić przerwa co najmniej 1-godzinna. Przepis ten mało elastyczny — wywoływał znaczne trudności w praktyce. Ustawa obecna przewiduje możność uzyskania zezwoleń na skracanie lub kasowanie przerwy jednogodzinnej.

VI. Konwencje międzynarodowe.

1. 0 czasie pracy, a) O ośmiogodzinnym dniu pracy. W okresie przed wojną światową doszła do skutku w zakresie c. p. jedna tylko konwencja międzynarodowa, uchwalona w Bernie w roku 1906. Konwencja ta dotyczyła zakazu pracy nocnej kobiet w ciągu nieprzerwanych II godzin w przedsiębiorstwach przemysłowych, zatrudniających co najmniej 10 kobiet. Zasada unormowania c. p. ogółu robotników w drodze międzynarodowej otrzymała realne podłoże do piero po wojnie światowej. Traktat Wersalski uświęcił zasadę 8 godzinnego dnia pracy, uznając w art. 427, że... „przyjęcie 8 godzinnego dnia lub 48 godzinnego tygodnia pracy należy do metod i zasad szczególnie pilnych i ważnych". W ten sposób wszystkie państwa, które podpisały Traktat Wersalski, wyraziły zgodę na uznanie tej zasady jako słusznej, a zarazem i na konieczność wprowadzenia jej w życie. W związku z tem postanowieniem Traktatu pierwsza Międzynarodowa Konfere.icja Pracy, która odbyła się w roku 1919 w Waszyngtonie, rozpatrywała: projekt konwencji, zmierzającej do ograniczenia do 8 godzin dziennie i 48 godzin tygodniowo ilości godzin pracy w zakładach przemysłowych. Na tejże konferencji konwencję tę uchwalono. Główne jej zasady są następujące: 48 godzinny tydzień pracy w zakładach przemysłowych, pozostawiając określenie terminu „przemysł" poszczególnym krajom. Możność odchyleń od zasady 48 godzinnego tygodnia zarówno stałych, jak i przejściowych. Możność rozłożenia 48 godzinnego tygodnia pracy tak, by w poszczególne dni praca mogła wynosić więcej, niż 8 godzin, najwyżej jednak 9, oraz 25%-owy dodatek za godziny nadliczbowe. O ile uchwalenie tej konwencji odbyło się szybko, o tyle ratyfikacja jej, napotkała na opór bardzo znacz-