777
CZAS PRACY
obniżenia dotychczasowych płac. Rok 1934 charakterystyczny jest w Italji jako okres zastosowywania 4° godzinnego tygodnia pracy. D. 11. XI. 1934 r. zawarto układ między konfederacjami faszystowskiemi pracodawców i robotników, na mocy którego wprowadzono 40 godzinny tydzień pracy w przemyśle. Układ ten miał trwać początkowo do 16. IV. 1935 roku, lecz wskutek pomyślnych wyników, postanowiono utrzymać go na stałe. Dla ruchu ciągłego podwyższono tę normę do 42 godzin na tydzień. Ustalanie sposobów obliczania godzin pracy dziennej dla poszczególnych zakładów pracy, oznaczanie wyjątków, pozostawiono odpowiednim federacjom zawodowym. Rozporządzenie królewskie z dnia 20 maja 1935 r. ustanawia dla wszystkich osób, zatrudnionych w przedsiębiorstwach wolne popołudnie od pracy w soboty najpóźniej od i-ej godziny począwszy. Wyjątki od tej zasady mogą nastąpić w drodze umów, które po wyrażeniu zgody sekretarza partji faszystowskiej, wymagają zatwierdzenia urzędowego.
8. Wielka Brytanja. C. p. dorosłych robotników męskich nie jest w W. Brytanji unormowany ustawowo, z wyjątkiem górnictwa i niektórych gałęzi przemysłu, szkodliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia. C. p. kobiet i młodocianych regulowany jest poza wyżej wspomnianemi ustawami, ustawą z dn. 23. XII. 1920 roku o pracy kobiet, młodocianych i dzieci w górnictwie. W przeciwstawieniu do całości gospodarstwa, c. p. w przemyśle węglowym normowany jest ustawowo nader szczegółowo, począwszy od roku 1887 poprzez ustawy z lat 1894, 1900, 1908, 1911, 1914, 1919, 192Ć, 1930. Ustawa z roku 1908 ustanowiła 8 godzinny dzień pracy w górnictwie, zezwalając na przedłużenie dnia pracy o 1 godzinę w ciągu 60 dni. Ustawa obowiązująca od dn. 1. XII. 1930 r. wprowadza 71/, godzinny c. p. dziennej. W praktyce c. p. wynosi pod ziemią — zależnie od okręgów — od 30 godzin 15 do 36 godzin 45 minut. Na powierzchni od 40 do 49 godzin 30 minut. W. Brytanja ma tedy w porównaniu z państwami kontynentalnemi najniższe normy c. p. w górnictwie. C. p. w innych gałęziach przemysłu unormowany jest wyłącznie na podstawie umów zbiorowych. Naogół istnieje 48 godzinny tydzień roboczy, w wielu gałęziach przemysłu robotnicy pracują znacznie krócej. W przeciwstawieniu do wielu innych państw, sprawa c. p. — z wyjątkiem górnictwa — nie odegrała tutaj po wojnie światowej większej roli w polityce społecznej kraju. Skrócenie c. p. do 40 godzin na tydzień rozpatrywane jest w ścisłym związku z bezwarunkowem utrzymaniem płacy dotychczasowej.
Ustawą z dn. 31. III. 1840 r. wprowadzono dla przedsiębiorstw państwowych 10, zaś ustawą z r. 1868 — 8 godzinny dzień pracy. Te ustawy związkowe nie znalazły oddźwięku w poszczególnych stanach, gdzie c. p. normowany jest, podobnie jak w W. Brytanji, na podstawie umów. W stosunku do kobiet, dzieci i robotników młodocianych istnieją ustawy poszczególnych stanów. Próby stworzenia ogólnozwiązkowej ochrony pracy kobiet i młodocianych nie powiodły się. Za każdym razem sądy orzekały, że ustawy takie są sprzeczne z konstytucją. Zakaz pracy nocnej dzieci i młodocianych ustanowiony jest ustawowo w 42 stanach, zakaz pracy nocnej kobiet tylko w 13 stanach. C. p. dziennej kobiet unormowany jest w 43 stanach, tylko 4 stany posiadają 48 godzinny tydzień pracy w przemyśle. W innych stanach obowiązuje wyższy, niż 48 godzinny tydzień pracy. Od roku 1916 istnieje ustawowy 8 godzinny dzień pracy dla pracowników kolejowych, wprowadzony na mocy ustawy związkowej z dnia 5. XI. 1916 roku (Adamson Act). W tymże roku wprowadzono 8 godzinny dzień pracy na podstawie umowy zbiorowej we wszystkich kopalniach antracytu. W drugim dziesiątku lat obecnego stulecia 8 godzinny dzień pracy rozpowszechniony był nadto w wielu innych gałęziach przemysłu. (Budowlany, graficzny, meblowy). Po wojnie światowej c. p. w Stanach Zjednoczonych był w porównaniu z państwami europjejskiemi o wiele krótszy, a w latach ostatnich — w związku z kryzysem — Stany te stały się pionierem 40 godzinnego tygodnia pracy. W połowie 1934 r. około 95% ogółu zatrudnionych robotników objętych było kodeksami pracy, wprowadzającemi 40 godzin pracy na tydzień. Z zestawienia cyfrowego, obejmującego 1 200 zakładów w 25 ważniejszych