Magazyn6x101

777

IZBY PRACY

Izby Przemysłowe, Izby Handlowe są jed-nostronnem przedstawicielstwem przedsiębiorców, zaś Rady Gojpodarcze miały być przedstawicielstwem ogólnem, w którem interesy grupy ustępują miejsca celowi wspólnemu, jakim jest rozwój produkcji. Zarówno Rady Robotnicze, jak i Rady Gospodarcze posiadać miały organizację wielostopniową. Najniższym szczeblem Rady Robotniczej jest Rada Zakładowa. Wyższy zkolei stopień tworzą Rady Okręgowe oraz Państwowa Rada Robotnicza. Rady Gospodarcze są dwustopniowe: Okręgowa Rada Gospodarcza oraz Państwowa Rada Gospodarcza, posiadająca charakter instytucji opinjodawczej, jednakże z prawem inicjatywy ustawodawczej w zakresie spraw gospodarczych i społecznych. Przepis ten wykonano częściowo. Urzeczywistni.no jedynie Rady Zakładowe ustawą z dnia 4. II. 1920 roku oraz wprowadzono w życie Tymczasową Państwową Radę Gospodarczą, nie mającą zresztą organizacyjnego związku z Radami Zakładowemi. Z chwilą wprowadzenia ustroju narodowo-socjalistycznego instytucje te żywot swój zakończyły. Ustawa z dnia 20. I. 1934 r. o organizacji pracy narodowej, będąca wyrazem idei przywództwa w organizacji społeczno-gospodarczej, wprowadziła w miejsce obieralnych Rad Zakładowych „powierników pracy", zaś

0    sprawach, obejmujących większe tereny, decydują władze państwowe. Również i we Włoszech z chwilą wprowadzenia ustroju faszystowskiego reprezentację interesów pracy powierzono instytucjom, włączonym do ogólnego państwowego ustroju korpora-cyjnego.

W Austrji wprowadzono na mocy ustawy już w roku 1920 nowe robotnicze prawno-publiczne instytucje przedstawicielskie. Są to Izby Robotnicze. Członkowie izb wybierani są przez ogół robotników na lal pięć. Zarządy tych izb tworzą, zgodnie z ustawą, instytucję centralną dla całego państwa — Zjazd Izb Robotniczych. Izby posiadają prawo inicjatywy ustawodawczej we wszystkich sprawach gospodarczych i społecznych W razie potrzeby wspólnego omówienia spraw gospodarczych z przedsiębiorcami mogą być utworzone, zależnie od zagadnienia, jedna lub kilka instytucyj, składających się z przedstawicieli Izb Robotniczych

1    organizacyj przedsiębiorców. Wzorem Austrji utworzono Izby Robotnicze w Ju-gosławji i w Luxemburgu.

W Polsce sprawa i. p. znalazła wyraz w konstytucji z 1921 r. Art. 68 przewidywał utworzenie Naczelnej Izby Gospodarczej Rzeczypospolitej. Z przepisu tego wynika, że zainteresowane gospodarczo organizacje winny współdziałać z władzami państwowemi „w kierowaniu życiem gospo-darczem w zakresie zamierzeń ustawodawczych" oraz że winny być utworzone na terenie całego państwa Izby Przemysłowe, Rolnicze, Handlowe, Pracy Najemnej i inne, których przedstawiciele wchodziliby w skład Naczelnej Izby Gospodarczej. Izby Pracy Najemnej oraz nadbudowa wszystkich izb — Naczelna Izba Gospodarcza, nie są dotychczas zrealizowane. Tworzą one wszakże przedmiot zainteresowań licznych ugrupowań społecznych, — stanowiły też przedmiot ustawowych projektów rządowych. Potrzeba wprowadzenia takich insty-tucyj prawno-publicznych związana jest nietylko z interesami pracowników, lecz kojarzy się także najściślej z potrzebami państwa. Państwo nowoczesne, dążące do zrównoważenia rozbieżnych tendencyj, istniejących w społeczeństwie, musi uczestniczyć w organizowaniu tej równowagi i by ją uzyskać, musi być w kontakcie ze wszyst-kiemi żywemi siłami społecznemi. Tam, gdzie niema owych instytucyj prawno-publicznych, kontakt państwa z pracownikami istnieje z reguły popi zez organizacje zawodowe. Organizacje te wszakże niezawsze nadają się do tego celu, a to zarówno ze względu na swe rozdrobnienie, jak np. w Polsce, jak i na cel działania. Dla nawiązania tego kontaktu potrzebne jest: 1) aby instytucja ta była istotnym mandatarju-szem ogółu pracowników — tak, aby w imieniu tegoż ogółu zdolna była wyłaniać opinję jednolitą, 2) aby decyzje zapadały nie w zakresie grupowym, lecz państwowym, mając na względzie całość rozwoju produkcji oraz 3) aby tworzyła ona teren, na którym sprawy gospodarczo-społeczne byłyby omawiane fachowo, niezależnie od wymagań polityki bieżącej. Te cechy uzyskać może instytucja tylko dzięki swemu charakterowi publiczno-prawnemu. Nowa konstytucja z dn. 23. IV. 1935 r. podjęła myśl samorządu g. spoda^czego, ustanawiając w art. 76, że „dla poszczególnych dziedzin życia gospodarczego powołuje się samorząd gospodarczy, obejmujący Izby Rolnicze, Przemysłowo-Handlowe, Rzemieślnicze, Pracy, Wolnych Zawodów, oraz inne